မင်းပါကြီးလက်ထက်တပင်ရွှေထီးချီလာရာတွင် လျှောက်ထုံး (မဟာပညာကျော်)
editဘဝရှင်မင်းပါကြီးရေ အထွတ်အမြတ်သို့ရောက်တော်မူလျှင် ညီတော်မင်းအောင် လှကို သံတွဲစားအရာမှနှုတ်၍ သားတော်ဥပရာဇာကို မြေးတော်နန့်ထိမ်းမြားတော်မူ၍ သံတွဲမြို့စား ပီးတော်မူလီရေ။ ညီတော်သံတွဲစား မင်းအောင်လှ မကြည်မလင်၍ တောင်ငူနန့်ဟံသာဝတီပြည်ရို့ကိုအစိုးရရေ မင်းတရားရွှေထီးထံ လက်ဆောင်လက် နက်အတိနန့် ဝင်ရောက်ဆည်းကပ်ပြီး၊ စစ်ကူတော်မူပါဟူ၍ အသနားခံ ခွင့်ပန်လျှောက် ထားလီရေ။ ထိုအခါမင်းတရားရွှေထီးက ယောက်ဖတော် ဘုရင့်နီာင်ကျော်ထင် နီာ်ရထာကို တပ်ဦးထားလျှင် သက္ကရာဇ် ၉၀၈-ခုတွင် ချီလာတော်မူရေ။ မင်းတရားရွှေထီးလာကြောင်း ကြားသိတော်မူလီ၍ စနည်းနာစေရေ။ ပထ မစနည်းမှာ- ကျီးသာ၍ဧည့်လာရေ ဒုတိယစနည်းမှာ လသာရေပြန်လီဦး အုန်း ပင်ရှင် ဖမ်းမိမည်။ တတိယစနည်းမှာ- အိပ်၍နီ၊ လှေဦးတိုင်၊ ပဲ့တိုင်ကို ခိုင်အောင်စိုက်၊ ပေါင်းမိုးဖျာကို လိပ်၍သွင်းဟူ၍ စနည်းသုံးရပ်ရလီရေ။ ထိုစနည်းသုံးရပ်အလိုကို အမတ်ပညာရှိစစ်တကောင်းမြို့စား မဟာပညာကျော် လျှောက်ထုံးကေကား-
အရှင်မင်းမြတ်။ ။ ပထမစနည်းကျီးသာ၍ဧည့်လာရေမှာ သံတွဲစား ညီတော် မင်းအောင်လှရေ ဟံသာဝတီပြည့်ရှင် တောင်ငူမင်းထံလျှောက်လီရေကြောင့် မင်း တရားရွှေထီး ဧည့်ရေပမာသာ လာရောက်၍ပြန်ပါလိမ့်မည်။ ဒုတိယစနည်း လ သာရေပြန်လီဦး}၊ ]အုန်းပင်ရှင်ဖမ်းမိမည်ဆိုရေမှာ ဘုန်းပညာကျက်သရေနန့်၅၉ ပြည့်စုံရေ မင်းမျိုးစိုးမိုးတော်မူရေ တိုင်းပြည်သာယာဆဲဖြစ်၍ မင်းတရားရွှေထီး ရန်မူလာလျှင် မင်းတရားရွှေထီးကို ဖမ်းရပါလိမ့်မည်။ သို့ရာတွင် ပြန်လီဦးဆိုရေ အဆိုကေကား- နီာင် ဘုန်းပညာမရှိရေ မင်းလက်ထက် အုန်းဟူရေနံအရ၊ ဒေမြောက်ဦးမြို့တော်ကို အရှေ့ကပျူရို့ ဖျက်ဆီးပိုင်နိုင်လီရာရေ အကြောင်းမူလျက် စနည်းထွက်ပါရေ။ တတိယစနည်း အိပ်၍နီ၊ လှေဦးတိုင်ခိုင်အောင်စိုက် အလို