Daxe a karitix (Bizu u bintul: .svg){kind=small}
) ka adang u xasebituru zaazakay a bintul masiburit lidax kaidi duhuling u lidax. Imisiw ka mia'turu mata di lidax. Zinakayan u daxe a karitix masiburit lidax ka haiki hada 15 tutun-tutun sahal-saasuku. Kita'an di langu u babaw kawas ka, murilak iu mangayangayah ki daxe a karitix.
Daxe a karitix ka adadumut bintul hada mairadan. Nahada dalum iu bari ka mairat bawbaw daxe ki ita dadua. Daxe a karitix iu nahada hauriak a ka'akux anu mairat. Ini maxarazaw ma'akux iu ini maxarazaw lamik, isia rezaw aliah 15°C.
Karitix u awas iu daxe
editKita'an u daxe a karitix ka, maxangat ki ituk babaw, mabaget ki wazan, haiki batu sibabun. Pauzah di wazan u daxe a karitix taxu dais nimisiw, adang u zinazakayan ka taxu daran u lidax (赤道), haki hada 6,378 sahal-saasuku; ada ka taxu ituk babaw (u amisan asi u rabaxan, 南北極), haki hada 6,356 sahal-saasuku.
Dais u daxe a karitix ka 5 tutun-tutun 1,000 tutun km², nahada 71% ki awas; daxe ka 29% reezaw.
Dais u daxe a karitix ka miparaw iu makubabia, ini maxangat. Dadua paarezeret sungusungen ka, adadumut 875 saasuku tubabaw ki daxe. Kula, matubabaw a binayu ka binayu Chomolongma (珠穆朗瑪峰, kaidi binayu Himalaya, Tibet), imisiw ka hada 8,848 sahal-saasuku. Awas ka dadua tuluzuk haki 3,800 sahal-saasuku, iki mia'ida tuluzuk a tarantaw u awas Mariana (馬里亞納海溝) ka hada 10,911 sahal-saasuku.
Yuka mikita
editSapal
edit