ဆင်ခြီထောက်ရောဂါ (အင်္ဂလိပ်: elephantiasis) လိုလည်း ခေါ်ရေ လင်ဖဲတစ် ဖီလရီအဲစစ် (အင်္ဂလိပ်: Lymphatic filariasis) ရောဂါရေ ဖိလဲရီယွိုင်ဒီးအား Filarioidea ခေါ် ကပ်ပါးသန်ကောင် (parasitic worm) မျိုးမှ ဖြစ်ပွားရေ။ ရောဂါရေ အများအားဖြင့် လက္ခဏာအသွင်အပြင်မပြချေ။ ယကေလည်း အချို့လူတိတွင် လက်မောင်းတိ၊ ခြေတိ၊ ဖိုမအင်္ဂါတိ အလွန်အမင်း ဖူးရောင်တတ်ရေ။ အသားအရေရေလည်း ထူထဲလာတတ်ကာ နာကျင်မှုလည်း ဖြစ်တတ်ရေ။ ခန္ဓာကိုယ်တွင် ပြောင်းလဲမှုတိ ဖြစ်ပေါ်တတ်ပြီး ယင်းကြောင့် ဝေဒနာသျှင်ရေ လူမှုရီးစီးပွားရီး ပြဿနာတိနန့် ရင်ဆိုင်ရတတ်ရေ။[1]
ခြင်ကိုက်ခံရခြင်းမှ သန်ကောင်ပိုးတိ ကူးစက်ပြန့်နှံရေ။ လူတိတွင် ကူးစက်မှုရေ အများအားဖြင့် အချေအရွယ်မှစတင်ရေ။ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုရေ Wuchereria bancrofti, Brugia malayi, နန့် Brugia timoriသန်ကောင်သုံးမျိုးမှ ဖြစ်ပွားရေ။ Wuchereria bancrofti ရေ ပေါ်များဆုံးဖြစ်ရေ။ သန်ကောင်ပိုးတိရေ ပြန်ရည်ကြောစနစ် (lymphatic system) ကို ထိခိုက်ပျက်စီးစီရေ။
ညအချိန်တွင် ထုတ်ယူထားရေသွီးကို အနုစိတ်မှန်ဘီလူးဖြင့် ကြည့်ရှုစစ်ဆီးခြင်းအားဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာနိုင်ရေ။ သွေးဧ့အသွင်ရေ ထူပြစ်ချွဲနေပြီး ဂျီအဲမ်စာ Giemsa တိဖြင့် ပေလူးနီရပါဖို့။ ရောဂါကို တိုက်ဖျက်သည့် အင်တီဘော်ဒီတိ အတွက် စစ်ဆီးခြင်းကိုလည်း အသုံးလီ့ဟိပြုတတ်ရေ။ [2]
ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းရေ ရောဂါ မျိုးပြုတ်ရီးကို ရှေ့ရှုပနာ ရောဂါဟိရေ လူအုပ်စုတစ်စုလုံးကို နှစ်စဉ် ကုသနည်းဖြစ်ရေ။ ယင်းရေ (၆)နှစ်ခန့် ကြာတတ်ရေ။ ကုသဆီးတိတွင် albendazole နန့် တွဲလျက် ivermectin ကိုကေလည်းကောင်း သို့မဟုတ် albendazole နန့် တွဲလျက် diethylcarbamazine ရို့ပါဝင်ရေ။ ကုသဆီးတိရေ အရွယ်ရောက်ပြီး သန်ကောင်တိကို မသတ်ကေလည်း သန်ကောင်တိ မိမိ လျောက်သီရေအထိ ရောဂါ ဆက်မပြန့်ရန် ကာကွယ်ပီးရေ။
ခြင်ကိုက်မခံရစီအောင် ကာကွယ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုတိကိုလည်း ပြုသင့်ရေ။ ယင်းထဲတွင် ခြင်ကောင်ဦးရီလျော့စေခြင်းနန့် ခြင်ထောင်တိ သုံးခြင်းရို့ပါဝင်ရေ။ နိုင်ငံပေါင်း ၇၃ နိုင်ငံတွင် လူသန်း ၁၂၀ ကျော်ရေ ဆင်ခြေထောက်ရောဂါ ကူးစက်ခံနေရပြီး လူဦးရီ သန်း ၁၄၀၀ ခန့်ရေ ဒေဝေဒနာကို ခံစားနီရရေ။ ရောဂါအဖြစ်အတိဆုံးဒေသတိရေ အာဖရိကတိုက်နန့် အာရှတိုက်ရို့တွင်ဖြစ်ရေ။ ရောဂါကြောင့် တစ်နှစ်ကေ စီးပွားရီးဆုံးရှုံးမှု အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်းပေါင်းတိစွာ ဆုံးရှုံးရေ။
မှီငြမ်းကျမ်းတိ edit
- ↑ "Lymphatic filariasis Fact sheet N°102". World Health Organization. March 2014. Retrieved 20 March 2014.
- ↑ "Parasites - Lymphatic Filariasis Diagnosis". CDC. June 14, 2013. Retrieved 21 March 2014.