ဒေသသမိုင်းအကျဉ်း
editကျိန္တလီမြို့ကို ရှေးရခိုင်ဘုရင်တိ လက်ထက်က တောင်ခွင် ကြိမ်တလီဟုခေါ်တွင်ခပါရေ။ ရခိုင်လေးမြို့ခေတ်တွင် ရာဇသူ မင်းကြီးရေ ကောဇာသက္ကရာဇ်(၆၁၈)ခုနှစ်။ခရစ်နှစ် (၁၂၅၆) ခုနှစ် နန်းတက်သောအချိန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ မွန်တိ ကြိမ်တလီကို ဝင် ရောက်တိုက်ခိုက်၍ ရာဇသူမင်းကြီးက စစ်လှေ(၃၀၀ဝ)ဖြင့် ချီတက်တိုက်ခိုက်ခရကြောင်း ရာဇဝင်တွင်ပါဟိသော ကြောင့်ကျိန္တလီ မြို့နယ်ခွဲရေ လွန်ခသောနှစ်ပေါင်း (၈၀၀)ကျော်ကပင်တည်ဟိခပြီး ဖြစ်ပါရေ။နောက်နှစ်ပေါင်းတိစွာ ကြာလာသောအခါ ကြိမ်တလီ ချောင်းရေ ကျိန္တလီချောင်း၊ ကြိမ်တလီရွာရေ ကျိန္တလီရွာဟု စကားရွေ့လျား ပြောင်းလဲခဟန်ဟိ ပါရေ။ ကျိန္တလီရေ မြို့မဖြစ်မှီ ကျိန္တလီကျေးရွာအုပ်စု အနီနန့်ဟိနီခကာ ပြည်ထဲရီးဝန်ကြီးဌာနဧ့ (၁-၄-၂၀၁၄) ရက်စွဲပါ အမိန့်ကြော်ငြာစာအမှတ် ၁၀၀/ ၂၂ -၃၅၄ / ဦး ၁ဖြင့် ကျိန္တလီရွာနန့် သဖန်းကွင်းရွာရို့ကို ရပ်ကွက်(၃)ခု အဖြစ်ဖွဲ့ စည်းပြီး ကိုန္တလီမြို့အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ပြည်ထဲရီးဝန်ကြီးဌာန ဧ့ (၁-၄-၂၀၀၄)ရက်စွဲပါအမိန့်ကြော်ငြာစာအမှတ် ၁၀၀/ ၂၄-၄၇/ ဦး ၁ဖြင့် ရပ်ကွက်(၃)ခု ၊ကျေးရွာအုပ်စု (၁၂)ခု၊ စုစုပေါင်း(၁၅)ခုဖြင့် ကျိန္တလီမြို့နယ်ခွဲအဖြစ်လည်းကောင်း ဖွဲ့စည်းခပါရေ။သို့ရာတွင်၂၀၀၈ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မ(၅၁)ပါ ပြဌာန်းချက်နန့်အညီ ဖြစ်စေရန် ၂၀၁၃ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ(၁၄)ရက်နိ့တွင် ကျင်းပပြု လုပ်သော ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော် ပြည်ထောင်စု အစိုး ရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးအမှတ်စဉ်(၃၁/၂၀၁၃)ဧ့သဘော တူညီချက် အရ မြို့နယ်ခွဲဟူသောစကားရပ်အား ပြည်ထဲရီး ဝန်ကြီးဌာနဧ့ (၂၂-၅-၂၀၁၄)ရက်စွဲပါ အမိန့်ကြော်ငြာစာ(၆၁၁/၂၀၁၄)ဖြင့် ပယ် ဖျက်ခ၍ ယခုအခါတွင် ကျိန္တလီမြို့နယ်ခွဲ ဖွဲ့စည်းမှုမဟိပါကြောင်း တင်ပြအပ်ပါရေ။
တည်နီရာအကျယ်အဝန်း
editထို့န္တလီမြို့ရေ မြောက်လတ္တီတွဒ် ၁၇ဒီဂရီ ၅၀ မိနစ် ၅၀စက္ကန့်နန့် ၁၈ ဒီဂရီ ၀၈ မိနစ် ၀၀စက္ကန့်အကြား အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၉၄ဒီဂရီ ၂၅မိနစ်၊ ၅၀စက္ကန့်နန့်၉၄ဒီဂရီ ၅၀ မိနစ်၊ ၃၀စက္ကန့် အကြားတွင် တည်ဟိပါရေ။ အရှေ့မှ အနောက်သို့(၁.၁)မိုင်နန့် တောင်မှမြောက်သို့(၁.၂)မိုင် ရှည်လျားပါရေ။ ကျိန္တလီမြို့ဧ့ ဧရိယာ စတုရန်းမိုင်မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပါရေ။
နယ်နိမိတ်
editကျို့န္တလီမြို့ဧ့ အရှေ့ဘက်တွင် အင်္ဂပူမြို့နယ်၊ တောင်ဘက်တွင် ဂွမြို့နယ်နန့် ထိစပ်လျက်ဟိပြီး အနောက်ဘက်တွင် ... ဘင်္ဂလား ပင်လယ်အော်၊မြောက်ဘက်တွင် သံတွဲမြို့နယ်ရို့နန့် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်လျက်ဟိပါရေ။
မြေမျက်နှာသွင်ပြင်
