ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးပါတီ (Arakan Liberation Party; ALP) စွာ မြန်မာနိုင်ငံဟိရခိုင်လူမျိုး နိုင်ငံရီးပါတီတစ်ခု ဖြစ်ရေ။ ပါတီဧ လက်နက်ကိုင်တပ်မှာ ရခိုင်ပြည် လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (ALA) ဖြစ်ပြီးကေ တပ်ဖွဲ့ဝင် ၇၀၀ မှ ၁,၀၀၀ ကြားဟိပါရေ။ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဧပြီလ ၅ ရက်နိတွင် ALA စွာ မြန်မာအစိုးရနန့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရီးကို လက်မှတ်ရီးထိုးခပြီးကေ ၂၀၁၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နိတွင် တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရီးသဘောတူစာချုပ် တွင် ပါဝင်လက်မှတ်ရီးထိုးခရေ။[1]
သမိုင်းကြောင်း edit
၁၉၆၈–၁၉၆၉ edit
၁၉၆၇ ခုနှစ် ဧပြီလ ၉ ရက်နိတွင် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) ဧ အကူအညီနန့် ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးပါတီကို ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်နန့်အတူ တည်ထောင်ခရေ။ ၁၉၆၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၆ ရက်နိတွင် ALP ဧ ဗဟိုကော်မတီဝင်ဖြစ်ရေ ခိုင်ရဲခိုင်နန့် အခြား ၉ ဦးစွာ စစ်တွေမြို့တွင် ဖမ်းဆီးခံခရရေ။ ၁၉၆၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၀ ရက်နိတွင် ပါတီဧ အထွီထွီ အတွင်းရီးမှူး ခိုင်စိုးနိုင်ကို ရသေ့တောင်မြို့နယ်တွင် ဖမ်းဆီးခံခရရေ။ ယင်းချင့်တိပြီးရေနောက်မှာ ALP ခေါင်းဆောင်အများအပြား ထပ်မံဖမ်းဆီးခံခရပြီးကေ ပုဒ်မအမျိုးမျိုးနန့် တရားစွဲဆိုခံခရခြင်းကြောင့် ALA နန့် ALP ရို့ ပြိုကွဲခရေ။[2]
၁၉၇၁–၁၉၇၇ edit
၁၉၇၁-၇၂ ကာလတွင် ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးပါတီ (ALP) မှ နိုင်ငံရီးအကျဉ်းသားတိ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်နန့် လွတ်မြောက်လာခရေ။ နိုင်ငံရီးအကျဉ်းသားဖြစ်ရေ ခိုင်မိုးလင်း လွတ်မြောက်လာပြီးရေနောက်မှာ ရခိုင်လွတ်မြောက်ရေးပါတီကို ပြန်လည်စတင်နိုင်ရန်အတွက် KNU ခေါင်းဆောင်တိနန့် တွိ့ဆုံခရေ။ ၁၉၇၃ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၄ ခုနှစ်အထိ KNU ဧ အကူအညီနန့် ALP ကို ပြန်လည်ထူထောင်ခရာတွင် စစ်သည် ၃၀၀ ခန့်ကို သင်တန်းပီးခပြီးကေ ခိုင်မိုးလင်းစွာ ALA ဧစစ်ဦးစီးချုပ်နန့် ALP ဧ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်လာခရေ။[3] အိန္ဒိယနန့် မြန်မာ စစ်တပ်ရို့နန့် ဖြစ်ပွားခရေ တိုက်ပွဲတွင် ကျရှုံးခပြီးနောက် ပါတီအဖွဲ့ဝင် အများအပြား ဖမ်းဆီးခံခရကာ ALP ဧ လှုပ်ရှားမှုတိ ရပ်တန့်လားခရပြန်ရေ။[4]
၁၉၈၀–လက်ဟိ edit
၁၉၈၀ ခုနှစ်တွင် ALA နန့် ALP အကျဉ်းသားတိ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်နန့် လွတ်မြောက်လာခကတ်ရေ။ ၁၉၈၁ ခုနှစ်တွင် KNU ဧ အကူအညီနန့်ပင် ALA နန့် ALP ကို ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခကာ ခိုင်ရဲခိုင်က ဦးဆောင်ခရေ။ ALP စွာ လက်ဟိတွင် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး၊ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အင်အားစု၊ မြန်မာဒီမိုကရေစီမဟာမိတ် (DAB)နန့် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသားကောင်စီ (NCUB) ရို့နန့် မဟာမိတ်ဖြစ်ရေ။[5]
၂၀၁၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နိတွင် ALP စွာ အခြားရေ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့ ၇ ဖွဲ့နန့်အတူ တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရီးထိုးခရေ။[6]