Wikimedia Incubator

Wp/nod/ตั๋วเมือง

< Wp‎ | nod
Wp > nod > ตั๋วเมือง

เปื้อ​อ่าน​โดย​ตั๋ว​เมือง หื้อผ่อตี้ ᨲ᩠ᩅᩫᨾᩮᩬᩥᨦ เปื้อ​อ่าน​โดย​ตั๋ว​ไทย​กับ​กำ​เมือง หื้อผ่อตี้ ᨲ᩠ᩅᩫᨾᩮᩬᩥᨦ#ตัวเมือง



ตั๋วเมือง รือ อักขรธัมม์ เป๋น​อักขระ​ตี้​ใจ๊​เขียรสาม​ภาสาเป๋นหลักกํคือ กำเมือง, ลื้อ แล ขืน ลาํ้นั้น ​​อาจ​ใจ๊​ร่วม​กับ​ภาษา​ลาวตวยกํได้ ร้องว่าตั๋วธัมม์ลาว แลกํยังอาจใข้เขียน​ภาษา​ถิ่น​อื่น​ใน​ใบลาน รือ​ปั๊บ​บันตึ๊ก​ตางปุ๊ตธะ​สาสนาตวยกํได้ ฯฯ



ตั๋ว​เมือง
ประเภต อักขรสระปรกอบ
ภาษา ​บาลี, กำเมือง, ลื้อ, ขึน, กำ​ลาว, ป๋ลัง
หว่าง ประหมาน ก.ศ. 1300 – บัดด่ยวนี้
รบบแม่
รบบลูก อักขรไตลื้อไหม่
อ‍⁠ยูนิโก้ด U+1A20–U+1AAF
ISO 15924Lana
บต​ความ​นี้​มี​สัญญลักษณ์​สัตตศาสตร์สัตตอักษอร​สาก๋ล ถ้า​มี​บัญหา ต้านอาจจั​หันข้อความเป๋นเครื่อง​หมาย​กำ​ถาม กล่องสี่แจ่ง ​กาว่า​สัญญลักขณ์​อื่นแตน​อักขระอ‍⁠ยูนิโก้ด
ป้าย​จื้อ​วัด​หม้อ​คำ​ตวง ต่ำบน​สรีภูมิ์ อำเภอ​เมือง​เจียงไหม่ จั๋งหวัด​เจียงไหม่ เขียน​โดยไจ๊ตั๋ว​เมือง (ตั๋วธัมม์)​ แต่​เลข​ตี้ 119 เป๋น​ตั๋วอักขระ​ไธย ๚



กำเมือง​มี​ลักขณละม้ายกับภาษา​ไธย โดย​จัด​อ‍⁠ยู่​ไน​สกุ๋ล์​ภาษา​เจียงแสน ใน​เขตต์ภากเหนือของบเต้สไธย (มักจัร้องกั๋นว่า แดนล้านนา) มี​คนอู้​กำเมืองเกือบ 6 ล้านคน​ แล​ใน​บเต้ส​ลาวกํยัง​มี​​แถม​หลาย​ปัน​คน​ ๚ อ‍⁠ย่าง​ได​กํดาย คน​อู้​กำเมืองส่วน​หลาย​ในก๋าลบัดเดี่ยวนี้​อ่านเขียน​ตั๋วเมือง​บํจ้างแลว คนตี้ยังอ่ารเขียรได้ ส่วรหลายได้แก่คนเถ้ารฤ​​​​พระสังฆะ​อายุ​นัก ๚ กำเมือง​มี​เสียงวัณณยุตต์ผันได้ 6 ​เสียง บ่​​​​ตั๊ดกั๋นกับกำ​ไธยสยามตี้​มี 5 เสียงเต้าอั้น ฯ ฉนั้น ถ้าอูาอักขรไธยมาเขียรกำเมือง กํจัเยยะหื้ออ่านเขียรได้อ‍⁠ย่างผิดเภี้ยน บํถูกบํต้องต๋ามเสียงแต๊ ๚ อ‍⁠ย่างไดกํดาย บัดเดี่ยวนี้คน​หนุ่มสาวนักหลายกํ​เริ่มสนอกสนใจ๋ใคร่​รู้ใคร่เรียรเขียรอ่าน​ตั๋วเมือง​กั๋นนักขื้น แต่​กํอาจ​จัก​หยุ้ง​ยาก ย้อรว่ากำอู้กำจ๋าไสม ๆ ยบัดเดี่ยวนี้ ออกเสียงบํเหมือรกำในไสม ๆ ยเก่าแลว ​๚[1]

ลาํ้นั้น ไนรัฏฐ์ฉาน บเต้สเมียรม่า ยังมี​คน​อู้​ภาษา​ไต​ขืนแถม 120,000 คน เซิ่งอ่านเขียรโดยไจ๊​อักขรไตขืน ​ตี้ลักขณะ​ใกล้เคียงกับ​อักขรตั๋วเมืองแบบล้านนา ๚

