ရခိုင်ရိုးမတောင်ဘက်ဆုံးတွင်ဟိပြီး ရိုးမတောင်ခြေနန့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် ကြား ကျဉ်းမြောင်းရေ လွင်ပြင်ကို အခြေခံရေ။ မြောက်ဘက်တွင် သံတွဲမြို့နယ်၊အရှေ့ဘက်နန့် တောင်ဘက်တွင် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ အနောက်ဘက်တွင် ဘင်္ဂလား ပင်လယ်အော်ရို့ ဆက်စပ်နီရေ။ ဂွကမ်းခြေအလွန်၌ ဂွကျွန်းတစ်ခုသာ ဟိရေ။ မြို့နယ်တစ်ခုလုံး တောတောင်တိ ဖုံးလွှမ်းထားပြီး တောင်ခြေဟိ လွင်ပြင်မှာ ကျဉ်းမြောင်း ရေ။ အမြင့်ဆုံးတောင်မှာ ၄၀၆၂ ပေ ဟိသည့် တောင်နီတောင်ဖြစ်ရေ။
ဂွမြို့နယ် အတွင်း ရခိုင်ရိုးမတောင်တန်းအဆုံးဟိတောင်မှာ ၇၅၇ ပေ ဟိ ရှောက်ပင်တောင်ဖြစ်ရေ။ ကျိန္တလီချောင်း၊ ဆပ်လားချောင်းနန့် ပွချောင်းရို့ မြို့နယ်အတွင်း ဖြတ်သန်းစီးဆင်းရေ။ ကျောက်ချွန်းချောင်းရေ ရခိုင်ပြည်နယ်နန့် ဧရာဝတီတိုင်းနယ်ခြားအဖြစ် တည်ဟိရေ။ ရခိုင်ဘုရင်လက်ထက်က ကျိန္တလီ၊ ဂွမှရေ မော်တင်စွန်းအထိ တောင်ခွင်တန်း ဟု ခေါ်ခရေ။ မြောက်ဦးခေတ်၌ တောင်ခွင်စားဆိုပနာ ဟိခပြီး ကျိန္တလီကျော်လမ်းရေ ထိုစဉ်က အရီးပါခရေ။ ၁၇၅၉ ခုနှစ် မြောက်ဦးမကျမီကပင် တောင်ခွင်အရပ်ရေ မြောက်ဦးဘုရင်သြဇာမှ လွတ်ကင်းလားခရေ။ ၁၈၂၅ ခုနှစ် အင်္ဂလိပ်ရို့ ရခိုင်ကို သိမ်း သည့်အခါ ဂွမှရေ မော်တင်စွန်းအထိ ပါခရေ။ ၁၈၃၁ ခုနှစ်တွင် ကျိန္တလီဘုန်းကြီးက အင်္ဂလိပ်ရို့အား တော်လှန်ပုန်ကန်ခသေးရေ။ ၁၈၅၃ မှ ၁၈၆၄ အထိ ဂွနယ်ရေ ဧရာဝတီဒေသ ပုသိမ်နယ်တွင် ခေတ္တပါလားရေ။ ထို့နောက် ကျိန္တလီရေ ၁၈၆၄ မှ ၁၀ နှစ်တိုင် မြို့ဖြစ်ခရေ။ ၁၈၇၄ ခုနှစ်တွင် ဂွရေ မြို့ဖြစ်လာရေ။ ဂွမြို့ရေ ဂွ ချောင်းဝဧ့ လက်ဝဲဖက်ကမ်းပေါ်တွင် တည်ဟိရေ။
မြို့နယ်ရေ တောင်မြောက် ၆၃ မိုင်၊ အရှေ့အနောက် ၂၅ မိုင်ကျယ်ပြီး ဧရိယာ ၈၈၅.၁၁ စတုရန်းမိုင်ဟိရေ။ မြို့ပေါ်ရပ်ကွက် ၆ ခု၊ ကျေးရွာအုပ်စု ၃၃ စု၊ ကျေးရွာ ၁၅၉ ရွာ၊ လူဦးရေစုစုပေါင်း ၅၈၁၉၁ ဦး နီထိုင်ကတ်ရေ။ အိမ်ခြေ ၁၃၇၃၅ အိမ်၊ အိမ် ထောင်စု ၁၃၉ဝ၇ စုနန့် မြို့ပေါ်လူဦးရေ ၁၃၈၇၇ ဦး (၇ + ှလိ) နီထိုင်ရေ။ ကျိန္တလီမြို့နယ်ခွဲ၌ ကျိန္တလီမြို့ပေါ်တွင် ရပ်ကွက် ၃ ခု၊ လူဦးရေ ၅၄၅၅ ဦး ဖြစ်ပြီး မြို့နယ် ခွဲအတွင်း စုစုပေါင်း ၂ဝ၈၅၂ ဦး ဟိရေ။ မြို့နယ်တစ်ခုလုံး သစ်တောတိ ဖုံးလွှမ်းနီသဖြင့် မြို့နယ်ဧ့ ၄% ကိုသာ စိုက်ပျိုးနိုင်ရေ။ လယ်မြေ ၂၄၇၂၉ ဧက၊ တောင်ယာ ၉၈၇ ဧက၊ ကိုင်းမြေ ၈၂၄ ဧက၊ ဥယျာဉ်မြေ ၆၆၉၄ ဧကနန့် ဓနိမြေ ၁၀၇၄ ဧက ဟိရေ။ အုန်းခြံတိဟိရေ။ ဆန်စပါး ဝမ်းစာဖူလုံမှု ၁၂၄.