José Arturo Castellanos Contreras[1] nesik tunal se pual yey pal ne metzti majtakti ume tik ne shiwit se shikipil chikwey tzunti nawi pual majtakti yey. Castellanos mikik se tunal kashtul yey pal ne metzti chikwasen tik ne shiwit se shikipil chiknawi tzunti yey pual kashtul ume (1893 – 1977). Yaja nesik tik ne wey techan San Vincente[2] ka tal Kuskatan[3]
Yaja katka se ne Wey Tajpiani tik Kuskatan. Nusan, Castellanos katka se ne Tatuktiani Kuskantanchanej tik ne wey techan Ginebra [4]tik ne ume wey tasumalis tal.
Yaja kichiwki iwan György Mandl[5] kaj nesik tik techan Transilvania wan yaja katka judío-romaniachanej wan se tinamakani.
Castellanos kinmakak ajamat kuskatanchanejket ka ume pual shikipil tujtuknew judío-europechanejket. Yejemet kinana katka inwan ne Najnazi[6].
NE UME WEY TASUMALIS TAL
editNe Itekiw Iwan György Mandl
edit
Mandl weli katka kiski ne ajamat pal kuskatanchanejket ika Castellanos kilwia katka yaja weliskia kichiwaskia. Ne Najnazi te weliket kiwikat Mandl iwan imiekawan ka Auschwitz [7]ika ne ajamat pal kuskatanchanejket kinanat katka.
1,100,000 judio-europeochanejket kimikiket tik Aushwitz ika ne Najnazi kinmiktiat katka.
Mandl kichiwki majtakti yey shikipil ajamat pal kuskatanchanejket. Yaja kinmakak ka judío-bulgariachanejket, judío-checoslovakiachanejket, judío-hungriachanejket, judío-poloniachanejket, wan judío-romaniachanejket.
Keman Mandl kimanamiki katka iamat pal kuskatanchanej, yaja kipata katka itukey wan itzuntukey ka George Mantello.
Ukseuk Itekiw
editCastellanos iwan ne Wey Tapalewiani José Gustavo Guerrero[8] (nusan kuskatanchanej) kichiwket ukseuk ajamat pal kuskatanchanejket.
Yaja inwan Mandl, Guerrero kinhanat katka ume pual majtakti shikipil intujtunal.
WEY TAKULIS
editCastellanos kimanamiki katka wey takulis pal itekiw nemanha yaja mikik tik ne shiwit se shikipil chiknawi tzunti yey pual kashtul ume (1977).
- Tik ne shiwit se shikipil chiknawi tzunti nawi pual kashtul (1995), Tatuktiani Bill Clinton pal Estados Unidos kikimakak katka wey takulis.
- Tik ne shiwit se shikipil chiknawi kashtul nawi (1999) ne wey techan Jerusalén [9] tik Israel [10]kikimakak katka wey takulis ka Castellanos ishwiyu itukey, Guadalupe Diaz de Razeghi, keman ne wey techan kichiwki ne ujti El Salvador (Kuskatan) tik ne kajkal Givat Massuah[11].
- Tik ne shiwit ume shikipil majtakti (2010), ne Yad Vashem kitalia katka ne itukey Castellanos tik Justo entre las Naciones[12]. Ne judío-kuskatanchanjket tiktajtanit katka ka ne Wey Kalpuli ka Israel[13].
- Ne ukseuk ijishwiyu Castellanos intukey Alvaro Castellanos wan Boris Castellanos kichiwket se weyak ulinkwikwil itukey: “The Rescue: A Live Film Concert”.
IPANPA ITUNAL ICHTAKA
edit
Castellanos munamiktij iwan Maria Schürmann. Yaja katka suisachanej. Castellanos kipia katka ume iujukichpíltzin intukey Paul Andrée wan Jose Arturo Castellanos.