Wp/rki/စိတ်ညှို့ပညာ

မျက်လှည့် ပြပွဲတိတွင် မျက်လှည့်ဆရာကြီးက လူကိုအိပ် မွေ့ချပနာ၊ တစ်စုံတစ်ရာ ပြုလုပ်ဆောင်စီခိုင်းရေကို မြင်ဖူး ကတ်ပါဖို့။ အိပ်မွေ့ချခြင်းရေ လူကိုအလိုဟိရာပြုမူစီရန် စိတ်ညှို့ခြင်းပင်ဖြစ်ဧ။ အိပ်မွေ့ချခံရသူရေ အိပ်ပျော်သပိုင့်ဟိ ရေ။ ယကေလည်း သူရေ အမိန့်ပီးရာကို လိုက်နာပနာစကား ပြောဆို၊ လားလာလုပ်ကိုင်နိုင်ရေ။ အမိန့်ပီးသူဧ စကားကို ကြားနာရရေအခါ အိပ်မွေ့ချခြင်းခံရသူရေ ခြေလက်အင်္ဂါ စရေတိ၌ ဖောဋ္ဌဗ္ဗအာရုံကို မခံစားနိုင်တော့ရေအတွက်နိန့် အပ်နန့် ထိုးခြင်း ခံရရေကိုပင် နာကျင်ရမှန်းမသိပါ။ နှလုံးခုန်ရေ ကို အိပ်မွေ့ချခြင်းနန့် တိုးအောင်ကေလည်းကောင်း၊ လျော့အောင်ရေ ၎င်း၊ ပြုလုပ်ပီးနိုင်ရေ။ ကိုယ်ပူခြင်း၊ ချွေးထွက်ခြင်းတိ ဖြစ်လာအောင်လည်း အိပ်မွေ့ချပနာ ပြုလုပ်နိုင်ဧ။ အသား အရီတိမှ သွီးစိမ့်ပနာ ထွက်လာအောင်လုပ်ရေ သာဓကတိ ပင်ဟိရေ။ အိပ်မွေ့ချခံရသူရေ သာမန်အားနန့် သတိဟိနီစဉ် မပြုမလုပ်နိုင်ရေ အလုပ်ကို ပြုလုပ်နိုင်လီရေ။ သာမန်မျှ သာ အိပ်မွေ့ချထားခြင်း ခံရသူရေ အိပ်မွေ့ပြေရေအခါ၊ အိပ်မွေ့ချခြင်းခံခရစဉ်က မိမိ ပြုလုပ်ရေ အမှုတိကိုပြန်ပနာ သတိရနိုင်ရေ။ ယကေလည်း ပြင်းထန်စွာ အိပ်မွေ့ချခြင်းခံရ ရေဟိရေ်၊ အိပ်မွေ့ချသူက ပြန်ပြီးကေသတိရစီရန် အမိန့် ပီးထားရေ အချက်မှတစ်ပါး အခြားရေ အပြုအမူဟူသပနာ ကို ပြန်ပြီးကေသတိမရနိုင်တော့ချေ။ ပမာအားနန့် အမိန့်ပီး သူက အိပ်မွေ့ကြောင့် အိပ်ပျော်နေသူအား အိပ်ရာမှ နိုးလာ ကေ၊ လေချွန်သံကြားပါက၊ အင်္ကျီကို ချွတ်ပစ်ရဖို့ဟု အမိန့်ပီးထားကေ အိပ်မွေ့ ပြေရေအခါ အမိန့်ပီးခြင်း ခံရသူရေ ဇာအတွက်ကြောင့်ဟု မစဉ်းစားနိုင်ဘဲ၊ လေချွန်သံကြားရေနန့်တစ်ပြိုင်နက် အင်္ကျီချွတ်ပစ်ဖို့ဖြစ်ဧ။ ဒေအချက်ကို အကြောင်းပြုပနာ အထူးဆီးပညာသျှင်တိ ရေ ဘိန်းဘင်းကဇော်စရေ သုရာမေရယတိ၌ စွဲနီရေ လူနာသျှင်နန့် စိတ်ရောဂါရေတိကို အိပ်မွေ့ချနည်းနန့် အစွဲ ပျောက်အောင် ချွတ်ပနာ ကုသလေ့ဟိကတ်ရေ။ ဂုခေတ် သိပ္ပံပညာနည်းအရ အိပ်မွေ့ချခြင်းဧ အကြောင်းကို ရှေးကထက်ပိုမိုတိကျအောင် စူးစမ်း လိ့လာနိုင် ကတ်ရာ။ စိတ်ညှို့ပညာအကြောင်းကို နားလည်နိုင်ရန်အလို့ငှာ၊စိတ်နန့်ကိုယ် ဆက်စပ်နီရေကို သိထားနန့်ရန် လိုလီရေ။ ( စိတ်ပညာ။ စိတ်လှုပ်ရှားမှု။)

