Crataegus mexicana
Crataegus mexicana kitukeytijket ne Tajtamatianimet se ikuyu kaj witz ka Meshiku. Yaja nemi tik talmet chupi waktiwit. Ka nikan ka Meshiku tiknutzat tejocote. Tikajsit ini itakil maya keman yajtuka ne shupan wan san pewa uksenpa witz ne ejekat sesek wan tachia ne tunal.
Ne itachishka ne Crataegus mexicana
Ne itzinu ne tejocote pichawak; ne imajmajkul pijpichawak nusan. Ne itzinweyaka yaja sujsul miktan wan kachka kwawit waktuk. Ne iiswayu yaja yawalnaj wan chupi weyak, wan sejsé kipia itajtan. Ne ishuchiyu ne tejocote istak, wan sejsé kipia makwil ishuchiiswayu wan miak ijichti ijistak iwan ne itzunpan sejsé ichti itachishka tultik. Ne itakil ne tejocote kachka yawal chikitik, yaja shushuknaj keman selek, nemanha tultik; wan keman uksituka, yaja achiuk. Sejsé itakil kipia nawijchin ijiish kujkupuknaj.
¿Ken tiwelit tikmutkitiliat ne Crataegus mexicana?
Tiwelit tiktukat ne iish ne tejocote, melka sujsul ishtuna mulini. Tiwelit nusan tikutunat se imajkul, wan tikajkawat ma waki se chupichín, wan nemanha tiktukat tik ne tal.
¿Tay tiwelit tikchiwat iwan ne tejocote?
Tejemet, tik Meshiku, tikchiwat se nekti sasalik iwan tejocote, tik kastiyataketzalis ini nekti itukey ate. Pal tikchiwat ini nekti tikmanat ne tejocote; keman yamanika, tikishtiliat yaja ne iish; nemanha tikwechuat yaja tik se tatisilis; nemanha tikmanat senpa tik se kumit patznaj, iwan chupi tewti tzupelek u chupi nekti "ilpituk", wan chupi at; nemi pal tikneluat sujsul pal te musalua iwan ne itzinu ne kumit patznaj; keman yaja muchiwtuk sujsul tzukultik, tikishtiat tik ne kumit patznaj wan tiktaliat tik se shulun chupi sasalik (iwan chupichín "at pal titatzuyuniat"); ka né tikajkawat ma seseya wan ma takwawaya.
Tiwelit nusan maya tikmanat ne tejocote iwan nekti.
Tiwelit nusan tikneluat iayu lala iwan nawijchin tejocote, wan tiktisit pal tiktzukultiat ne iayu lala.
Tiktaliat nusan tejocote tik se iayu itajtakil tajtamanti itukey ponche. Tikunit ne ponche tik ne Posadas wan tik Nesilis. Ne ponche kipia chalukut, tejocote, uat tzupelek, manzana, shukumekat waktuk, ciruela waktuk, ishuchiyu jamaica, ishkilinit, canela, wan nekti.
Tiktaliat nusan tejocote tik ne Kanchul ne Tanestuk pal ne Mijmikini. Tejemet, tik Meshiku, tiktaliat miak ajachiuk dajdatka tik ne Kanchul, ken senpual shuchit, muyulala, tejocote, kamuj achiuk tamanti, ayuj tamanti, amat kukuyakatuk, wan tit.
Ijilpika: