တည်နီရာ
editမြောက်ဦးနန်းတော်ကုန်းဧ့ အရှေ့မြောက်ဘက် မိုင်ဝက်ကျော်ကျော်ခန့်၊ လေးခင်းပြင်ဧ့ အနောက်ဘက်၊ ဇုနှုတ်လက်ယာပျံချီစေတီတော်ဧ့ အရှေ့မြောက်ဘက်တွင်တည်ဟိပါရေ။
ကုသိုလ်သျှင်
editဘုရင်စန္ဒသုဓမ္မရာဇာရေ ကောဇာ (၁၀၁၄)ခု၊ အေဒီ (၁၆၅၂) ခုနှစ်တွင် တည်ထားလှူဒါန်းခပါရေ။
သမိုင်းအကျဉ်း
editရတနာမာရ်အောင်စေတီတော်ကို ဘုရင်စန္ဒသုဓမ္မရာဇာရေ ဇိနမာရ်အောင်၊ လောကမာရ်အောင်တို့နန့်အတူ တပြိုင်တည်း တည်ထားလှူဒါန်းခရေ စေတီတော်ကြီးတစ်ဆူပင်ဖြစ်ပါရေ။ မာရ်အပေါင်းကို အောင်မြင်တော်မူသည့် အမြတ်ဆုံး ရတနာဖြစ်ရေ မြတ်စွာဘုရားသျှင်အား ရည်စူးပနာတည်ထားကိုးကွယ်ခသဖြင့် ရတနာမာရ်အောင်ဟုခေါ်တွင် ပါရေ။ စေတီတော်ကြီးကို တည်စဉ်ကာလတွင် စေတီတော် မပြီးမချင်း နတ်ကောင်းနတ်မြတ်တိက ကုသိုလ် ပါဝင်လှူဒါန်းနီကြရေ အသံတိကို ညစဉ်ညတိုင်း အထက်ကောင်းကင်မှ သာယာနာပျော်ဖွယ်ရေ တူရိယာသံစုံ တို့နန့် သာဓုခေါ်သံတို့ကို ကြားနီကြရပါရေ။ မိုးလင်းလျှင်လည်း စေတီတော်ကြီးဧ့ ရင်ပြင်တွင် လက်သီးဆုတ်ခန့် ပမာဏဟိရေ ရွှေပွင့်တို့ကို ပွင့်အာလှူဒါန်းထားရေကို တွေ့ဟိရရေဟု သိဟိရပါရေ။
ဗိသုကာလက်ရာ
editရတနာမာရ်အောင်စေတီတော်ကို တောင်တိအကြား မြေညီပြင်တွင် မဟာရံတံတိုင်းဝန်းနှစ်ထပ်ကာရံပြီး ကျောက်တုံးတိဖြင့် ရှစ်မြှောင့်ထုလုံးချွန်ပုံ တည်ထားပါရေ။ စေတီတော်ကို ပန်းတင်ခုံတစ်ဆင့် ပစ္စယံ (၇) ဆင့်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းတည်ထားရေကို တွေ့ဟိရပါရေ။ စေတီတော်ကြီးလုံးပတ်မှာ (၃၈၄) ခန့်ဟိပြီး ဉာဏ်တော်အမြင့်မှာ (၁၈၀)ခန့်ဟိပါရေ။ မူလက အရပ်ရှစ်မျက်နှာသို့ မျက်နှာမူနီဟန် ကျောက်ဆစ်ပူးရုပ်တိ ထုဆစ်ခပါရေ။ ယခုရင်ပြင်တော်ထက်တွင် ပူးရုပ်အပိုင်းအစတိ ပြန့်ကြဲနီရေကိုတွေ့ဟိရပါရေ။ လက်ဟိတွင် ပူးရုပ်တိနီရာ၌ ဂြိုလ်စဉ်ရုပ်တိကို အစားထိုးထားရေကို တွေ့ဟိရပါရေ။ ဂြိုလ်စဉ်ရုပ်တိမှာ ရှေးမူလက်ရာတိမဟုတ်ပေ။ ရခိုင်၌ ရှေးဟောင်းဘုရားပုထိုးတိတွင် ဂြိုလ်စဉ်ရုပ်တိထားလေ့ထားထမဟိပေ။ စေတီတော်ကြီးဧ့ မူလထီးတော်မှာလည်း ကျောက်ထီးတော်ဖြစ်ပါရေ။ စေတီတော်ရင်ပြင်အရှေ့တောင်ဘက်တွင် မူလကျောက်ထီးတော် အပိုင်းအစတိကို ယခုထိ တွေ့ဟိနိုင်ပါရေ။ စေတီတော်သပိတ်မှောက်တွင်လည်း ရခိုင်စိတ္တလင်္ကာရအနုပန်းလက်ရာတိဖြင့် တန်ဆာဆင်ထား ပါရေ။ ခေါင်းလောင်းမှောက်အောက်ဆင့်တိတွင်လည်း ကြာပွင့်ဖတ်ကလေးတိဖြင့် ပတ်လည်တန်ဆာဆင်ထားပါရေ။ စေတီတော်ကြီးမြောက်ဘက်တွင် ဘုရင့်ဥပုသ်တော်ဆောင်တစ်ဆောင် ဟိပါရေ။ ဂူဖြူဟုလည်း ခေါ်ကြပါဧ့။ စေတီတော် အရှေ့ဘက်တွင် အာရုံခံကျောင်းဆောင်တစ်ခုဟိပါရေ။ ကျောင်းဆောင်ကိုလည်း ကျောက်အတိဖြင့် တည်ဆောက် ထားပါရေ။ ကျောင်းဆောင်တွင်လည်း အရံစေတီကလေးတိဖြင့် ဟိပါရေ။ စေတီတော်ကြီးဧ့ မဟာရံတံတိုင်းအပြင် အရှေ့ဘက်တွင် ဆင်ခင်းသဘင်၊ မြင်းခင်းသဘင်၊ လေးခင်းသဘင်နန့် ဘွဲ့ထူး၊ ဂုဏ်ထူးတိ နှစ်စဉ်ပေးအပ်ကျင်းပရေ ကွင်းပြင်နန့် ပွဲကြည့်စင်အဆင့်ဆင့်ကို ဂနီ့ထိတိုင် တွေ့မြင်နိုင်ပါသေးရေ။ မြောက်ဘက်တွင် ရတနာစံဦးကျောင်းတော်ဟောင်းနီရာ၊ ကျောက်တံတိုင်းတိ၊ ကျန်ဟိနီပါသေးရေ။ ယခုရတနာ မာရ်အောင်တောရ ဓမ္မရိပ်သာထဲတွင် ကျရောက်နီပါရေ။ ရတနာမာရ်အောင်စေတီတော်ကြီးမှာ ကျောက်ဆစ်လက်ရာပြောင်မြောက်ပြီး ခန့်ထည်အချိုးကျလှရေ စေတီတော်ကြီးတစ်ဆူဖြစ်ပါရေ။
ကိုးကား
editမြောက်ဦးဒေသ ရှေးဟောင်းအဆောက်အဦးများ (ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန၊ ယဉ်ကျေးမူဝန်ကြီးဌာန) -၂၀၁၅