ကေကား လှေကိုတိုင်ကြိုးထိန်းပါရေ။ ပြည်ထိန်း အမတ်ကြီးနှစ်ယောက်ကိုသာ လက်ဝဲလကျာ်ထွက်၍ ခံစေရပါမည်။ အသျှင်မင်းမြတ် ချီတော်မမူသင့်၊ ပေါင်းမိုးဖျားကို လိပ်၍သွင်အလိုတော်မှာ-တောင်ငူမင်းလာလမ်း တောင်ဘက်မြို့ရွာတပြင် စပါးတိကို ြုမိ့တွင်းသို့သွင်း၍ ထားရပါမည်။ ယ င ် း သ ိ ု့ ေ လ ျှ ာ က ် ေ လ ေ သ ာ ် ပြည့်ရှင်မင်းပါကြီးလည်း ကြိုက်တော်မူရေ။ မြို့တွင်းတွင် ကိုယ်ရံသူရဲပေါင်းငါးရေင်ရို့ကို လ က ် န က ် အ စ ံ ု န ှ င့ ် ြ က ီ း ြ က ပ ် ၍ အ ေ စ ာ င့ ် အ ေ န ထ ာ း ြ ပ ီ း မ ှ အ မ တ ် က ိ ု ယ ် ရ ံ ြ က ီ း ၊ ဒါးပိုင်ကြီးနှစ်ယောက်ရို့အား သူရဲတစ်သိန်း၊ ကိုယ်ရံငါး ရေင်းပီးတော်မူ၍ လက်နက်အစုံနန့် မီငူကျွန်း၊ ရမောင်းကျွန်းတိတွင် ထားတော်မူ လီရေ။ သားတော် စစ်စံတင်မြို့စား၊ ချစ်နှောင်း မင်းဖယောင်းကိုလည်း မြို၊ သက်၊ လင်း ကဲ၊ ချောင်းသား၊ ခွေးပွေး၊ လေးထူး၊ ထဲခွ။ ချောင်းသား၊ ကထုူးစရေ လူမျိုးစုရို့နန့် ဖိုးခေါင်တောင်အရှေ့ဖက်သို့ ချီတက်စေတော်မူရေ။ သားတော် အိမ်ရှေ့ဥပရာဇာ(မင်းတိက္ခာ)ကိုလည်း၊ ဘင်္ဂါ တစ်ဆယ်နှစ်မြို့က ကု လားသင်္ဘော သုံးဆယ့်ငါးစင်းနန့် မော်တင်က အစောင့်အနီ ထားတော်မူလီရေ။ ယင်းသို့ အသီးသီးခန့်တော်မူပြီးမှ ဆင့်ဆိုတော်မူရေကား တောင်ငူမင်းတရား ရွှေထီးလာရောက်လျှင် အရှေ့ကဆီးဆို့၍ မတိုက်နန့်။ ချီလာ၍ မြို့တော်နားသို့ရောက်မှ နီာက်ကပိတ်ဆို့ပြီးလျှင် ရိက္ခာမရှာစေရ၊ တိုက်ဖျက်ရမည်။ အမိန့်တော်ပြန်ဆိုလျက် ထားတော်မူလီရေ။
တောင်ငူမင်းတရားရွှေထီးရေ သက္ကရာဇ် ၉၀၈-ခု၊ တပို့တွဲလဆန်း နှစ်ရက်နီ့ ေ လ ာ င ် း ြ က က ် ြ မ ိ ု့ ေ ဟ ာ င ် း တ ွ င ် တ ပ ် ခ ျ ေ န လ ာ သ ည ် ။ ゞ င ် း လ ဆ န ် း သ ံ ု း ရ က ် ေ န့ မြောက်ဦးမြို့တော်ကို တိုက်လီရေ။ ရခိုင်ဘက်မှ မီးပေါက်၊ ပြောင်း၊ လေးမြားတိ ဖြင့် ပစ်ခတ်ကြလီရေ။ မင်းတရားရွှေထီးဘက်မှ အသေအပျောက်တိသဖြင့် ဆုတ်ခွါလျက် နီကြရရေ။ အမတ်ကြီးနှစ်ယောက်လည်း နီာက်ကပိတ်ဆို့တိုက်ကြ ရေ။ သားတော် စစ်စံတင်မြို့စား ချစ်နှောင်း(မင်းဖလောင်း)ရေ မင်းတရားရွှေထီးတပ် မှ ရိက္ခာမရှာနိုင်စေရန် အရှေ့တောင်စဉ်မြို့ရွာတိကို ဝင်ရောက်ပြီး အိမ်နန့်ဆန်စပါးတိ၆၀ ကို မီးတိုက်ဖျက်ဆီးလီရေ။
ယင်းရေအခါ မင်းတရားရွှေထီးရေ စစ်ပြေငြိမ်းရေးအတွက် ယောက်ဖတော် ဘုရင့်နီာင် ကျော်ထင်နီာ်ရထာကို ရခိုင်ဘုရင်မင်းပါကြီးနန့် တွိ့ဆုံရန်လွှတ်လီရေ။ မင်းပါကြီးရေ အတွိ့ခံတော်မမူ၊ ပြည်စိုးကြီးအမတ် ဓမ္မဇေယျနန့်သာ တွိ့ဆုံစေပြီး ပြောဆိုစေရေ။ တရားသဘင်ြုပရာ မဏ္ဍပ်၌တွိ့ဆုံကြရေ။ ထိုအခါ အမတ်ပြည်စိုးကြီး ဓမ္မဇေယျက-ကျော်ထင်နီာ်ရထာသို့မေးရေကား-အမတ်ကြီးရို့ ပြည်တွင်ရတနာသုံး ပါး၊ ဘုရားတရားတော်ကို ကြည်ညိုပါဧလော။ ပြည့်ရှင်မင်းလည်း မင်းကျင့်တရားဆယ် ပါး၊ ရာဇဂုဏ်ရှစ်ပါးမြဲပါဧလော။ မူးမတ်ရို့ကော အင်္ဂါရှစ်ပါးပြည့်စုံကြဧလော။ ဒေသို့ မေးလီရေ။ ထိုအခါ တောင်ငူအမတ်ကြီး ကျော်ထင်နီာ်ရထာ ဆိုရေကား- ကျွနု်ပ် ရို့ တိုင်းပြည်တွင် သာသနာတော်ထွန်းလင်း၊ မင်းလည်းဘုန်းအာဏာကြီးကျယ်၊ မှူးမတ် ရို့ရေလည်း အင်္ဂါစုံစွာ ပညာဗလပြည့်ဝကြရေပင် ဆိုလီရေ။
ယင်းသို့ဆိုလတ်ကေ- အမတ်ပြည်စိုးကြီး ဓမ္မဇေယျကဆိုပြန်ရေကား- ဘု ရားစရေ သူတော်ကောင်းရို့ ဆုံးမတော်မူရေတရား၊ ကျမ်းဂန်လာရေမှာ- ဒု စရိုက်တရားဆယ်ပါးကို စောင့်ထိန်းရေအရပ်၌ သာသနာတော်တည်ရာရေ။ ထို ဒုစရိုက်တရားဆယ်ပါး မစောင့်ထိန်းသိမ်းရေအရပ်သားရို့ရေ လူမိုက်ဓလေ့ဆိုး သွမ်းနိုင်ထက်။ ရက်ရောကြမ်းတမ်းယုတ်နွမ်းရေအမှုနန့်သာ အသက်ထက်ဆုံး ကျင့်ကြံနီထိုင်လီရာရေ။ သူတော်ကောင်းရို့ရှိရေအရပ်၌၊ ရာဇဟီနံ အကျင့်မရှိ အမျိုးမစောင့်ရေမင်းယုတ်ရေ အကယ်၍စိုးမိုးအံ့။ ထိုမင်းအား အမတ်ကောင်းရို့ ရေ မမှားမယွင်းစေရာ။ အသက်မငဲ့ လျှောက်တင်ရမြဲဖြစ်ရေ။ မင်းနန့်အမတ်ရို့စုံ လျက် ဆိုးသွမ်းလတ်ကေ သံဃာတော်ရို့ကျိုးကြောင်း ပြသဟောပြော ဆုံးမရမြဲဖြစ် ရေ။ ကျမ်းဂန်အလာ ရှေးပညာရှိရို့စကားအမှာတွင်လည်း ရေမြေ ဦးခိုင်၊ နိုင်ငံပိုင် မူ၊ တိမ်းယိုင်ရှေ့လမ်း၊ အကျင့်သွမ်းရေ၊ မင်းကျွမ်းဝင်ဘိ၊ မတ်ကဝိရို့၊ နှိုင်းညှိကုန်ငြား၊ မင်းပါးလျှောက်သင့်၊ ကြီးမြင့်ဂုဏ်ရှင်၊ နားမဝင်၍၊ မင်းပင်ကျင့်ရာ၊ တူစွာစရိုက်၊ မင်းလို လိုက်၍၊ မတ်မိုက်နန့်မင်း၊ သင်းပင်းညီစွာ၊ ြုပုကြပြန်မူ၊ ဓမ္မသဘင်၊ မင်္ဂလာကျော်၊ သံဃာတော်ရို့၊ အဟော်ဝတ၊ ရှေးကမင်းပေါင်း၊ မှူးမတ်ကောင်းရို့၊ မစောင့်တည့်မတ်၊ ကျင့်ဝတ်ကျမ်းဂန်၊ မလွန်မယုတ်၊ ဖေါ်ထုတ်ပြသ၊ ဆုံးမထုံးစံ၊ လှူခံသူမြတ်၊ ရဟန်းဝတ် နန့်၊ လျောက်ပတ်သင့်စွာ၊ ပြောဆိုရာရေ၊ စဉ်လာနိဂုံး၊ ရှေးကျင့်ထုံးဟူ၍ ရှေးပညာ ရှိရို့စကား မိန့်ကြားကျမ်းဂန်လာရှိပါရေ။ ဒေသို့ရခိုင်အမတ်ကြီးမှ ပြောဆိုပြီးရေ အခါ ဘုရင့်နီာင်ကျော်ထင်နီာ်ရထာမှလည်း သင့်လျော်လျှောက်ပတ်ရေစကားကို၆၁ ပြန်လည်ပြောဆို ဆွေးနွေးကြလီရေ။ ထိုနီ့အဖို့တွင် ဘုရင့်နောင် ကျော်ထင်နီာ် ရထာရေ ရခိုင်အမတ်ကြီးနန့်သာပြောဆိုပြီး ပြန်လားရလီရေ။ ရခိုင်ဘုရင်နန့် မ တွိ့ခရပေ။
နီာက်တစ်နီ့တွင် ဘုရင်မင်းပါကြီးရေ ဘုရင့်နောင်ကျော်ထင်နီာ်ရထာကို ကိုယ်တိုင်အတွိ့ခံပြီး ကောင်းမွန်စွာလက်ခံ ပြောဆိုကြလီရေ။ ဘုရင်မင်းပါကြီး မိန့်ကြားလီရေကား- ရေမရှိရေကန် ဆန်မရှိရေစပါး။ တရားမရှိရေမင်း၊ ကောင်းဆိုးမသိရေ မီး၊ ခရီးရောက်ရာလား၍ ြွကက်ကိုစားရေ့ေြွမ။ ဒေသတ္တဝါ ငါးပါးရို့ရေ ပဉ္စဘုတ်မည်၍၊ သူတော်ကောင်းရို့ မှီခိုရာမအပ်။ အကျိုးအပြစ်ကိုလည်း မသိ။ ထိုသတ္တဝါရို့ရှိရာ အရပ်ဒေသ၌ အရှည်မထွန်းလင်းနိုင်ရာ။ ရန်သူမျိုးငါးပါးနန့် ဆက်ဆံရတိလီရေပင်။ အစ်ကိုရို့ တောင်ငူမင်းလည်း၊ လက်ရုံးမာန အားလွန်ရေ။ ပညာရှိနန့် နီးကပ်ပေါင်းစေဦးဟူ၍ အမိန့်တော်ရှိလီရေ။ အမတ်ကျော်ထင်နီာ်ရထာပြန်ရေအခါ ပြည့်ရှင်မင်းရေ စစ်တကောင်းမြို့စား မဟာပညာကျော်အမတ်ကို ထည့်တော်မူလိုက်ရေ။[1]