เปี๊ย็ญจนะ edit

ปยัญจนะ​ตี้​ตั๋วเมือง​จัด​ต๋าม​กลุ่ม​ปยัญจนะ​วักก์​ต๋าม​ปยัญจนะ​ภาษา​บาลี แบ่ง​ออก​เป๋น 5 วักก์ วักก์​ละ 5 ตั๋ว เรียก​ว่า​ “ปยัญจนะ​วักก์”​ กาว่า ​“ปยัญจนะ​ใน​วักก์” อีก 8 ตั๋ว​บ่​จัด​อ‍⁠ยู่​ใน​วักก์​เรียก​ว่า​“ปยัญจนะ​อวักก์”​รือ​“ปยัญจนะ​นอก​วักก์”​รือ​“ปยัญจนะ​เศษ​วักก์” กือ ᨿ ᩁ ᩃ ᩅ ᩈ ᩉ ᩊ ᩋᩴ ตังเสียง​เป๋น 33 ตั๋ว จิ๋ง ๆ ​ภาษา​บาลี​มี​ปยัญจนะ​อวักก์​ปยัญจนะ​แต๊ อีก 7 ตั๋ว บ่​ดาย ไม้กั๋ง​ก็​ต้อง​นับ​กับ​สระ​จ๋ม ตั๋ว อ ก็​เป๋น​สระ​ลอย​ใน​ภาษา​บาลี มี​ปยัญจนะ​เติ๋ม​อีก 2 กลุ่ม ก็​เติ๋ม 2 ตั๋ว กือว่า ᩆ ᩇ เปื้อ​เขียน​เสียง​สันสกฤต แล​เติ๋ม​อีก 8 ตั๋ว​เปื้อ​เขียน​เสียง​ไต​ตี้​ภาษา​บาลี​บ่​มี​กํมี 43 ตั๋ว

ส่วน​ก๋าร​อ่าน​ออก​เสียง​เรียก​ปยัญจนะ​ตังหลาย​นั้น จัก​เรียก​ว่า “ตั๋ว” เจ้น ᨠ ว่า “ตั๋ว ก๋ะ” ᨡ ว่า “ตั๋ว ข๋ะ” เป๋น​จ้น

ปยัญจนะ​ปกติ edit

ตั๋วเมือง​แล​ตั๋ว​ถอด​เป๋น​ตั๋ว​ไธย​หล้างจั​มี​เสียง​บํตั๊ดกั๋น จัก​เรียรเสียง​แต๊ของ​อักขระ​จาก เสียง​จื้อ แล สัตตอักษอร​สาก๋ล[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง]


วักก์
วัณณะ อนาสิก นาสิก
หมวด หลัก เตื่อม หลัก เตื่อม หลัก เตื่อม หลัก
ก วักก์ ฮูป              
จื้อไมย ก๋ะ ข๋ะ ข๋ะ (ฃ๋ะ) ก๊ะ คะ (ฅะ) คะ (ฆะ) งะ
จื้อเมือง ก๋ะ ข๋ะ ฃ๋ะ ก๊ะ คะ ฆะ งะ
ถอด​อักขระ ก ข ฃ ค ฅ ฆ ง
เสียง​จื้อ /káʔ/ /xáʔ/ /xáʔ/ /ka᷇ʔ/ /xa᷇ʔ/ /xa᷇ʔ/ /ŋa᷇ʔ/
หมู่​อักขระ สูง สูง ต่ำ
จะ วักก์ ฮูป          ,    
จื้อไตย จ๋ะ ส๋ะ (ฉ๋ะ) จ๊ะ ซะ ซะ (ฌะ) ญะ
จื้อเมือง จ๋ะ ฉ๋ะ จ๊ะ ซะ ฌะ ญะ
ถอด​อักขระ จ ฉ ช ซ ฌ ญ
เสียง​จื้อ /t͡ɕáʔ/ /sáʔ/ /t͡ɕa᷇ʔ/ /sa᷇ʔ/ /sa᷇ʔ/ /ɲa᷇ʔ/
หมู่​อักขระ สูง สูง ต่ำ
ฏ วักก์ ฮูป    ,        
จื้อไตย หละต๋ะ (หละฏ๋ะ) หละถ๋ะ (หละฐ๋ะ) ด๋ะ หละทะ (หละฒะ) หละนะ (หละณะ)
จื้อเมือง ระฏ๋ะ ระฐ๋ะ ด๋ะ ระฒะ ระณะ
ถอด​อักขระ ฏ ฐ ฑ,ฎ,ด ฒ ณ
เสียง​จื้อ /lə.táʔ/ /lə.tʰáʔ/ /dáʔ/ /lə.tʰa᷇ʔ/ /lə.na᷇ʔ/
หมู่​อักขระ สูง สูง กล๋าง ต่ำ
ต วักก์ ฮูป          
จื้อไตย ต๋ะ ถ๋ะ ต๊ะ ทะ (ธะ) นะ
จื้อเมือง ต๋ะ ถ๋ะ ต๊ะ ธะ นะ
ถอด​อักขระ ต ถ ท ธ น
เสียง​จื้อ /táʔ/ /tʰáʔ/ /ta᷇ʔ/ /tʰa᷇ʔ/ /na᷇ʔ/
หมู่​อักขระ สูง สูง ต่ำ ต่ำ
บ วักก์ ฮูป                
จื้อไตย บ๋ะ ป๋ะ ผ๋ะ ฝ๋ะ ป๊ะ ฟะ พะ (ภะ) มะ
จื้อเมือง บ๋ะ ป๋ะ ผ๋ะ ฝ๋ะ ป๊ะ ฟะ ภะ มะ
ถอด​อักขระ บ ป ผ ฝ พ ฟ ภ ม
เสียง​จื้อ /báʔ/ /páʔ/ /pʰáʔ/ /fáʔ/ /pa᷇ʔ/ /fa᷇ʔ/ /pʰa᷇ʔ/ /ma᷇ʔ/
หมู่อักขระ กล๋าง สูง ต่ำ
อวักก์
หมวด หลัก เติ๋ม หลัก เติ๋ม หลัก เติ๋ม หลัก
อวักก์ ฮูป          
จื้อไตย ญะ (ยะ) อย๋ะ ละ, ฮะ (ระ) ละ วะ
จื้อเมือง ยะ อ‍⁠ย๋ะ ระ ละ วะ
ถอด​อักขระ ย อย ร ล ว
เสียง​จื้อ /ɲa᷇ʔ/ /jáʔ/ /ra᷇ʔ/,/la᷇ʔ/,/ha᷇ʔ/ /la᷇ʔ/ /wa᷇ʔ/
หมู่​อักขระ ต่ำ กล๋าง ต่ำ ต่ำ ต่ำ
ฮูป      
จื้อไตย ส๋ะ (ศ๋ะ) ส๋ะ (ษ๋ะ) ส๋ะ
จื้อเมือง ศ๋ะ ษ๋ะ ส๋ะ
ถอด​อักขระ ศ ษ ส
เสียง​จื้อ /sáʔ/ /sáʔ/ /sáʔ/
หมู่​อักขระ สูง สูง สูง
ฮูป      ,    
จื้อไตย ห๋ะ ละ (ฬะ) อ๋ะ ฮะ
จื้อเมือง ห๋ะ ฬะ อ๋ะ ฮะ
ถอด​อักขระ ห ฬ อ ฮ
เสียง​จื้อ /háʔ/ /la᷇ʔ/ /ʔáʔ/ /ha᷇ʔ/
หมู่​อักขระ สูง ต่ำ กล๋าง ต่ำ

