Wp/quc/Maltyoxinem

Maltyoxinem

We k’ulmatajem ruk le jun nojib’al ri are sib’alaj utz kub’an chike le kik’aslemal qawinaqil pataq le wokja, le komon winaq chuquje le tinimit winaq. Konojel le qatit qaman kakiya ub’ixik chi ronojel xajawxik kamaltyoxixik ronojel q’ij rumal cher k’olik le jun tewchib’al yatal chaqe xumal ri ajaw. Rumalwa rajawxik kuj maltyoxinik kecha' qatat qanan.

Fotografía de una rosa al amanecer

Kaya´maltyoxinem chech ri ajaw chech le utzalaj k’aslemal chuquje’ rajawxik kata’ kuyb’al mak chech rojonel le kasachwi jun kecha’ qatat qanan. Chuquje’ rajawxik kenimaxik le nimaq taq tat nimaq taq nan rech kak’ut chikiwach chi ri kinojib’al qas k’o upatan rumal k’u la’ kamaltyoxix chike. Le jastaq kakoj pachak rajawxik kilixik kecha le nimaq taq winaq saq kijolom rumal cher k’o upatan chech qak’aslemal. Rumal k’uwa aretaq kaqasax jun che’ rajawxik kata’ kuyb’al mak che. Le chakub’al rech ulew le b’amb’al wa chuquje ronojel le jastaq kiqakoj chech le qarajawxik kaya’ nim uq’ij chuquje’ maltyoxinem kecha le qatit le qamam. Rumal k’ula’ aretaq k’o upatan le jastaq chaqe chuquje aretaq kanataj le kinojib’al qatit qamam rajawxik k’ab’an le maltyoxinem.

Pa le wok ja

Le tat chuquje’ le nan ronojel q’ij kakiya’ ub’ixik chike ri alk’walixel chi rajawxik kamaltyoxixik chech le ajaw ronojel le tewchib’al paqak’alemal rumalcher uya’om le kaslemal, le qawa, le qachoch, le qachi’aq, le qatat le qanan, konojel b’a le ke riqitaj pa wokja rumalk’uwa rajawxik amaqel kamltyoxin jun. Rumal ri rajawxik chuquje kab’an chuque jun sipanik chech ri ajaw ruk jun kotz’ij choch jun tab’al. Rumal ri rajawxik katzukux jun ajq’ij rech kuk’amqab’e chech le maltyoxinik chuquje are kub’ij chaqe jan pa keqana le jun maltyoxinik choch jun tab’al kecha taqatal qanan paja ja kolib’al.

Chech le tikonib'al

Le tat aretaq kab’an le tikon nab’el kaxukik choch le nan ulew kuya jun maltyoxinik chech rumalcher katulkupixik le uwach arataq katik le ixim, le qoq, le kinaq ronojel le ki woqib’al le wokja chuquje le winaqil. Rumalwa le maltyoxinem ri ajaw kutewechi’j le tikotinb’al rech maj jewa jeri, le jab’ chuquje le keqik man kub’an ta k’ak chech le tikonib’al. Chuquje aretaq petinaq le tikon rajawk kayachik jun maltyoxinik chech ri ajaw are cher ku tewechi’j le uk’iyem le tijow chweq kab’ij. Are taq kopanik ri q’ij kayak le tikon nab’a kayana jun maltyoxinem chech ajaw chech ri ulew rumal ritoqob’ xub’ano chech tikon cher chweq kab’aj k’olik katijowik. Are wa we maltyoxinem amaq’el rajwxik kab’anik.

Chech le wokaj

Le qatit qamam kakiya ub’ixik chi rajawxik kamaltyoxixik ronojel qij are taq kasaqirik, ko aqab’, pa nik’aj qij, niqk’aj aqab’, rumal aqab’ib’al, le chaqb’il. Are taq kel loq le q’ij, kaqaj le q’ij, kok aqab’ rajawxik wi lw maltyoxinem rumal cher le ajaw kaya wa we jun tewchib’al chaqe qonojel. Jas che je kab’anik pa le komon? Rumal cher le qatit qamam kakib’ij chi ma xaq xu ta ri uj ya tal chaqe kuj k’asik rumal wa rajawxik kujmaltyonik chech le jastaq kajawataj chaqe pa le qa k’aslemal uj mayab’ winaq.