ကိုးကား
edit- ↑ ရခိုင်လျှောက်ထုံးများ၊ နန္ဒာထွန်း၊ ရခိုင်သားကြီးစာပေ၊ ရန်ကုန်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ၊ ၂၀၀၃
ကျမ်းကိုးစာရင်း
edit- ၁။ ဓညဝတီအရေးတော်ပုံ အသျှင်ကဝီသာရမထေရ်၊ သံတွဲမြို့ နန်းမြင့်စာပေ၊ ၂၂၅-ပန်းဆိုးတန်း၊ရန်ကုန်
- ၂။ မဟာပညာကျော်လျှောက်ထုံး အသျှင်ကတိသာရမထေရ်၊ သံတွဲမြို့။ ဟံသာဝတီပုံနှိပ်တိုက်၊ အမှတ်(၅၃) နတ်မောက်လမ်းသွယ်၊ ရန်ကုန်မြို့။
- ၃။ ရခိုင်ရာဇဝင်သစ်ကျမ်း ဦးစန္ဒာမာလာမင်္ကာရ၊ ရမ်းဗြဲမြို့တောင်(ပထမအုပ်) ကျောင်းဆရာတော်၊ ဟံသာဝတီပုံနှိပ်တိုက် မန္တလေး
- ၄။ ၎င်း-(ဒုတိယအုပ်) -၎င်း-
- ၅။ ဓညဝတီရာဇဝင်သစ်ကျမ်း အထက်ကျောင်းတော်ဆရာတော် ဦးဉာဏ (ပထမတွဲ) ရသေ့တောင်မြို့။
- ၆။ င/မည်ရာဇဝင် ပေမူမှတဆင့်ကူးလျက် ရေးမူ တက္ကသိုလ်များစာကြည့်တိုက်၊ ရန်ကုန်
- ၇။ မင်းရာဇာကြီးအရေးတော်ပုံ -၎င်း-
- ၈။ မဟာရာဇဝင်တော်ကြီး ဦးသာထွန်းအောင် ရခိုင်ပြည်သတင်းစာပုံနှိပ်တိုက်၊ စစ်တွေ
- ၉။ ဝိမလလျှောက်ထုံးများ ပေမူ၊ စာရေးသူထံတွင်ရှိ
- ၁၀။ ဦးဦးသာထွန်း၏ မှတ်စုများ လက်ရေးမူ
- ၁၁။ ဖားပြုတ်ကေရာဇဝင် ပေမူ၊ ဦးပညာစာရ၊
- ၁၂။ င/စည်ရာဇဝင် မဟာမုနိဗုဒ္ဓဝိဟာရကျောင်း၊ စစ်တွေ
- ၁၃။ ရခိုင်ကျမ်းနတ်ဓမ္မသတ် ဦးပညာစာရ၊ မဟာမုနိဗုဒ္ဓဝိဟာရ၊ စစ်တွေ၊ အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်၊ ရန်ကုန်
- ၁၄။ သစ္စနိဒါန်းကျမ်း ပေမူ၊ အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်၊ ရန်ကုန်
- ၁၅။ ဦးဒိုးဝေရာဇဝင် ပေမူ၊ မြို့မကျောင်းတိုက်၊ တောင်ကုတ်
- ၁၆။ မောင်ပုံရာဇဝင် ပေမူ
- ၁၇။ ကျောက်ရိုးရာဇဝင် လက်ရေးမူ၊ စာရေးသူထံရှိ