Photographic Studies in Hypnosis, Abnormal Psychology (1938)

ဦးနှောက်ရေ နဗ်ကြောတိ အဆုံးရာ ဗဟိုဌာနကြီးဖြစ်ပနာ ကိုယ်နန့်စိတ်ရေ နဗ်ကြောခေါ် အာရုံကြောတိနန့် တစ်ခုနန့်တစ်ခု ဆက်သွယ်ပြီးကေဟိဧ။ အိပ်ပျော်နေစဉ် ဦးနှောက်ဧ အာရုံအစွမ်းတိရေ လေးလံထိုင်း မှိုင်းပြီးကေဟိပြီးကေကေ နဗ်ကြောနန့် ကိုယ်ရေ၎င်း၊ နဗ်ကြော အချင်းချင်းရေ၎င်း ယာယီအားနန့် အဆက်ပြတ်ပနာ နေတတ် ဧ။ ယကေလည်း ထိုနဗ်ကြောနန့် ခံစားပနာရရေ အာရုံတိကို မနိုးတနိုးထားပနာ ရနိုင်ရေဟု စိတ်ပညာဆရာတိက ယူဆကတ်ရေ။ ( နဗ်ကြောတိ။)

ဥပမာဆိုရကေ နံနက်အရုဏ်တက်အချိန်တွင် နိုးအောင်သတိထားပြီးကေ အိပ်လေ့ဟိသူတိရေ အခြား အသံတိကြောင့် အိပ်ရာမှ မနိုးကေလည်း အရုဏ်ကြက်တွန်သံ ယပိုင်မဟုတ်ကေ ဘုန်းကြီးကျောင်းမှ တုံးခေါက်သံကြားရေနန့် တစ်ပြိုင်နက် အလိုအလျောက် နိုးတတ်ပုံကိုထောက်ကေ၊ ဦးနှောက်ကခံယူရေ အာရုံအချို့ကိုတစ်ဝက်တစ်ပျက်နှိုးထားနိုင်ကြောင်း ထင်ရှားလီရေ။ ယင့်အတိုင်းပင် အိပ်မွေ့ချပနာ အိပ်ပျော်နေသူတစ်ဦးတွင်လည်း သာမန်အိပ်ပျော်နေသူပိုင့် လုံးလုံးလျားလျား အိပ်ပျော် နေခြင်းမဟိဘဲ၊ စိတ်ညှို့ဆရာခိုင်းစေရေအတိုင်း၊ လားလာပြောဆို လှုပ်ရှားနိုင်ရေ အာရုံအစွမ်း သတ္တိတိရေ နိုးပြီးကေဟိလီရေ။ အိပ်မွေ့ ချထားရေအခါ အိပ်မွေ့ချခံရသူဧ စိတ်ဆန္ဒရေ အမိန့်ပီး သူဧ စိတ်ဆန္ဒအတိုင်းသာကေ လိုက်ပနာ တည်နီရရေ။ အိပ်မွေ့ချခံရသူက အမိန့်ပီးရေအတိုင်း မလိုက်နာဘဲ ငြင်းဆန်လိုရေစိတ်တိရေ 'အိပ်ပျော်'ပြီးကေဟိရေကြောင့် 'နိုးကြား'ပြီးကေဟိရေ ခန္ဓာကိုယ် ရေ စိတ်ညှို့ဆရာဧ အမိန့်ပီးရာကို နာယူလီရေ။

