တည်နီရာ
editမြောက်ဦးနန်းတော်ကုန်းဧ့ အနောက်ဘက်တစ်မိုင်ကျော်ခန့်အကွာတွင် တည်ဟိပါရေ။ လောကမာရ်အောင် စေတီတော်ဧ့ အနောက်တောင်ဘက်၊ ကယ်ပါစေတီတော်ဧ့ အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် တည်ဟိပါရေ။
ကုသိုလ်သျှင်
editဘုရင်မင်းရာဇာကြီးရေ ကောဇာသက္ကရာဇ် (၉၆၅) ခု၊ အေဒီ (၁၆၀၃) ခုနှစ်တွင် တည်ထားလှူဒါန်းခပါ ရေ။
သမိုင်းအကျဉ်း
editဝေသာလီကျောက်လှေကားခေတ် မဟာတိုင်းစန္ဒာမင်းကြီးဧ့ မိဖုရားခေါင်ကြီး သုပဘာဒေဝီရေ ဘေးတော်၊ ဘိုးတော်တိ ကိုးကွယ်ခရေ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ ကပ္ပိလဝတ်ပြည်ဟိ သကျမုနိဆင်းတုတော်ကြီးကို ဖူးမျှော်လိုပနာ ပင့်ဆောင်စေခရာ သိဉ္စည်းထောင့်ဝဲခနောင့် ရွှေစည်းဝ၌ မုန်တိုင်းမိပြီး သကျမုနိဆင်းတုတော်ကြီးကိုတင်ပနာ သယ်ဆောင်လာရေ ရွှေဖောင်တော်ပြိုပျက်ကာ ရေထဲသို့ သကျမုနိဆင်းတုတော်ကြီးမှာ ပြုတ်ကျသွားလေရေ။ ယင်း ဆင်းတုတော်ကြီးအစား ယခုဝေသာလီဆုတောင်းပြည့်ဘုရားကြီးကို ထုဆစ်ပူဇော်ကိုးကွယ်ခရပြီး ဝေသာလီဆုတောင်း ပြည့်ဘုရားကြီးတွင်ပင် မိဖုရားကြီး သုပဘာဒေဝီရေ သကျမုနိဘုရားကြီးကို ယခုဘဝတွင် ဒါယိကာမအဖြစ် မခံယူရရေ်လည်း နောင်တမလွန်ဘဝတစ်ခုတွင် အမိဝမ်းမှ ကျွတ်လွတ်သည့်အချိန်မှစပနာ ဘုရားဒါယိကာမအဖြစ် ခံယူရပါလိုဧ့ ဘုရားဟုဆုတောင်းခလေရေ။ မြောက်ဦးခေတ် ကောဇာ-၉၆၅/အေဒီ-၁၆ဝ၃ ခုနှစ် ဘုရင်မင်း ရာဇာကြီးလက်ထက် တန်ဆောင်းမိဖုရားကြီး သျှင်နှောင်း (ပဲခူးမင်းသမီး ခင်မနှောင်း)ဧ့ သမီးတော် ပန်းသန္တာ (မမင်းပေါ်) မွေးဖွားသန့်စင်သည့်နီ့တွင်ပင် သကျမုနိဆင်းတုတော်ကိုယ်တော်ကြီး ရေမှပေါ်ထွက်ခပါရေ။ ဤအကြောင်းကို အစွဲပြုပြီး ဘုရားပေါ်ဟု အစဉ်အဆက်ဂနီ့ထိ ခေါ်တွင်လာခြင်းဖြစ်ပါရေ။
ဗိသုကာလက်ရာ
editဘုရားပေါ်စေတီတော်မှာ ဘုရားပေါ်ချောင်းကမ်းနံဘေး မြေညီပြင်တွင် တည်ထားရေ စေတီတော်ကြီး တစ်ဆူပင်ဖြစ်ပါရေ။ စေတီတော်ကို လေးမျက်နှာခိုနန်းချိုးတိထည့်ပနာ တည်ဆောက်ထားပါရေ။ အရှေ့ဘက်၊ မြောက်ဘက်၊ တောင်ဘက်တိတွင် မုခ် (၃) ဖက်ဖွင့်ထားပြီး ဆင်းတုတော်ကြီးကို အလယ်လိုဏ်ဂူတော်ထဲတွင် ပူဇော်ထားပါရေ။ ဆင်တုတော်ကြီးမှာ ကျောက်ဆင်းတုတော်ကြီးပင်ဖြစ်ပါဧ့။ ပလ္လင်တော်မှာ ခိုနန်းချိုးတိဖြင့်နှောင်းခေတ် မွမ်းမံထားရေ လက်ရာတစ်ခုဖြစ်နိုင်ပါရေ။ စေတီတော်ကို အောက်ခံလေးထောင့်ကျောင်းဆောင်ခံပနာ ပစ္စယံသုံးဆင့် ဆင့်ကာ တည်ဆောက်ထားပါရေ။ စေတီတော်ကို မဟာရံတံတိုင်းကာရံပနာ စေတီထောင့်တိတွင် ခြင်္သေ့ရုပ်တုတိ ထုဆစ်ထားပါဧ့။ မဟာရံတံတိုင်းအတွင်းတွင် အရံစေတီငယ်တိကိုလည်း တည်ဆောက်လှူဒါန်း ထားပါရေ။ စေတီတော်ကြီးအနီးတွင် ကျောက်ထီးတော်ကြီးတစ်ခုကို တွေ့ဟိနိုင်ပါရေ။ စေတီတော်မဟာရံတံတိုင်း တောင်ဘက် အပြင်ခြေရင်းတွင် လိပ်ခေါင်းသဏ္ဌာန်ဟိ ဦးခေါင်းတစ်လုံးကို မြေကြီးထဲတွင်မြုပ်ပနာ တွေ့ဟိရပါဧ့။ ဤလိပ်ခေါင်းရေမြုပ်က တစ်မြို့လုံးရေမြုပ်ရေဟူပနာ အဆိုဟိပါရေ။ စေတီတော်အရှေ့ဘက်တွင် အာရုံခံဓမ္မာရုံ တစ်ခုတည်ဆောက်ထားပြီး ဓမ္မာရုံထဲတွင် ခြေတော်ရာနန့် ဒုချွန်းပုံမဏ္ဍိုင်စေတီငယ်တစ်ဆူတို့ကို ဖူးတွေ့နိုင်ပါရေ။ မဏ္ဍိုင်စေတီငယ်တွင် အဆင့်ဆင့်ထွင်းထုထားရေ ဘုရားရုပ်ကြွ (၁၀၃) ဆူပါဟိပါရေ။ ထိုဆင်းတုတော် (၁၀၃) ဆူမှာ ရခိုင်ကျင့်ထုံး(၁၀၃) ကိုရည်ညွှန်းပနာ ထုဆစ်ပူဇော်ထားရေဟု သိဟိရပါရေ။ မဟာရံတံတိုင်း အနောက်ဘက်တွင် ဘုရားပေါ်ကျောင်းဟောင်းကိုလည်း ယခုထက်တိုင် တွေ့ဟိနိုင်ပါရေ။
ကိုးကား
editမြောက်ဦးဒေသ ရှေးဟောင်းအဆောက်အဦးများ (ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန၊ ယဉ်ကျေးမူဝန်ကြီးဌာန) -၂၀၁၅