Wp/rki/စန္ဒမုနိဆင်းတုတော်

စန္ဒမုနိဘုရားသမိုင်း

စန္ဒမုနိဆင်းတုတော်ရေ တတိယ ဓညဝတီခေတ်တွင် ဘုရင်သူရိယစက္ကမင်း မှ သွန်းလောင်း ကိုးကွယ်ခရေ ဆင်းတုတော်တစ်ဆူ ဖြစ်ပါရေ။ ဓညဝတီခေတ်မှ သူရိယစက္ကမင်းကြီးရေ စန္ဒသူရိယမင်းကြီး မဟာမုနိဘုရား သွန်းပြီးရေနောက် ပိုလျှံနီရေ ရတနာတိကို ယူလာပနာ ဆင်းတုငါးဆူ သွန်းလုပ်ခပါရေ။ စန္ဒမုနိ၊ သကျမုနိ၊ ဒေဝမုနိ၊ ရာဇမုနိ၊ စူဠမုနိ တိပင် ဖြစ်ကတ်ပါရေ။ မဟာမုနိသွန်းလုပ်ပြီးနောက် ကျန်ဟိနီရေ ရတနာတိနဲ့ သွန်းလုပ်ပနာ မဟာကျန်ဆင်းတုတော်တိဟု ခေါ်ဆိုကတ်ပါရေ။ သူရိယစက္ကမင်းကြီးရေ ဆင်းတုငါးဆူကို မဟာမုနိဘုရားအနား သင့်တော်ရေနီရာတိတွင် တည်ထားကိုးကွယ်ခပနာ စန္ဒမုနိဆင်းတုတော်ကိုလည်း တောင်ဦးရွာအနားမှ ဒီပါပဗ္ဗတတောင်ကုန်းထက်တွင် တည်ဟိခပါရေ။

ဓညဝတီခေတ်မှ ဝေသာလီခေတ်၊ ဝေသာလီခေတ်မှ လေးမြို့ခေတ်၊ လေးမြို့ခေတ်မှ မြောက်ဦးခေတ် ရောက်ရေအခါ မင်းစောမွန်ရေ စန္ဒမုနိဆင်းတုတော်ကို မြောက်ဦးသို့ ပင့်ဆောင်ပနာ ဘားဘူတောင်၌ စေတီ တည်ထားကိုးကွယ်ခပါရေ။ အင်္ဂလိပ် လက်အောက် ကျရောက်ရေအခါ အမြောက်လက်နက်သွန်းရန်၊ ဒင်္ဂါးသွန်းရန် ကြီးဆင်းတုတိ၊ ခေါင်းလောင်းတိကို ထုခွဲကတ်ပါရေ။ ယင်းကြောင့် ဆောင်ရပ်ရွာမှ လူကြီးတစုရေ ညဉ့်အခါ စန္ဒမုနိဘုရားအား စေတီထဲမှ ထုတ်စေကာ တောင်ပေါ်မှ အောက်သို့ တွန်းချကာ ကျောင်းကမ်းပါးနွံထဲ၌ ဝှက်ထားကတ်ခပါရေ။ ၁၀ နှစ်ကြာရေအခါ ကျုတ်ထဲမှထုတ်ပနာ ဗန္ဓုလကျောင်း တောင်ဘက် ဘုရားတိသိမ်သို့ ပင့်ဆောင်ပနာ ဆင်းတုတော်ကို အင်္ဂတီနဲ့မံပနာ အခြားဘုရားတိနှင့် ရောထားခပါရေ။ နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ လောက်ကြာရေခါ ဗန္ဓုလကျောင်းမှ ဆရာတော် စက္ကပါလရေ ဘုရားတိသိမ်တွင် အလှည်းခတ် လှည်းနီရေ။ ယင်းခါရေ ပလ္လင်အထက်တွင် မျက်လုံးတစ်ဖက်ကွာကျ နီစာကို မြင်ပနာ ကြည့်စာမှ ဆင်းတုတော်ရေ ကြီးဆင်းတုတော်ဖြစ်နီရေစာကို မြင်ခရပါရေ။ ယင်းကြောင့် ကျောင်းထိုင်ဆရာတော်ကို လျှောက်ထားခရာ ဆရာတော်ကြီးမှ ဒကာ ဒကာမတိကို ခေါ်ယူပနာ အခုဘုရားကို အင်္ဂတိတိ ခွာချဖို့ဖြစ်ကြောင်း၊ အကယ်၍ အထဲမှဆင်းတု ပျက်စီးနီကေ ပြုပြင်နိုင်မည်လားဟု မီးရေခါ ဒကာဒကာမတိက ပြုပြင်ဖို့ ဝန်ခံကတ်လို့ အင်္ဂတီတိ ခွာချပနာ ပျက်နီရေ အစိတ်အပိုင်းတိကိုပြုပြင်ပနာ ရောင်တော်ဖွင့်လိုက်ကတ်ရေ။ ယင်းအခါမှ ဝင်းလက် တောက်ပ ပနာ ရောင်ခြည်တိကွန့်မြူးရေ ဆင်းတုတော်တဆူဖြစ်လာခပါရေ။

