Dānguskaiwis (Odonata) - rīnda stēisan drezzawan, ewōluciskai wūran wūdan.
Karakterīngisku
edit
Dānguskaiwis ast debīkai adder sirdan wudāi sen ēnilgan, laīban kērmenin, īnsan stāmenin, ilgan abdōmenin be dwāi pūrans stēisan skreīlin. Larwis buwinna en undu adder eraūgušai gīwa taūwu prei undan. Kērmenes ilgan ast ezze 2 cm (Nannodiplax rubra) ērgi 19 cm (Megaloprepus caerulatus), iztēnstisku stēisan skreīlin dīgi ezze 2 cm ērgi 19 cm (Anax strenuus). Galwā skattawan sen debbans sendītans akkins be trīns preiakkiskwans. Naggis ast ilgan be laīban. Abdōmens zēistan iz 10 streīpstans.
Gīwa ezze 6 mīnsimans ērgi 7 mettans, iz ka mūisesan debīkan pa undu. Kāigi eraūgušai gīwa ērgi 4 mīnsins. Pagār gīmtas dimōrfisman prei dānguskaiwins as widātan dīgi wūras dimōrfismus en ebārwinsnai.
Dānguskaiwis skrāida spārtai labbai. Mazzi skrāistwei en wissans līnkuns sen dīwan pratrepāntin 10 m/s be kabītwei en deīktu. Tenēi meḑāi skrāidantins wūdans gabīntei dins sen naggins. Tenēi spīntei wūdan prawidāi tenesse trajaktōrjan be skrāida "na preitaūwinsnan". Larwis gabja līkutans undas zwīrins. Ast mazīngisku, kāi larwi gablai eraūgusin wūdan swāise pērgimis, kaddan tāns lazinna pāutans en undan.
As ewōluciskai wūran. Tikka en karbōnu pirzdau 325 mln mettan. Karbōnas dānguskaiwis turēi ērgi 75 cm iztēnsiskwas stēisan skreīlin be bēi ukamūisesai zinātai wudāi.
Sistēmatiki
editDānguskaiwis delijja si na dwāi pōrindans:
- Zygoptera - līguskreīlinas dānguskaiwis
- Anisoptera - wisawīdiskreīlinas dānguskaiwis
Ainuntkaddan ast šlaitīntan dīgi tirtī pōrinda Anisozygoptera.