စိတ်ညှို့ဆရာရေ လူတစ်ယောက်ကို အိပ်မွေ့ချဖို့ဟု ဆိုကေ၊ ယင့်လူအား အရာဝတ္ထုတစ်ခုခုကို စိုက်ပနာကြည့်ခိုင်း ရေ။ အညှို့ခံရသူရေ မိမိဧစိတ်တွင် ဇာအာရုံကိုမျှ မစွဲရဘဲ၊ စိတ်အားကို လျော့ပနာထားရရေ။ ယပြီးနောက် စိတ်ညှို့ ဆရာရေ စကားကို သာယာညှင်းပျောင်းပြောပနာ၊ အိပ်အောင် 'သိပ်' ပီးရေ။ တခါတလီ ဦးခေါင်းကို လက်နန့်ညင်သာ စွာ သပ်ပီးရေ။ တခါတလီ မျက်နှာကို သပ်ပီးရရေ။ ယင့်အခါ စိတ်ညှို့ခံရသူ၌ အိပ်ပျော်နေသူဧ လက္ခဏာတိ ပေါ် ပေါက်လာလီရေ။ လူအများက ယုံကြည်ကတ်ရေမှာ စိတ်ညှို့ဆရာရေ ဖို့သူကိုမဆို အိပ်မွေ့ချပနာစီခိုင်းနိုင်ရေ ဟူဧ။ ယကေလည်း အဂင့်ယင့်ကတ် စိတ်ခိုင်သူတိကို အိပ်မွေ့ ချပနာ ယင့်ချင့်တိမလုပ်ချင်ရေအရာကို လုပ်အောင်စေ ခိုင်းပနာ မရနိုင်ချေ။

စိတ်ညှို့ပညာကို အာရှနန့် အာဖရိကတိုက်တိတွင် နှစ် ပေါင်းတိစွာကပင်ကေ လိ့ကျင့်ခကတ်ရေ။ ဟိန္ဒူယောဂီတိ နန့် ဒါးဗစ်ရသေ့တိရေ သံဆူးတိပေါ်တွင် အိပ်ခြင်းစရေ သာမန်လူတိ မပြုဝံ့ရေ အမှုတိကိုပြုကတ်ရေ။ ဒေပိုင် အံ့ဖွယ်သရဲပြုမူကတ်ရေတိကို ကြားဘူးကောင်းကြားဘူးကတ်လီဖို့။ ဒေ အချက်ကို အနောက်တိုင်းစိတ်ပညာသျှင်တိက မိမိကိုယ်ကို မိမိစိတ်ညှို့ထားခြင်းကြောင့် အံ့ဖွယ်သရဲပြုမူနိုင် ရေဟု ပြောဆိုလေ့ဟိကတ်ရေ။ စိတ်ညှို့ပညာကို ပထမဦးစွာ စူးစမ်းလိ့လာခသူမှာ ၁၈ ရာစုနှစ်တိတွင် စိတ်ရောဂါကုသ ခြင်း၌ ထင်ရှားခရေဗီယင့်ချင့်နားမြို့သား ဒေါက်တာမက်ဇမား (၁၇၃၄-၁၈၁၅) ဖြစ်ရေ။ ယကေလည်း သူဧအယူအဆတိကို ပြင်သစ်နိုင်ငံအစိုးရက ဖွဲ့စည်းရေ သိပ္ပံပညာသျှင်နန့် သမား တော်တိဧ ကော်မသျှင်အဖွဲ့က လက်မခံခချေ။