ပုံသဏ္ဌာန်တော်

ဆင်းတုတော်ရေ မျက်လွှာချထားပြီးကေ မျက်လုံးတော်တွင် မျက်ရစ်တိပေါ်အောင် သွန်းလုပ်ထားပါရေ။ မျက်နှာတော်ရေ ဝန်းစက်ပြီးကေ နဖူးပေါ်တွင် သီးခြားသင်းကျစ်ပြားမဟိဘဲ အနားရေးမျှရာ သွန်းထားပါရေ။ နားတော်နှစ်ဖက် ရှည်လျားပနာ နားပေါက်ကျယ်နိမှုက ရခိုင့်ကိုယ်ပိုင်ဟန် လက်ရာ ဖြစ်ပါရေ။ လည်ဘင်းတော် ဖြောင့်စင်းပြီးကေ အရစ်သုံးခု ဖော်ထားပါရေ။ ပါးလွှာရေ ကြာသင်္ကန်းကြောင့် ရင်အုပ်တော်၊ သားမြတ်တော် တိကိုမြင်နိရပါရေ။ လက်မောင်းတော်မှာ ဆင်နှာမောင်းသဏ္ဌာန် ပြည့်ဖြိုးပါရေ။ ရင်အုပ်တော်နှင့် လိုက်ဖက်ရေ ခါးတော်ဟိပါရေ။ ဆင်းတုတော်ရေ ဘယ်ဖက်ခြီတွင် ညာခြီ တင်ထားပါရေ။ ညာဘက်လက်ဝါးကို မြှောက်ပနာ ညာခြီတွင် တင်ထားပါရေ။ ညာဘက်လက်ဝါးရေ အောက်သို့ စိုက်နီကေလည်း ပလ္လင်နှင့် မထိဘဲ ဟိနီပါရေ။ လက်ချောင်းတော်တိရေ လူသာမန်ကဲ့သို့ အတိုအရှည်ဟိနီပါရေ။ ဘယ်ဖက်လက်ဝါးကို လှန်ပနာ ညာဘက်ဖဝါးထက်တွင် တင်ထားပါရေ။ လက်ညှိုးနှင့်လက်မ ကြားတွင် ငရဲမီးကို ကိုင်ထားပါရေ။

အတိုင်းအတာတိ

• ဉာဏ်တော် ၄ ပေ ၁၀ လက်မ • ဒူးစွန်းနှစ်ဘက်အကျယ် ၄ ပေ ၈ လက်မ • ခါးလုံးပတ် ၄ ပေ ၁ လက်မ • လက်မောင်းတော်လုံးပတ် ၁ ပေ ၁၁ လက်မ • ပခုံးတော်အကျယ် ၂ ပေ ၁၀ လက်မ • ရင်အုပ်တော် ပတ်လည် ၅ ပေ ၁၀ လက်မ စန္ဒမုနိဆင်းတုတော်ရေ ပဉ္စလောဟာ ခေါ် သတ္တုငါးမျိုး ရောစပ်သွန်းထားခြင်းဖြစ်ပါရေ။ အချိုးညီစွာရောစပ်သွန်းလုပ်ထားပနာ ရောင်ခြည်တော်ကွန့်မြူးခြင်းဖြစ်ပါရေ။

တည်နီရာ

စန္ဒမုနိဆင်းတုတော်ရေ ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ဦးမြို့ အနောက်တောင်ဘက် အယင်က ဗန္ဒုလကျောင်းဟုခေါ်ရေ အခု စန္ဒမုနိဘုရားကြီးကျောင်းတိုက်၌ ကိန်းဝပ်စံပါယ်တော်မူလျက်ဟိပါရေ။

ကိုးကား

1. မြောက်ဦးမြို့ထင်ရှားရေဘုရားတိသမိုင်း