ตั๋ว ᨷ มี​เสียง​ว่า /páʔ/ ตี้​ภาษา​บาลี แต่​ตั๋ว ᨷ เป๋น​อักขระ​เติ๋ม​ตี้​อ‍⁠ย่าง​ลาว คน​ลาว​ก็​ใจ๊​ตั๋ว ᨸ เปื้อ​เขียน​ภาษา​บาลี

ตั๋ว ᨭᩛ เป๋น​อักขระ​ยมกะ​ตี้​ภาษา​บาลี ตั๋ว ᨮ กํเป๋น​อักขระ​เดียว ตั๋ว​อ‍⁠ย่าง​กือ ᩁᨭᩛ (รัฏฐะ) แต่ ᨷᨮᨾ (บฐมะ)



ปยัญจนะ​หาง edit

“ปยัญจนะ​หาง” กาว่า “ปยัญจนะ​เจิง” กาว่า “ปยัญจนะ​ฐานะ” (ตั๋ว​หาง) เป๋น​ปยัญจนะ​ตี้​ใส้​ไว้​ใต้​ปยัญจนะ​อื่น​เปื้อ​ตำ​หน้าตี้​อ‍⁠ย่าง​ใด​นึ่ง​ดังนี้ กือ

  • เปื้อ​หื้อ​สระ​เขียน​บ่​ต๋าม​ปยัญจนะ​ก่อน แต่​ต๋าม​ปยัญจนะ​หาง​นี่ง​ตั๋ว
  • เปื้อ​ตำ​หน้าตี้​เป๋น​ตั๋ว​สกด[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง]
  • เปื้อ​หย้อ​กำ​โดย​เขียน​สอง​กำ​ด้วย​กั๋น ก็​เขียน​ตั๋ว​เหมือน​กั๋น​เต้า​เดียว เจ้น “ᨯ᩠ᩃᩦ” แตน “ᨯᩦᩉᩖᩦ” (ดีหลี)

มี​ตั๋ว​ตี้​ฮูป​ตั๋ว​หาง​เหมือน​ผิด​ฮูป​ปกติ มี่​ตั๋ว​ตี้​มี​ฮูป​ตั๋ว​หาง​สอง​ฮูป​แล​ฮูป​มี​ก๋าร​ใจ๊​ต่าง กอน​ตั๋ว​หาง​กับ​เครื่อง​หมาย​สอง​ตั๋ว​เขียน​ใต้ จัก​เขียน​ได้​ข้างๆ

 

กอน​ตั๋ว​หน้า​กือว่า ᨦ ตั๋ว​ต๋าม​อาจ​จัก​อ‍⁠ยู่​ตี้​ปักกติ แล​แตน​​ฮูป​ปักกติ ตั๋ว ง ก็​มี​ฮูป​วิเสสจือว่าไม้​กั๋ง​ไหล[2](หน้า ๕๗๐) อ‍⁠ย่าง​เก่า​เจ้น   อ‍⁠ย่าง​ใหม่​เจ้น  

มี​กำ​ไต​ขึน​กำ​เดียว ตี้​ตั๋ว ᨻ ตำ​ตั๋ว​อ‍⁠ย่าง​เก่า​ก่อน กือ   มี​ความ​หมาย​ว่า มี​กั๊ปภะ

ปยัญจนะ​นอก​เหนือ​จาก​นี้ กือว่า ᨢ ᨤ ᨪ ᨸ ᨺ ᨼ ᩀ ᩌ เป๋น​ปยัญจนะ​ตี้​ล้านนา​ประดิต​ขึ้น​มา​เอง ดัง​นั้น​จึ๋ง​บ่​มี​ฮูป​ปยัญจนะ​หาง แต่​อ‍⁠ย่าง​ได​ก็​ต๋าม​เปื้อ​หื้อ​สามัตถะ​เขียน​กำ​ตี้​มา​จาก​ภาษา​ต่าง​ประเต้ส​ได้​ใกล้​เคียง​กับ​ภาษา​เดิม​มาก​ตี้​สุด จึ๋ง​สม​กวน​มี​ก๋าร​ประดิต​ฮูป​ปยัญจนะ​หาง​ของ ᨪ ᨸ แล ᨼ ขึ้น​มา​เติ๋ม

