Wp/quc/Tukum Umam

< Wp‎ | quc
Wp > quc > Tukum Umam

Ri musib’ xkitz’ib’aj kan pa ri kik’ulmatajem chi ri Tukum Umam jun ajch’a’oj ri man reta’m taj we jun achi no’j ne’ jun awaj le k’o qaj chi uwach rumall ri’ xukamisaj ri ukej ri a Pedro de Alvarado necher ri qawinaq keta’m  chi are’ jun nimalaj Chuch Qajaw, k’amal b’e,  ri qas xwinaqir wi pa ri uchak patan, ri qas xuk’am wi ub’e le kino’jib’al le e qati’t qamam.

Ri chuchu’ Saq Ch’umil, k’amal ub’e ri q’atib’al tzij maya k’iche’ rech ri K’ulb’il Yol Twitz Paxil xutzijoj chiqech chi  ri Chuch Qajaw ri’ qas xk’uji’ wi’. Man tzij taj le kkib’ij le musib’ chi are’ jun achi xaq xkitz’uk pa kijolom ri winaq.

Ri Tukum Umam xa jun upetik o k’olik kuk’ ri achalaxik rech ri k’amal b’e ub’ini’am aKikab’. Qeta’m chi je ri’ rumal che ri ub’i’ tz’ib’am kan chi upam jun ojer wuj kech ri qati’t qamam.

Chi upam ri wuj ri’ ktzijox wi jas ukamisaxik xb’anik. Kub’ij chi are’ xa xk’i’aq chirij. Ri kamisanel man xuk’ut ta rib’ hi uwach [1].

Ri Chuch Qajaw ri’ junimalaj ajno’j, reta’m kujalk’atij rib’ che kisachik kiwach ri musib’ ri xepe pa we qatinamit che releq’axik le qulewal qapoqolajil.

Ri nimalj achi ri’ xuya ri uk’aslem rech man qas ta nimalaj k’axk’olil kuyan kan le kulem le ajch’aqaja’ pa we qatinamit Paxil Kayala jas b’a lo le ktajin kk’ulmataj kamik rumal che jalajoj le k’axk’ol le k’o chiqaxo’l le uj maya winaq.

Le qati’t qamam areta xkaj mat kk’is uwach le qano’jib’al, le qach’ab’al le qatz’yaqb’al, le qakojonik  neher tajin kqilo cher tajin kyatajik, le alitomab’ xuquje’ le alab’amab’ ke k’ix chi chech ronojel le qas rech le qatinamit.

b'ixkilal edit

  1. Crónicas indígenas de Guatemala / Adrián Recinos