Wp/rki/မင်းထီး

မင်းထီး(အင်္ဂလိပ်:Min Hti, စွာ ရခိုင်ဘုရင့်နိုင်ငံတော်ဧ့လေးမြို့ခေတ်မှာမင်းတစ်ပါးဖြစ်ရေ ကမ္ဘာပေါ်တွင်ထီးနန်းစိုးစံသက်တမ်းအရှည်ဆုံးအဖြစ် ဂင်းနစ်မှတ်တမ်းဝင် ပုဂ္ဂိုလ် ၃ ဦးထဲမှာရခိုင်ဘုရင် မင်းထီး ပါဝင်နီပါရေ။ သူစွာ ၁၀၆ နှစ်တိုင်တိုင်ထီးနန်းစိုးစံခ့ခြင်းဖြစ်ရေ။

ရခိုင်ပြည် (လောင်းကြက်မြို့တော်) ၌ အုပ်စိုးရေ ရခိုင်ဘုရင် “မင်းထီး” စွာ အလွန်တရာ ဖြောင့်မတ်ဧ့။

ငယ်စဉ် ဘဝ

အနာဂါတ် မင်းသားစွာ ကောဇာ ၇၃၄ ခုနှစ်မှာရက္ခိုင်ပြည် လောင်းကြက်မြို့တော်မှာ သျှင်ဘုရင် မင်းဘီလူး နန့် မိဖုရား စီာမာလာ ရို့က မွီးဖွားခရေ။ မွီးရာမှာ ဘုံတန်ခိုးကြီးရွက် ကောင်းမှူများစွာကို အမတ်ပညာသျှင်တိက မြင်တွိ့နီရရေ။ ယင်းချင့်ကြောင့် အဖက မနာလိုစိတ်ကြောင့် သားတော်မင်းသားကို လေးမြို့မြစ်ထဲမှာ စွတ်ထားပြီး မျှော့်ချလိုက်ရေ။