ปยัญจนตี้สุดตั๋วอื่น edit

ปกติ ฮูป ถอด​​อักขระ ถอด​จื้อ เสียง ตั๋ว​อ‍⁠ย่าง อ่าน​ว่า
    ก ไม้กั๋ก /k/ ᨯᩬᩢ ดอก
    ง /ŋ/ ᨩ᩠ᨿᩙᨲᩩᩴ เจียงตุ๋ง
    ร, น /n/ ᨾ᩠ᩅ᩺᩵ ม่วน
    ว /w/ ᨯ᩠ᨿᩴ เดียว

ไม้​กักตำ​หน้าตี้​สอง​อ‍⁠ย่าง​ได้ กือ​เป๋น​สระ​แล​ปยัญจนะ เจ้น ᩁᩢ (รัก) อ่าน​ว่า รัก

ปยัญจนะ​วิเสส (ฉเพราะ) edit

ฮูป จื้อ ถอด​อักขระ เสียง
  แล แล/และ /lɛ̄ː/
  แล แบบ​ไตลื้อ
  นา นา /nāː/
  ญญะ ญฺญ /n.ɲ/
  ส สองห้อง สฺส /t.s/, /s.s/, /sː/
  ร โรง ร (ควบกล้ำ) /r/, /l/, /ʰ/

สระ edit

 
กำเมือง​เขียน​โดย​ตั๋วเมือง​บน​หิน​ตี้​เจียง⁠ใหม่

สระ​เขียน​หน้า​ปยัญจนะ​ใต้​ปยัญจนะ​บน​ปยัญจนะ​แล​ต๋าม​ปยัญจนะ​เหมือน​ตั๋ว​ไทย มี​อักขระ​วิเสส​ตี้​ใจ๊​ได้​แตน​ตั๋ว อ กับ​สระ อักขระ​ตั๋ว​หนี้​เรียก​ว่า​ "สระ​ลอย" ใจ๊​ตั๋ว​สระ​ผสม​กั๋น​แล​ผสม​กับ​ปยัญจนะ​เปื้อ​เขียน​หลาย​เสียง​สระ

สระ​ลอย (บาลี) edit

ฮูป จื้อ ถอด​อักขระ เสียง
  อ แบบ​บาลี อ /áʔ/
  อา แบบ​บาลี อา /āː/
  อิ แบบ​บาลี อิ /íʔ/
  อี แบบ​บาลี อี /īː/
  อุ แบบ​บาลี อุ /úʔ/
  อู แบบ​บาลี อู /ūː/
  เอ แบบ​บาลี เอ /ēː/
  โอ แบบ​บาลี โอ /ōː/
  ลึ ฤ,ฤๅ (ฤๅ) /lɯ᷇ʔ/
  ลือ ฦ /lɯ̄ː/


เป๋น​สระ​ตี้​มา​จาก​ภาษา​บาลี สามัตถะ ออก​เสียง​ได้​โดย​ตั๋ว​เอง​บ่​จ๋ำเป๋น​ต้อง​นำ​ไป​ผสม​กับ​ปยัญจนะ​ก่อน แต่​บัง​ตีค็มี​ก๋าร​นำ​ไป​ผสม​​กับ​ปยัญจนะ​รือ​สระ​แต๊ เจ้น กำ​ตี้​มี​เสียง​ว่า เอา สามัตถะ​เขียน​ได้​โดย​เขียน​สระ​จาก​ภาษา​บาลี​กือ ᩐ ต๋าม​ด้วย สระ​แต๊ ᩣ กือ ᩐᩣ

สระ​จ๋ม edit

เป๋น​สระ​ตี้​บ่​สามัตถะ​ออก​เสียง​ได้​โดย​ตั๋ว​เอง ต้อง​นำ​ไป​ผสม​กับ​ปยัญจนะ​ก่อน​จึ๋ง​จัก​สามัตถะ​ออก​เสียง​ได้​เลิย


สระ​สแดง​ผสม​กับตั๋ว ᨠ กาว่า ᨣ

สระ​จ๋ม​บ่​ใจ๊​ตั๋ว​ย่าง​เหมือน​กั๋น จึ๋ง​บอก​ว่า​ภาษา​ได​ใจ๊​อ‍⁠ย่าง​ผสม​ได ภาษา​ไต​มี​ความ​หมาย​ว่า กำเมือง ภาษา​ไต​ขึน ภาษา​ไตลื้อ กับ​ภาษา​ลาว ภาษา​ไทย​กับ​ตั๋ว ย กือ​ภาษา​ของ​สยาม

สระ​จ๋ม​สำหรับ​ภาษา​​บาลี edit

ฮูป จื้อ ถอด​อักขระ เสียง
  อ, อั, อะ /a/
  ไม้ก๋า[2]:๕๗๐, ไม้ก๋าหน้อย[3]:๑๕[มห. 1] อา /aː/
  ไม้ก๋า​หลวง[2]:๕๗๐, ไม้ก๋า​โว้ง[2]:๕๗๐ อา /aː/
  ไม้กิ[3]:๑๓[4]:๑๓ [มห. 1] อิ /i/
  ไม้กี๋[2]:๕๗๐ อี /iː/
  ไม้กุ[3]:๑๔[4]:๑๓ [มห. 1] อุ /u/
  ไม้กู๋[3]:๑๔[4]:๑๓ [มห. 1] อู /uː/
  ไม้เก๋[3]:๑๔[4]:๑๓ [มห. 1] เอ /e/, /eː/
  ไม้โก๋(บาลี)[3]:๑๔[4]:๑๓ [มห. 1] โอ /oː/
  โอ /oː/