၃% ဟိရေ။ အတိစုရေ ရေလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကတ်ပြီး ပုစွန်ကန် ၇ ကန်နန့် မွေးမြူဧက ၈၅ ဧကဟိရေ။
သစ်တောလုပ်ငန်း အထူးထင်ရှားရေ။ ကြိုးပြင်ကာကွယ်တော ၁၅၄၉၄၉ ဧက ဟိရေ။ သံတွဲမြို့နယ်နန့် ဂွမြို့နယ်တွင် သဘာဝထိန်းသိမ်းရီးနယ်မြေ (ဆင်ဘေးမဲ့ ကာကွယ်တော) ၄၃၃၈၄၃ ဧကဟိပြီး ဂွမြို့နယ်အတွင်း ၁၈၇၆၉၉ ဧကဟိရေ။
လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရီးတွင် ကုန်းလမ်းအဓိကဖြစ်ရေ။ ကျိန္တလီတံတား၊ဆပ်လားတံတားတိကြောင့် ၈၃ မိုင်အကွာဟိရေ သံတွဲသို့ ကားလမ်းပေါက်ရေ။ ဂွ- ငသိုင်းချောင်း၊ တောင်ကျော်လမ်းကြောင့် ဂွမြို့နယ် စီးပွားရီး ဖွံ့ဖြိုးလာရေ။ ဂွနန့် ငသိုင်းချောင်းမှာ ၅၇ မိုင် ဝေးရေ။ ကျန်းမာရီးအတွက် ၂၅ ခုတင်ဆံ့ ဆေးရုံ ၁ ရုံ၊ ၁၆ ခုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ ၁ ရုံ၊ ၁၆ ခုတင်ဆံ့ မြို့နယ်ခွဲဆေးရုံ ၁ ရုံ၊ ကျေးလက်ကျန်းမာရီးဌာန ၅ ခု၊ ကျေးလက် ကျန်းမာရီးဌာနခွဲ ၂ဝ ခုနန့် မိခင်နန့်ကလေး စောင့်ရှောက်ရီးဌာန ၁ ခုဟိရေ။
ပညာရီးအတွက် အထက်တန်းကျောင်း ၃ ကျောင်း၊ အထက်တန်းခွဲကျောင်း ၇ ကျောင်း၊ အလယ်တန်းကျောင်း ၂ ကျောင်း၊ အလယ်တန်းကျောင်းခွဲ ၃ ကျောင်း၊ မူလွန် ၃ ကျောင်း၊ မူလတန်းကျောင်း ၁၀၀ ကျောင်း၊ မူခွဲကျောင်း ၃ ကျောင်း၊ ဘုန်းတော် ကြီးပညာသင်ကျောင်း ၁ ကျောင်းဟိရေ။ ဂွမြို့အထက်တန်းကျောင်းကို ၁၉၅၈ ခုနှစ် တွင် ဖွင့်လှစ်ခရေ။ မြို့တွင်းသောက်သုံးရေအတွက် ရေကန်ရေတွင်းတိကို အားထား ရရေ။ စည်ပင်သာယာအဖွဲ့ပိုင် ရေတွင်း ၁၂ တွင်း ဟိရေဟုဆိုရေ။
လုံခြုံရီးအတွက် ဂွမြို့မရဲစခန်း၊ ကျိန္တလီနယ်မြေရဲစခန်းနန့် ကမ်းသာယာ နယ်မြေရဲစခန်းရို့ရေ ပထမသတင်းပီးတိုင်ချက်ဖွင့်သည့် စခန်းတိ ဖြစ်ကတ်ရေ။ ရခိုင်လူမျိုးအတိစုဟိပြီး ချင်းနန့် အခြားလူမျိုးအချို့ဟိရေ။ ဘာသာရီး အဆောက်အအုံ အနီနန့် ဂွမြို့ပေါ်ဟိ ၁၇၃ မြင့်ရေ မင်းတောင်ပေါ်ဟိ ဘုရားမှာ ထင်ရှားရေ။[1]
ကိုးကား edit
- ↑ မောင်မောင်စိုး(မြောက်ဦးစစ်တမ်း)