Wp/prg/Geōgrafiska koōrdinati sistēman

Geōgrafiska koōrdinati sistēman - koōrdinati sistēman, sta ast tērpau per indicijja stesse zemmins deīktans. Šin tērpaui trīns nummerins, pabilāi koōrdinatins. Jāuku sfēriska koōrdinati sistēman ast tērpau. Geōgrafiskas koōrdinatis ast tāliskwas en grādai, ezze zemmis ekwatōran (geogrāfiskas plattus) be pirman ēntrewingin (geogrāfiskas ilgas).

Zemmis wīrsawisku šlaitinna ēn geogrāfiskan plattun be ilgan

Zemē ni ast sfēra, adder zūrgiskan elipsōidan stesse niregulārai fōrmin. Tīt, kāi ebzentlitun tìkriskan būwin, prawerru trīs koōrdinatis. Adder, ik tū kwaitēi ebzentlitun ainunts stesse zemmis deīktans, prei perwaidīnsnan, mīstan, tū mazzi tērpaus dwāi koōrdinatins: pirman kontrōlitun geogrāfiskan plattun, be āntran ast kontrōlitun geogrāfiskan ilgan.

Geogrāfiskas plattus (φ) be ilgan (λ)

Etāliskwas sirzdau parallalins be meridiānis

Etāliskwas sirzdau parallalins

Ebrekkenautun etāliskwans sirzdau dwāi parralalins ast:

${\frac {\pi }{180^{\circ }}}M(\phi );\,\!$

Etāliskwas sirzdau parallalai prei kitawīdai platwāi

Plattus	Z-D strīla $M\;\!$	Grāds	Minūti	Sekūndi
0°	6335,44 km	110,574 km	1842,9 m	30,715 m
15°	6339,70 km	110,649 km	1844,15 m	30,735 m
30°	6351,38 km	110,852 km	1847,53 m	30,792 m
45°	6367,38 km	111,132 km	1852,2 m	30,87 m
60°	6383,45 km	111,412 km	1857,01 m	30,95 m
75°	6395,26 km	111,618 km	1860,3 m	31,005 m
90°	6399,59 km	111,694 km	1861,566 m	31,026 m

Etāliskwas sirzdau meridiānis

Ebrekkenautun etāliskwans sirzdau dwāi meridiānis ast palīgun:

${\frac {\pi }{180^{\circ }}}\cos(\phi )N(\phi );\,\!$

Etāliskwas sirzdau meridiānis prei kitawīdai platwāi

Plattus	Grāds	Minūti	Sekūndi	±0,0001°
60°	55,65 km	0,927km	15,42 m	5,56m
57°	60,527 km	1,008km	16,81 m	6,05m
45°	78,7 km	1,31km	21,86 m	7,87m
30°	96,39 km	1,61km	26,77 m	9,63m
0°	111,3 km	1,855km	30,92 m	11,13m

Plattus	R-A strīla $N\;\!$
0°	6378,14 km
15°	6379,57 km
30°	6383,48 km
45°	6388,84 km
60°	6394,21 km
75°	6398,15 km
90°	6399,59 km