ᩅᩣ (วา) มี​ฮูป​เหมือน​ฮูป​ของ ᨲ (ต) คน​ส่วน​ใหย่​จึ๋ง​ใจ๊​ไม้​ก๋า​หลวง​แตน​ไม้ก๋า​ต๋าม​ปยัญจนะ ᨣ ᨴ ᨵ ᨷ ᩅ บัง​คน​แตน​ต๋าม ᨻ ด้วย ก็​ไจ๊ ᨣᩮᩤ (โก) ฯลฯ แตน ᨣᩮᩣ (โก) เหมือน​กั๋น

สระ​สั้น​ของ​ภาษา​ไต​ออก​เสียง​สกด​ว่า /ʔ/ กอน​บ่มี​ตั๋ว​สกด

นิกกหิตะ edit

สำหรับ​นิกกหิตะ​ตี้​ภาษา​อื่น ดู นิกกหิตะ

ฮูป จื้อ ภาษา ถอด​อักขระ เสียง
  นิกกหิตะ, ไม้​กั๋ง, ไม้กั๋งมน[2](หน้า ๕๗๐) บาลี อํ /aŋ/
ไต ออ /ɔː/
  ไม้​ก๋ำ[3]:๑๔[4]:๑๓ [มห. 1] ไต อำ /am/
 
  ไม้​กิ๋ง[3]:๔๓[4]:๒๓ [มห. 1] บาลี อิํ /iŋ/
ลื้อ[5]:53 อิม /im/
  ไม้​​กุ๋ง[3]:๔๓[4]:๒๓ [มห. 1] บาลี ลื้อ[5]:53 อุํ /uŋ/

ᨠᩴ ออก​เสียง​เหมือน ᨠᩬᩴ (ก๋อ) ใน​น้อย​กำ​เจ้น ᨣᩴ (ก็)

สระ​จ๋ม​อื่น​มี​ไม้​เดียว edit

ฮูป จื้อ ภาษา ถอด​อักขระ เสียง
  ไม้กะ[2]:๕๗๐[4]:๒๓ ไต อะ /aʔ/
ไม้กะปู๋ยาด[2]:๕๗๐[4]:๒๓ เมือง[4]:๒๓ ก /k/
  ไม้ซัด[2]:๕๗๒ ไต อั /a/
ไต อัก /ak/
ไม้ซัด[2]:๕๗๒,
ไม้กัก[2]:๕๗๒		 ไต ก /k/
  ไม้กึ[3]:๑๔[4]:๑๓ [มห. 1] ไต อึ /ɯ/
  ไม้กื๋อ[3]:๑๔[4]:๑๓ [มห. 1] ไต อื /ɯː/
  ไม้แก๋[3]:๑๔[4]:๑๓ [มห. 1] ไต แอ /ɛː/
  ลาว[6]:วักกะ 3.3
ฮูป จื้อ ภาษา ถอด​อักขระ เสียง
  ไม้ก๋ง[2]:๕๗๐,
ไม้โกะ[2]:๕๗๑		 ไต อ /o/
  ไม้โก๋[2]:๕๗๑ ไต โอ /oː/
  ไม้ไก๋[3]:๑๔[4]:๑๓ [มห. 1] ไต ไอ /ai/
  ลาว,
เมือง[2]:บ		 ใอ /aɯ/[มห. 2], /ai/
  ไม้เก๋าห่อหนึ้ง[3]:๑๘[4]:๒๓


[มห. 1]

 เมือง,
ลาว[6]:วักกะ 3.3
ลื้อ[5]:37, 53		 เอา /au/
ขึน[7]:152,
ลื้อ[5]:37		 ออ /ɔː/

สระ​จ๋ม​ประกอบ edit

ฮูป จื้อ ภาษา ถอด​อักขระ เสียง
  ไม้เก๋า[3]:๑๔[4]:๑๓ [มห. 1] เมือง, ขึน, ลื้อ[5]:53 เอา /au/
 
  เมือง[8]
 
  ลาว[9]:6
 
  ไม้เก๋าจู้จี้[3]:๑๘[4]:๒๓ [มห. 1] เมือง (บัวราณ)
  ลาว[10]:77 เออะ /ɜʔ/
 [มห. 3] ลาว[10]:77 เอิก็ /ɜ/
เมือง[3]:๒๖[4]:๖๐ ลื้อ[5]:76 เอิก /ɜː/
  ลาว[10]:77 เออ, เอิ /ɜː/
 [มห. 3] ขึน[7]:152 เอิก /ɜː/
 [มห. 3] เมือง[3]:๑๗[4]:๖๐ โอก /oː/

คอมปิ๊วเตือร์​ส่วน​ใหย่​บ่​หื้อ​เขียน​ไม้ไต่กู๊​บน​สระ อิ อี อือ จึ๋ง​ตี้​หนี้​เขียน​ไม้ไต่กู๊​บน​​ปยัญจนะ​สกด แล​สแดง​ตั๋ว​สกด​ตี้​กำ​ถอด​อักขระ

ปยัญจนะ​ตี้​ยะ​หน้าตี​เป๋น​สระ​จ๋ม edit

ฮูป จื้อ ภาษา ถอด​อักขระ เสียง
  หาง ย[3]:๔๔[4]:๒๒ เมือง[3]:๑๗[4]:๖๐ ลาว[10]:77 ขึน[7]:152 ลื้อ[5]:52 เอีย /iːa/
  ขึน[7]:152 ลื้อ[5]:52 ออย /ɔːi/
  [มห. 4] เมือง[3]:๒๖[4]:๖๐ ลาว[10]:77 ขึน[7]:152 ลื้อ[5]:52 อว /uːa/
  เมือง[3]:๓๗[4]:๖๐ ขึน[7]:153 อวย /uai/
 [มห. 4]​ ไม้​ก๋อ[2]:๕๗๐ เมือง[3]:๑๗[4]:๒๔ ลาว[9]:6 ขึน[7]:152 ลื้อ[5]:52 ออ /ɔː/
 ,   ไม้กั๋งไหล[2]:๕๗๐ เมือง[3]:๑๖[4]:๑๓ ขึน[7]:152 ลื้อ[5]:52 อัง /aŋ/

ไม้​ก๋วย๋​ (ᨠ᩠ᩅ᩠ᨿ) บ่​วิเสส ก็​เป๋น​ไม้​กั๋ว​ผสม​กับ ย สกด

กอน​อู้​จิ๋ง ไม้​กั๋ง​ไหล​เป๋น​ปยัญจนะ /ŋ/

หมู่​ไม้​ผสม​กับ​ปยัญจนะ edit

ฮูป จื้อ ภาษา ถอด​อักขระ เสียง
  ไม้ก๋อ[3]:๑๔[4]:๑๓ เมือง ออ /ɔː/
  ลื้อ​[5]:37
  ไม้กั๋ว[3]:๑๔[4]:๑๓ ไต อัว /uːa/
  ไม้เก๋อ[3]:๑๔[4]:๑๓ เมือง[3]:๑๔[4]:๑๓,
ลื้อ[5]:76		 เออ /ɜː/
  ขึน[7]:152, ลื้อ[5]:76 เออ /ɜː/
  ลาว[10]:77 เอือะ /ɯaʔ/
เอือ็ /ɯa/
  ลาว[10]:77 เอือ /ɯːa/
  เมือง[2]:ต
  เมือง[3]:๑๘[4]:๖๐
ลาว[10]:77
  ไม้เกือ[3]:๑๔[4]:๑๓ เมือง[2]:ต
  เมือง[3]:๑๔[4]:๑๓
  ลื้อ[5]:76 เอือ /ɯːa/
ฮูป จื้อ ภาษา ถอด​อักขระ เสียง
  ไม้เกี๋ย[3]:๑๔[4]:๑๓ ไต เอีย /iːa/
  ลาว[10]:77
  ไต อัย /ai/
  ไม้ไก๋ย[3]:๑๕ ไต ไอย
  ไม้ไก๋ย[3]:๑๕,
ไม้ไก๋ย(บาลี)[3]:๑๖		 บาลี เอยฺย /aija/
  ไม้ไก๋ย[3]:๑๖ เมือง ไอย
  ไม้เกาะ[3]:๑๔[4]:๑๓ เมือง, ลื้อ[5]:52 เอาะ /ɔʔ/
  ลื้อ[5]:52 เอาะ /ɔʔ/

ต้น​ตังหลาย​หื้อ​จื้อ​โดย​อักขระ​ไทย​บ่ดาย

สระ​จ๋ม​จาก​​สระ​จ๋ม​อื่น edit

ฮูป จื้อ ภาษา ถอด​อักขระ เสียง
  ไม้เกะ[3]:๑๔[4]:๑๓ ไต เอะ /eʔ/
  ไม้แกะ[3]:๑๔[4]:๑๓ ไต แอะ /ɛʔ/
  ไม้โกะ[3]:๑๔[4]:๑๓ ไต โอะ /oʔ/
  ไม้เกอะ[3]:๑๔[4]:๑๓ เมือง[3]:๑๔[4]:๑๓,
ลื้อ[5]:52		 เออะ /ɜʔ/
  ขึน[7]:152 เออะ /ɜʔ/
  ไม้เกียะ[3]:๑๔[4]:๑๓ ไต เอียะ /iaʔ/
  ไม้เกื๋อะ เมือง[2]:ต เอือะ /ɯaʔ/
  ไม้เกอื๋ออะ[3]:๑๔[4]:๑๓ เมือง[3]:๑๔[4]:๑๓ เอือะ /ɯaʔ/
  ไม้กัวะ[3]:๑๔[4]:๑๓ ไต อัวะ /uaʔ/
  เมือง[8] เอาะ /ɔʔ/
  ลาว[9]:6 เอาะ /ɔʔ/
  ลาว[9]:6 เอียะ /iaʔ/

ต้น​ตังหลาย​หื้อ​จื้อ​โดย​อักขระ​ไทย​บ่ดาย

ฮูป ภาษา ถอด​อักขระ เสียง
 [มห. 3] เมือง[3]:๒๙[4]:๖๐ ลาว[10]:77 เอ็ก /e/
 [มห. 3] เมือง[3]:๒๙[4]:๖๐ ลาว[10]:77 แอ็ก /ɛ/
  เมือง[3]:๒๙[4]:๖๐ อ็อก /ɔ/
  เมือง[3]:๒๙[4]:๖๐ อ็วก /ua/
  เมือง[3]:๒๙[4]:๖๐ เอีย็ก /ia/
  เอือ็ก /ɯa/
  เมือง[3]:๒๙[4]:๖๐
 [มห. 3] เมือง[3]:๒๙[4]:๖๐ เอิก็ /ɜ/

ต่าง​ภาษา​ไทย​มาตระฐาน ตั๋วเมือง​กับ​ภาษา​ลาว​มี /ia/ แล /iːa/ เป๋น​สำเนียง 2 เสียง /ua/ กับ /uːa/ แล /ɯa/ กับ /ɯːa/ ก็​เหมือน​กั๋น

คอมปิ๊วเตือร์​ส่วน​ใหย่​บ่​หื้อ​เขียน​ไม้ไต่กู๊​บน​สระ อิ อี อื จึ๋ง​เขียน​ไม้ไต่กู๊​บน​ปยัญจนะ​สกด แล​สแดง​ตัวสกด​ตี้​กำถอด​อักขระ