editကျိန္တလီမြို့ရေ တောင်ကုန်းတောင်တန်းနန့် မြစ်ချောင်းတိ ပေါတိသောဒေသဖြစ်ပြီး မိုးရွာသွန်းမှုတိသဖြင့် မိုးရွာသွန်းမှုတိသဖြင့် အမြဲစိမ်း သစ်တောတိ ပေါက်ရောက်သော သစ်တောဖုံးလွှမ်းသည့် ဒေသ ဖြစ်ပါရေ။ မြို့တစ်ခုလုံးရေ အရှေ့ဘက်တွင်မြင့်၍ အနောက် ဘက်သို့ နိမ့်ဆင်းပါရေ။ ရခိုင်ရိုးမနန့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် အကြားတွင် တည်ဟိသော ကမ်းမြောင်ဒေသဖြစ်ပြီး မြောက်ဘက်တွင် ကျယ်၍ တောင်ဘက်တွင် ကျဉ်းမြောင်းပါရေ။ ရခိုင်ရိုးမတောင်တန်း မှာ မြောက်မှတောင်ဘက်သို့ သွယ်တန်းလျက်ဟိပါရေ။ ထင်ရှားသော တောင်မှာ မြို့ဧ့အရှေ့ဘက်တွင် ပေ(၄၀၅၆)ပေမြင့်သော တောင်နီ တောင်ဖြစ်ပါရေ။ ကျိန္တလီမြစ်ဝမှ အနောက်ယွန်းယွန်း (၂၃)မိုင်ခန့် အကွာ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အတွင်းတွင် လူမနီသည့် နံ့သာကျွန်း အမည်ဟိ ကျွန်းတစ်ကျွန်းဟိပါရေ။
ရေဆင်း
editကျွဲန္တလီမြို့ရေ မြစ်ငယ်ချောင်းတိပေါတိသည့် ဒေသ တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ မြစ်ချောင်းတိရေ မြောက်မှတောင်သို့ လည်း ့လည်း ကောင်း၊ အရှေ့မှအနောက်သို့လည်းကောင်း၊ ကွေ့ကောက်စီးဆင်း လျှက်ဟိပါရေ။ထင်ရှားသောမြစ်မှာ ကျိန္တလီမြစ်ဖြစ်ပြီး၊ အရှေ့ဘက် တွင်မြစ်ဖျားခံ၍ ကွေ့ကောက်စီးဆင်းကာ ကျိန္တလီမြို့ အနီးမှဖြတ်၍ အရှေ့မှအနောက်သို့ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် စီးဆင်းလျက် ဘင်္ဂလား ပင်လယ်အော်သို့ စီးဝင်ပါရေ။ ကျိန္တလီမြစ်ရေ ပင်လယ်နန့် ဆက် စပ်နီသော မြစ်ဖြစ်သဖြင့် ဒီရေ(ရေငံ) အတက်အကျဟိကာ၊ မြစ်ဝ မှ(၉) မိုင်ခန့်ရေ ရေငံတိဖြစ်ပြီး၊ ကျန်သော (၆)မိုင်ခန့်ရေ ရေချို ပိုင်းဖြစ်သဖြင့် စိုက်ပျိုးရေ၊ သောက်သုံးရေအဖြစ်အသုံးပြု နိုင်ပါ ရေ။ ကျိန္တလီမြစ်မှာ ဒီရေအတက်အကျဟိသဖြင့် ရာသီမရွေး စက် လှေတိဝင်ထွက်လားလာနိုင်ပြီး၊ မြစ်ဖျားပိုင်းတွင် ပဲ့ထောင်စက် တပ်ယာဉ်တိဖြင့်လားလာ နိုင်ပါရေ။မြစ်ဝမှာ သဲသောင်ခုံတိ ဟိခြင်း၊ မြစ်ရိုးပြောင်းလဲမှုဟိခြင်းရို့ကြောင့် သင်္ဘောတိဝင်ထွက် လားလာနိုင်မှုမဟိပါ။
ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက်အမြင့်
editကျွိန္တလီမြို့ရေ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ပျမ်းမျှ ခမြင့်(၂၅)ပေ ဖြစ်ပါရေ။
ရာသီဥတုနန့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်
editကျိန္တလီမြို့ရေ မိုးတိ၍ ပူအိုက်စွတ်စိုသောရာသီဥတုဟိပြီး၊ အမြင့်ဆုံး အပူချိန်(၃၃.ဝ'C)နန့်အနိမ့်ဆုံးအပူချိန်မှာ (၂၂.၀ C)ဖြစ်ပါ ရေ။နှစ်အလိုက် ဖြစ်ပေါ်ခသော မိုးရေချိန်နန့်အပူချိန်မှာ အောက်ဖော်ပြပါ အတိုင်းဖြစ်ပါရေ။
သဘာဝပေါက်ပင်တိ
editကျိန္တလီမြို့အတွင်းပေါက်ရောက်သည့် သဘာဝပေါက်ပင် တိ မှာ ပျဉ်းကတိုး၊ ကညင်၊ ကညောင်း၊ထိန်၊ ပျဉ်းမ၊ ကုက္ကိုလ်၊ သခွတ်၊ မျောက်ချော၊ မော်ရုံနန့် ကြိမ်ပင်၊ဝါးပင်တိ ထူထပ်စွာ ပေါက်ရောက် ပါရေ။ ပင်လယ်ကမ်းခြေဒေသ ဒီရေတောတိတွင် ဗြူးပင်၊ ကနခိုပင်၊ မဒမပင်နန့် သရောပင်၊ ဓနိပင်တိ တိပြားစွာပေါက် ရောက်ကတ်ပါရေ။[1]
ကိုးကား
edit- ↑ https://myanmar.gov.mm/documents/20143/0/%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%AD%E1%82%8F%E1%81%B1%E1%80%9C%E1%80%AE%E1%81%BF%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B3%E1%82%95%E1%80%B1%E1%80%92%E1%80%9E%E1%80%86%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%A1%E1%80%81%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%B9%E1%80%A1%E1%80%9C%E1%80%80%E1%80%B9.pdf/103fc8f9-d1cd-c17a-1314-9bd43a27a868?t=1540801465399