ဘာသာစကား မိသားစုဆိုစော်မှာ ရှေးဟောင်းမူလဘုံဘာသာစကား တစ်ခုတည်းမှ ဆင်းသက်လာရေ ဆက်စပ်မှုဟိသည့် ဘာသာစကားတိ အစုအဝီးကို ခေါ်ရေ။ မူလဘုံဘာသာစကားကို အဆိုပါ ဘာသာစကား မိသားစုဧ ရှေးဦး-ဘာသာစကား ဟုခေါ်ရေ။ 'မိသားစု' ဆိုရေ စကားလုံးဧ သဘောသဘာဝအရ ဘာသာစကားသမိုင်းကြောင်းလေ့လာမှု၌ ဘာသာစကားတိဧ မူလအစတိ ဆက်စပ်မှုကို ဖော်ပြသည့် အကိုင်းအခက်ခွဲဖြာသည့်ပုံစံ (Tree model)ရေ ၎င်း ဘာသာစကားတိကို ပြောဆိုကတ်ရေ လူမျိုးနွယ်တိရေ မျိုးရိုးဗီဇအားဖြင့် ဇာပိုင်တော်စပ်ရေကို ဖော်ပြသည့် မိသားစုဆင်းသက်ပုံ (Family Tree)နန့် ထပ်တူညှိယူဆစရာဟိရေ။ ယကေလည်းလည်း တကယ်တမ်းတွင် ဘာသာစကား ဆက်နွယ်မှုနန့် မျိုးရိုးဗီဇအားဖြင့် ဆက်နွယ်မှုရို့ရေ ထပ်တူညီလိမ့်မည်ဟု မယူဆနိုင်ပါ။
သျှင်သန်နီရေ ဘာသာစကားတိ စုစုပေါင်း ၅၀၀၀ မှ ၈၀၀၀ ထိဟိမည်ဟု ခန့်မှန်းတွက်ချက်ထားရေ။ ယကေလည်းလည်း ဘာသာစကား တစ်ခုကို သီးခြားဘာသာစကား သို့မဟုတ် ဒေသိယစကား အဖြစ်သတ်မှတ်မှုမှာ တစ်ဦးနန့်တစ်ဦး မတူညီကြ၍ တိကျရေ ကိန်းဂဏန်းကို မသတ်မှတ်နိုင်ပါ။ သျှင်သန်နီရေ ဘာသာစကား ဆိုစော်မှာ လူတစ်စုအနိန်နန့် ၎င်း ဘာသာစကားတစ်ခုကို အဓိက ဆက်သွယ်ရီး ဘာသာစကားအနိန်နန့် အသုံးပြုခြင်းပင် ဖြစ်ရေ။ သေဆုံးလားရေ ဘာသာစကားတိနန့် ပျောက်ကွယ်လားရေ ဘာသာစကားတိ များစွာဟိရေ။ ထိုအတူ အချို့ ဘာသာစကားတိမှာ အမျိုးအစားသတ်မှတ်ရန်အတွက်ပင် လုံလောက်စွာ လေ့လာမှုမပြုရသေးပိုင် အချို့ဘာသာစကားတိမှာ တည်ဟိပြီး ပြောဆိုသုံးစွဲအနီကတ်ရေကိုပင် မိမိရို့ ပြင်ပလူတိ မသိဟိရသေးပါ။
ဘာသာစကားတိကို နှိုင်းယှဉ်လေ့လာခြင်းဖြင့် မိသားစုတစ်ခုဧ မိသားစုဝင် ဘာသာစကားတိကို စုစည်း သတ်မှတ်ရေ။ ညီနောင်ဘာသာစကားတိကို ဗီဇ(Genetic) သို့မဟုတ် မျိုးနွယ်ဗီဇဆိုင်ရာ(Genealogical) ဆက်နွယ်တော်စပ်ရေဟု သုံးနှုန်းလေ့ဟိရေ။ ဒုတိယ စကားလုံး အသုံအနှုန်းမှာ ပိုပြီးရှေးကျရေ။ ယကေလည်း မကြာသိမ်းခင် နှစ်တွေအတွင်းမှာပဲ ဘာသာစကားတွေရဲ့ ဆက်စပ်မှုနဲ့ လူမျိုးနွယ်ခြင်း မျိုးရိုးဗီဇဆက်နွယ်မှုရို့ကို ပိုပြီးကောင်းကောင်းခွဲခြားနိုင် ရန်အတွက် စကားလုံးအသုံးအနှုန်း သတ်မှတ်ချက်တွေကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထားခရေ။ ဘာသာစကားခြင်း ဆက်စပ်မှုအတွက် သက်သေအထောက်အထားကို ဘာသာစကားတွေကြားမှာဟိရေ တူညီသည့် လက္ခဏာရပ်တိတွင် တွိ့ရရေ။ တူညီသည့် လက္ခဏာရပ်တိ ဆိုရာတွင် ဘာသာစကား ထိတွိ့ခြင်း သို့မဟုတ် ဘာသာစကား ငှားရမ်းထားခြင်း မဟုတ်ရေ တူညီမှုတိကို ဆိုလိုရေ။ ဥပမာ 'အာလူး'၊'စောင်'၊ 'ချပါတီ' ဆိုရေ ဗမာစကားလုံးတိရေ အိန္ဒိယဟိ အချို့ရေ ဘာသာစကားတိထံမှ ငှားရမ်းထားခြင်း ဖြစ်ရာ ၎င်းရို့ကို သက်သေအဖြစ်ယူ၍ အဆိုပါအိန္ဒိယ ဘာသာစကားတိရေ ဗမာဘာသာစကားနန့် ဆက်စပ်မှုဟိရေဟု မယူဆနိုင်ပါ။ မျိုးနွယ်ဗီဇဆိုင်ရာ ဆက်နွယ်တော်စပ်သည့် ဘာသာစကားတိတွင် ရှေးဦး-ဘာသာစကားဧ ကျန်ဟိနီရေ လက္ခဏာရပ်တိ တူညီနေခြင်းကို တွိ့ဟိရရေ။ ထိုတူညီမှုတိရေ တိုက်ဆိုင်မှုကြောင့်လည်း မဟုတ်ပိုင် ဘာသာစကား ငှားရမ်းထားခြင်း ကြောင့်လည်း မဟုတ်ပေ။ ဘာသာစကား မိသားစုတစ်ခုဧ ကိုင်းခွဲ သို့မဟုတ် အုပ်စုတစ်ခုတွင် ဟိရေ အဖွဲ့ဝင်ဘာသာစကားတိရေ မူလ ရှေးဦး-ဘာသာစကားမှ တူညီရေ ပြောင်းလဲတိုးတက်သည့် လက္ခဏာရပ်တိ ဟိရေ။ ထိုအုပ်စုအတွင်းဟိ တူညီရေ ပြောင်းလဲတိုးတက်လာသည့် လက္ခဏာရပ်တိကို ဘာသာစကား မိသားစုကြီးဧ အခြားရေ ဆက်ခံ ဘာသာစကားတိတွင် တွိ့ရလေ့ မဟိပေ။ ဥပမာအားဖြင့် ဂျာမန်နွယ် ဘာသာစကားတိတွင် ဘုံတူညီရေ ဝေါဟာရအသုံးအနှုန်းနန့် သဒ္ဒါတိရေ ရှေးဦး-အင်ဒို-ဥရောပနွယ်တွင် ပါဟိခလိမ့်မည်ဟု မယူဆကြပါ။ ထိုလက္ခဏာရပ်တိရေ ရှေးဦး-အင်ဒို-ဥရောပနွယ် ဘာသာစကားကို ဆက်ခံရေ ရှေးဦး-ဂျာမန်နွယ် ဘာသာစကားမှ စတင်ပေါ်ပေါက်ခရေဟု ယူဆကတ်ရေ။