หมายเหตุ edit

  1. ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 ต้น​มี​จื้อ​โดย​อักขระ​ไทย​บ่ดาย
  2. ↑ เสียง​บัวราณ แล​เป๋น​เสียง​อ‍⁠ยู่​ตี้​ประเต้ส​ลาว​ถิ่น​เหนือ
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 กอน​ต้น​เป๋น​อักขระ​กวบ กํมี​ฮูป​เหมือน ᨠᩖᩰᩫᨠ แตน​ฮูป​เหมือน ᨠᩰᩫ᩠ᨠ​
  4. ↑ 4.0 4.1 กอน​ต้น​เป๋น​อักขระ​กวบ​ใน​ภาษา​ลาว ก็​มี​ฮูป​เหมือน ᩉ᩠ᨶᩋᩢ กาว่า ᩉ᩠ᨶᩋ᩠ᨠ แตน​ฮูป​ ᩉ᩠ᨶᩬᨠ[9]:12 เขียรว่า ᩈᩦᩉᩖᩮᩨᩋ᩠ᨦ แตน ᩈᩦᩉᩖᩮᩬᩨᨦ แล ᩉᩖᩅᩙ แตน ᩉᩖ᩠ᩅᩙ โด้ย​อ‍⁠ย่าง​เหมือน[10]:77

วัณณยุกต์ edit

ฮูป จื้อ ภาษา ถอด​อักขระ​จื้อ ถอด​อักขระ​ฮูป สัตตอักษอร
  ไม้​อ‍⁠ยัก[2](หน้า ๕๗๔), ไม้เอ‍⁠ยาะ[2](หน้า ๕๗๔) ไต ไม้หยัก, ไม้เหยาะ ◌่ /máj.jǎk/, /máj.jɔ́ʔ/
  ไม้​ขอ​จ๊าง[2](หน้า ๕๗๑), ไม้​ซัด[7] ไต ไม้ขอช้าง, ไม้ซัด ◌้ /máj.xɔ̌ː.t͡ɕáːŋ/ /máj.sát/
  ขึน[7]
  ลาว, เมือง ◌๊
  ไม้​ขาเป๋ ลาว, เมือง, ขึน ไม้ขาเป ◌๋
  ไม้​ก᩷​เหนือ ลื้อ, ขึน ไม้กอเหนือ
  ไม้​สอง​เหนือ ขึน ไม้สองเหนือ
  ไม้​สาม​ขีด ขึน ไม้สามขีด

กำเมือง​สามัตถะ​ผัน​ได้ 6 เสียง กอน​เสียง​ปยัญจนะ​มี​อักขระ​สูง​กับ​อักขระ​ต่ำ เขียน​วัณณยุกต์​ก็​เขียน​ได้ กอน​มี​อักขระ​กล๋าง​บ่​ดาย ก็​สแดง​ผัน 3 เสียง​บ่​ดาย วัณณยุกต์ 2 ตั๋ว​บ่​ก็​ปอ ใน​กำเมือง​โดย​ตั๋วเมือง​มี​ปัญหา​น้อยสำหรับ /d b j ʔ/ น้อย​กำ​มี​ปัญหา เจ้น ᩋᩮᩬᩥ᩠᩶ᨿ (เอื๊อย) (มี​เสียง​ตี๋​ก็​บ่มี​เสียง​ตี๋​วิเสส) ใน​ภาษา​ไต​ลื้อ​อักขระ อ เป๋น​อักขระ​สูง ภาษา​ไต​ลื้อ​ฮับ​กำ​ว่า ᩋᩣᩴᨶᩣ᩠ᨯ (อำนาด) จาก​ล้านนา​แต่​ตี้​กำเมือง อ ตี้​กำ​นี้​มี เสียง อ‍⁠ย่าง เป๋น​อักขระ​ต่ำ ภาษา​ไต​ลื้อ​จึ๋ง​เขียน​ว่า ᩋ᩷ᩣᩴᨶᩣ᩠ᨯ (อ᩷ำนาด)

ภาษา​ไทย​กล๋าง​เกิย​มี​ปัญหา​จนิด​นี้​กับ​อักขระ​กล๋าง แลว​ก็​เติ๋ม​ไม้​ตี๋​กับ​ไม้​จัตตวา[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง] ก๋าร​เตื่อม 2 ตั๋ว​ก็​ปอ เพราะ​ภาษา​กล๋าง​มี 5 เสียง​บ่​ดาย กอน​เขียน​กำเมือง​โดย​อักขระ​ไทย​แล​ไจ๊​เสียง​ภาษา​กล๋าง ก็​มี​ปัญหา​เพราะ​เสียง /p t k/ มี​อักขระ​ไทย​กล๋าง​เป๋น​อักขระ​กล๋าง​บ่​ดาย แล​ภาษา​เหนือ​ไจ๊​มาก​เสียง​วัณณยุกต์​ตัง 6 เสียง​ตึง​ปึก

เสียง​วัณณยุกต์​สำเนียง​เจียงใหม่​มี 6 เสียง​กือ​เสียง​จัตตวา,เสียง​เอก, เสียง​โต​วิเสส, เสียง​สามัญญะ, เสียง​โม, แล​เสียง​​ตี๋[11]

เสียง​วัณณยุกต์ ตั๋ว​อ‍⁠ย่าง ก๋าร​ถอด​รหัส​เสียง ก๋ารออกเสียง ความ​หมาย​ใน​ภาษา​กล๋าง
เสียง​จัตตวา ขา /xǎː/ [xaː˩˦] ขา
เสียง​เอก ข่า /xàː/ [xaː˨˨] ข่า
เสียง​โตวิเสส ข้า /xa᷇ː/ [xaː˥˧] ฆ่า
เสียง​สามัญญะ คา /xaː/ [xaː˦˦] หญ้าคา
เสียงโต ไฮ่ /hâjː/ [hajː˦˩] ไร่
เสียงตี๋ ฟ้า /fáː/ [faː˦˥˦] ฟ้า