အုပ်ချုပ်ရီး

သူထုတ်ထားရေ အမိန့်တရပ်ကား

“သားမကောင်းကေ အဖကို စီရင်ရဖို့၊

သမီးမကောင်းကေ အမိကို၊

မယားမကောင်းကေ လင်ကို၊

တပည့်မကောင်းကေ ဆရာကို၊

ကျွန်မကောင်းကေ သခင်ကို စီရင်ရဖို့” ဟူ၍ ဖြစ်ရေ။ ထိုအမိန့်တော်ကို ရခိုင်ဘုရင် “မင်းထီး”ဧ့ ဦးရီးတော် အနန္တဘယ အမတ်ကြီးက ရခိုင်ဘုရင် “မင်းထီး” ရင်ခွင်ပိုက်အရွယ်ကတည်းက ထုတ်ပြန်ထားခ့ခြင်းဖြစ်ရေ။ တရက်ခါ သူဌီးနှစ်ယောက်ဧ့ ကျွန်တိစွာ အခြားသူဧ့ နွားကို ခိုးယူသတ်စားကြဧ့။ ယင်းအကြောင်းကို သူဌီးသိကေ အသတ်ခံရဖို့ကို ကြောက်ရေအတွက် ဘုရင့်ဦးရီးတော် အနန္တဘယအမတ်ကြီးကတော်ပါးကိုချဉ်းကပ်ပြီး အပြစ်မှလွတ်စီကြောင်း တံစိုးလက်ဆောင်တိနန့်လာဘ်ထိုးရေ။ အမတ်ကြီးကတော်ကလည်း ဘုရင် “မင်းထီး” အနီနန့်သူဧ့ ဦးရီးတော်ကို မပြစ်မပေးတန်ကောင်းဟု တွေးထင်ကာ ထိုသူဌီးလာဘ်ထိုးရေ တံစိုးလက်ဆောင်တိကို လက်ခံထားလိုက်ဧ့။ တရားခံတိကို စစ်လီကေ ဦးရီးတော်အနန္တဘယဧ့ ကျွန်တိဖြစ်စွာဟု လျှောက်တင်ရေ။ အမတ်ကြီးခမျာမှာလည်း ဇနီးဖြစ်သူက လက်ခံပြီးစွာဖြစ်ရာ ဟုတ်ပါရေဟု ဝန်ခံလိုက်လေဧ့။ ယင်းအခါ ဘုရင်မင်းထီးစွာ အခြားအမတ်တိနန့် တိုင်ပင်ကာ “ငါရို့ မင်း ဖို့ရေမှာ ဇာသူ့မျက်နှာကိုမှ မထောက်နိုင်” ဟု ဆိုကာ ဦးရီးတော်ကို သူသတ်ရို့လက်အား ပို့လီဧ့။ တခါက မင်းမှုထမ်း၊ အမတ် စသူရို့ရေ ကွမ်းစားပြီးကေ ပေကျံနီရေ ထုံးတိကို နန်းတော်တိုင်တိမှာအမှတ်တမဲ့သုတ်လေ့ဟိရေ။ ဘုရင် “မင်းထီး” မြင်ကေ “နောက်ခါ - နန်းတော်တိုင်မှာ ထုံးသုတ်သူကိုတွိ့ကေ သုတ်ရေလက်ချောင်းကို ဖြတ်ဖို့” ဟု အမိန့်တော်မှတ်လီရေ။ တရက်ခါ၌ ဘုရင် “မင်းထီး” ကိုယ်တိုင် နန်းတော်တိုင်မှာလက်ညှိုးနန့်အမှတ်တမဲ့ ထုံးသုတ်မိဧ့။ မြင်ရေ အမတ်တပါးက အချိန်၊ နာရီနန့်တကွ မှတ်ထားလိုက်လီဧ့။ ထိုထုံးသုတ်ရာကို ဘုရင် “မင်းထီး” မြင်ကေ စစ်မီးရာ မှတ်တမ်းယူထားရေ အမတ်ကလည်း ဘုရင်ကိုယ်တိုင်သုတ်ကြောင်း အချိန်နန့်တကွလျှောက်တင်ရေအခါ ဘုရင် “မင်းထီး” စွာ အအများရှေ့မှာပင် မိမိဧ့ လက်ညှိုးကို သန်လျက်နန့်ဖြတ်လိုက်လီရေ။ (လောင်းကြက်မြို့အနီး နန်းကျအရပ်မှာဘုရားရုပ်တု တဆူဟိလီရာ ရှေးက လက်ယာဘက်မှာလက်လေးချောင်းသာဟိရေ။ လက်ညှိုးမပါ။ ရခိုင်ဘုရင် “မင်းထီး”အား အစွဲပြုပြီး အထိမ်းအမှတ်အဖြစ်ပြုလုပ်ထားခဟန်တူရေ။) တခါကလည်း ဘုရင် “မင်းထီး” စွာ မိမိဧ့ ကျေးကျွန်တယောက်ကို အမတ်ကြီးရာထူးခန့်လီဧ့။ ယင်းအခါ မိဖုရားဖြစ်သူက မိမိဧ့မောင်စွာ မင်းမျိုးမင်းနွယ်ဖြစ်ရေအတွက် ထိုနီရာကို ခန့်သင့်ကြောင်းလျှောက်ဧ့။ ဘုရင် “မင်းထီး”က မိမိခန့်အပ်ရေ သူစွာ “ကျေးကျွန်တော်ဖြစ်ကေလည်း ပညာအရည်အချင်းနန့် ပြည့်စုံယင်းချင့်ကြောင့် ခန့်ထားပေရေ” ဟု မိန့်တော်မူရေ။ မိဖုရားက မယုံရေအတွက် ထင်ရှားအောင်ပြဖို့ဟုဆိုကာ မိဖုရားရှေ့တွင်ပင် ထိုသူနှစ်ယောက်ကို “နန်းတော်အောက်မှာခွီးမတကောင် ခွီးချေတိမွီးလျက်ဟိရေ။ လားနာ ကြည့်ကတ်ခီ” ဟု စီလွှတ်တော်မူလိုက်ဧ့။ မိဖုရားဧ့ မောင်ဖြစ်သူကား ဘုရင်ဧ့ အထင်ကြီးမှုကိုရရန် အလျင်အမြန်ပြီးကြည့်ပြီး ပြန်လာဧ့။ ဘုရင် "မင်းထီး" က အမတ်အဖြစ်ခန့်အပ်ခြင်းခံထားရရေ ကျေးကျွန်က အလကားသဖြင့် မကြည့်ခိုင်းရာဟု တွေးဆပနာ အရာရာကိုစီ့စပ်စွာမှတ်သားပြီးမှ ဘုရင်ဟိရာသို့ ပြန်လာဧ့။ ဘုရင် “မင်းထီး” စွာ အလျင်ပြန်လာရေ မိဖုရားမောင်တော်အား “ခွီးတိ မွီးရာလား” ဟုမီးရာ “မွီးပါရာ”ဟု လျှောက်ဧ့။ ဘုရင်က “ဇာနှစ်ကောင် မွီးလဲ” ထပ်မီးရာ မဖြေနိုင်လို့ ပြီးဆင်းပနာ ရီတွက်၊ ပြန်ရောက်မှ ခွီးချေဖို့မျှဟု လျှောက်နိုင်လီဧ့။ တဖန် အထီး ဖို့မျှ၊ အမ ဖို့မျှ၊ ဖို့ရေအရောင်က ဖို့မျှ စရေနန့်မီးခွန်းတိုင်းကို လားကြည့်ပြီး ပြန်လာမှရာ လျှောက်ထားဖြေဆိုနိုင်လီဧ့။ ဒေအတောအတွင်း ဘုရင် “မင်းထီး” အမတ်အဖြစ်ခန့်အပ်ခြင်းခံထားရသူ ပြန်ရောက်လာပြီးကေ အရင်နည်းအတိုင်း မီးခွန်းတိကို မီးတော်မူရာ မိဖုရားဧ့ မောင်ပိုင် အခေါက်ခေါက်အခါခါ ပြန်လားကြည့်စရာမလိုဘဲ အလုံးစုံပင် သေချာစီ့ငုံပြတ်သားစွာ လျှောက်ထားနိုင်လီဧ့။ ယင်းအခါ ဘုရင် “မင်းထီး” က “ကိုင်း - မိဖုရား၊ ဇာသူရေ အမတ်ရာထူးနန့် ထိုက်တန်ကြောင်း အသင်ကိုယ်တိုင်မြင်ရ၊ ကြားရရာ မဟုတ်လား” ဟု မိန့်တော်မူမှ မိဖုရားစွာ ကျေနပ်လားလီရေ။

ကိုးကားချက်တိ

• အမျိုးသားပညာဝန် ဦးဖိုးကျားရီးသားရေ မြန်မာ့ဂုဏ်ရည် ရာဇဝင်ဖတ်စာ စာအုပ်၊စာမျက်နှာ ၅၇၊ တရားစောင့်သော ရခိုင်မင်းတပါး ဆောင်းပါးအား ပြန်လည်တင်ပြခြင်းဖြစ်ရေ။
• https://my.pcloud.com/publink/show?code=rJKctalK ( မြန်မာ့ဂုဏ်ရည် ရာဇဝင်ဖတ်စာ စာအုပ် )
• ဂင်းနစ်မှတ်တမ်းတိ
• http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/longest-ever-reigns