| ခတ္တိယပုရိသစေတီတော် | |
| တည်နီရာ | မြောက်ဦးမြို့၊ ရခိုင်ပြည် |
| ကုသိုလ်သျှင် | မဟာတိုင်းစခြားမင်းကြီး |
| တည်ထားခုနှစ် | အေဒီ (၃၂၇) ခုနှစ် |
တည်နီရာ
editမြောက်ဦးနန်းတော်ကုန်းဧ့ အနောက်မြောက်ဘက် တစ်မိုင်ကျော်ခန့်အကွာတွင်တည်ဟိပြီး ကမ်းစီးပတ် (ခေါ်) ငွေတောင်ပေါက်တံတားဧ့ အရှေ့ဘက်၊ ငွေတောင်ခံတပ်ဧ့ အနောက်မြောက်ဘက်တွင် ဟိပါရေ။
ကုသိုလ်သျှင်
editမဟာတိုင်းစခြားမင်းကြီးမှ အေဒီ (၃၂၇) ခုနှစ်တွင် တည်ဆောက်လှူဒါန်းခပါရေ။
သမိုင်းအကျဉ်း
editဝေသာလီကျောက်လှေကားမြို့တော်ကို တည်ထောင်ခရေ ဘုရင်မဟာတိုင်းစာ်မင်းကြီးက ပထမဆုံးစတင် တည်ဆောက်လှူဒါန်းခပြီး မြောက်ဦးခေတ်တွင် ဘုရင်မင်းစောမွန်၊ ဘုရင်မင်းဒေါလျာ၊ ဘုရင်မင်းဗာကြီးတို့မှ ထပ်မံပြုပြင် လှူဒါန်းခရေဟု သိဟိရပါရေ။ ဤ ခတ္တိယပုရိသစေတီတော်မှ ဆင်းတုတော်တစ်ဆူကို ခရစ်သက္ကရာဇ် (၁၉၉၂) ခုနှစ် ဇူလိုင်လ (၂၃) ရက်နီ့တွင် အံတော်သိမ်အရံစေတီတော်သို့ ပြောင်းရွှေ့ပူဇော်ခကြပါရေ။ ထိုမှတစ်ဆင့် ယခု သျှစ်သောင်းပုထိုးတော် အာရုံခံသိမ်တော်ကြီး မုခ်ဦးမြောက်ဘက်တွင် မင်းဝတ်တန်ဆာတိဖြင့် ထုဆစ်ပူဇော်ထားရေ ဆင်းတုတော်ကြီးတစ်ဆူပင်ဖြစ်ပါရေ။
ဗိသုကာလက်ရာ
editငွေတောင်ပေါက်ချောင်းအနီး ပေ (၆၀) ကျော်ခန့်မြင့်ရေ ငွေတောင်ပေါက်တောင်စွယ်တောင်ကုန်းပေါ် တွင် ကျောက်အတိဖြင့် တည်ဆောက်လှူဒါန်းခရေ စေတီတော်တစ်ဆူပင်ဖြစ်ပါရေ။ စေတီတော်မှာ လက်ဟိအခြေ အနီ၌ ပေ (၂၀) ကျော်ခန့်သာ ကျန်ဟိပါတော့ရေ။ သပိတ်မှောက်မှ အပေါ်ပိုင်းမုခ်ဦးနန့် မုခ်ဦးဘက်မျက်နှာလည်း ပျက်စီးသွားပြီး စေတီတော်ဧ့ အောက်ခြေအချင်း ပေ (၃၀) ကျော်ခန့်ကျန်ဟိပါရေ။ စေတီတော်အောက်ခြေမှာ ရှစ်မျက်နှာဖြစ်ပြီး အနားတစ်ဘက်လျှင် (၁၄) ပေခန့်ဟိပါရေ။ စေတီတော်ဧ့ ရှစ်မျက်နှာထောင့်ချိုးတိတွင် ရှေးခေတ်ရခိုင်ရိုးရာ စိတ္တလင်္ကာရ အနုလက်ရာတိဖြင့် ထုဆစ်ပူဇော်ထားပါဧ့။ စေတီတော်ကြေးဝန်းအဆင့်တိတွင်လည်းကြာပွင့်ဖတ်တိဖြင့် အလှဆင်ထုဆစ်ထားပါရေ။ စေတီတော်သင်္ကန်းစည်းနန့် သပိတ်မှောက်တိတွင်လည်း ပန်းအနုလက်ရာတိဖြင့် ထုဆစ်ထုံမွှမ်းထားပါရေ။ စေတီတော်ဝင်လမ်းမုခ်ဦးမှာ ပျက်စီးပိတ်ဆို့နီပါဧ့။ အလယ် ပင်မ လိုဏ်ဂူတော်အကျယ် (၁၀) ပေခန့်ဟိပြီး မုခ်ဦးလိုဏ်အဝင်လမ်းအရှည်မှာ ပေ (၂၀) ကျော်ခန့်ဟိပါရေ။ စေတီတော်ဧ့ အရှေ့ဘက် (၅) ပေခန့်အကွာလောက်တွင် စေတီတော်မဟာရံတံတိုင်း အပိုင်းအစတိကိုလည်း တွေ့ဟိရပါရေ။ ဤခတ္တိယပုရိသစေတီတော်မှ ပြောင်းရွှေ့ထားရေ သျှစ်သောင်းအာရုံခံသိမ်တော်ကြီးအတွင်းဟိ ဆင်းတုတော်ကြီးမှာ ဉာဏ်တော်အမြင့် (၄) ပေခန့်၊ ပခုံးစွန်းနှစ်ဖက်အကျယ် (၂ ပေ ၂ လက်မ)ခန့်၊ ဒူးစွန်းနှစ်ဖက်အကျယ် (၃ ပေ ၃ လက်မ) ခန့်ဟိပါရေ။ ဆင်းတုတော်ရေ မကိုဋ်တော်၊ စလွယ်တော်၊ မင်းဝတ်တန်ဆာတို့ဖြင့် ထုဆစ်ပူဇော်ထားရေ ဘုရားဆင်းတုတော် တစ်ဆူပင်ဖြစ်ပါရေ။ ဝေသာလီကျောက်လှေကားခေတ် ရခိုင်ရိုးရာ စိတ္တလင်္ကာရ အနုလက်ရာတိဖြင့် ထုံမွမ်းထုဆစ်ထားရေ ဆင်းတုတော်ကြီး တစ်ဆူလည်းဖြစ်ပါရေ။ ရှေးဟောင်းသုတေသပညာသျှင်တိက ရာဇဘိသေကဆင်းတုတော်ကြီးဟူပနာလည်း ခေါ်ဝေါ်ကတ်ပါရေ။
ကိုးကား
editမြောက်ဦးဒေသ ရှေးဟောင်းအဆောက်အဦးများ (ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန၊ ယဉ်ကျေးမူဝန်ကြီးဌာန) -၂၀၁၅