เสียง​โต​วิเสส(ไทย: โทพิเศษ)มี​หลาย​จื้อ​กือ เสียง​ตี๋วิเสส(ไทย: ตรีพิเศษ), เสียง​วิเสส(ไทย: พิเศษ)[3](หน้า ๒๑), เสียง​ตี๋​เปี๊ยน(ไทย: ตรีเพี้ยน)[3](หน้า ๒๑), เสียง​เกิ่ง​ตี๋​เกิ่ง​โต(ไทย: ครึ่ง​ตรี​ครึ่ง​โท)[2](หน้า ฉ)

ก๋ารสแดงเสียงวัณณยุกต์ edit

ก๋าร​สแดง​เสียง​วัณณยุกต์ ของ​กำเมือง​สำเนียง​เจียงใหม่

เสียง​วัณณยุกต์ กำ​เป๋น บ่มี​ไม้​วัณณยุกต์ กำ​เป๋น ไม้​อ‍⁠ยัก กำ​เป๋น ไม้​ขอ​จ๊าง กำ​ต๋าย สระ​สั้น กำ​ต๋าย สระ​ยาว
อักขระ​สูง เสียง​จัตตวา เสียง​เอก เสียง​โตวิเสส เสียงจัตตวา[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง] เสียงเอก
อักขระ​กล๋าง เสียง​สามัญญะ
อักขระ​ต่ำ เสียง​โต เสียง​ตี๋ เสียง​ตี๋ เสียง​โต

ตั๋วเมือง​กับ​รเบียบ​อื่น edit

อักขระ​วักก์ edit

ตั๋วเมือง ไตลื้อใหม่ ไทย ลาว ปม่า เขมร
IPA อักขระ เจิง
/ká/   ᨠ -᩠ᨠ ᦂ ก ກ က ក
/xá/   ᨡ -᩠ᨡ ᦃ ข ຂ ခ ខ
/xá/   ᨢ - - ฃ - - -
/ka᷇/   ᨣ -᩠ᨣ ᦅ ค ຄ ဂ គ
/xa᷇/   ᨤ - ᦆ ฅ - - -
/xa᷇/   ᨥ -᩠ᨥ - ฆ   ဃ ឃ
/ŋa᷇/   ᨦ -᩠ᨦ ᦇ ง ງ င ង
ตั๋วเมือง ไตลื้อใหม่ ไทย ลาว ปม่า เขมร
IPA อักขระ เจิง
/t͡ɕá/   ᨧ -᩠ᨧ ᦈ จ ຈ စ ច
/sá/   ᨨ -᩠ᨨ - ฉ   ဆ ឆ
/t͡ɕa᷇/   ᨩ -᩠ᨩ ᦋ ช ຊ ဇ ជ
/sa᷇/   ᨪ - ᦌ ซ - - -
/sa᷇/   ᨫ -᩠ᨫ - ฌ   ဈ ឈ
  ၛ[มห. 1]
/ɲa᷇/
/ja᷇/[มห. 2]		   ᨬ -᩠ᨬ - ญ   ည ញ
ตั๋วเมือง ไตลื้อใหม่ ไทย ลาว ปม่า เขมร
IPA อักขระ เจิง
/tá/   ᨭ -᩠ᨭ - ฏ   ဋ ដ
/tʰá/   ᨮ -᩠ᨮ, -ᩛ - ฐ   ဌ ឋ
/dá/   ᨯ -᩠ᨯ ᦡ ฑ,ด  ,ດ ဍ ឌ
/tʰa᷇/   ᨰ -᩠ᨰ - ฒ   ဎ ឍ
/na᷇/   ᨱ -᩠ᨱ - ณ   ဏ ណ
ตั๋วเมือง ไตลื้อใหม่ ไทย ลาว ปม่า เขมร
IPA อักขระ เจิง
/tá/   ᨲ -᩠ᨲ ᦎ ต ຕ တ ត
/tʰá/   ᨳ -᩠ᨳ ᦏ ถ ຖ ထ ថ
/ta᷇/   ᨴ -᩠ᨴ ᦑ ท ທ ဒ ទ
/tʰa᷇/   ᨵ -᩠ᨵ ᦒ ธ   ဓ ធ
/na᷇/   ᨶ -᩠ᨶ ᦓ น ນ န ន
ตั๋วเมือง ไตลื้อใหม่ ไทย ลาว ปม่า เขมร
IPA อักขระ เจิง
/bá/   ᨷ -᩠ᨷ ᦢ บ ບ ပ ប
/pá/   ᨸ - ᦔ ป ປ
/pʰá/   ᨹ -᩠ᨹ ᦕ ผ ຜ ဖ ផ
/fá/   ᨺ - ᦚ ฝ ຝ - -
/pa᷇/   ᨻ -᩠ᨻ, -ᩛ ᦗ พ ພ ဗ ព
/fa᷇/   ᨼ - ᦝ ฟ ຟ - -
/pʰa᷇/   ᨽ -᩠ᨽ ᦘ ภ   ဘ ភ
/ma᷇/   ᨾ -᩠ᨾ, -ᩜ ᦙ ม ມ မ ម

อักขระ​อวักก์ edit

ตั๋วเมือง ไตลื้อใหม่ ไทย ลาว ปม่า เขมร
IPA อักขระ เจิง
/ɲa᷇/
/ja᷇/[มห. 2]		   ᨿ -᩠ᨿ ᦍ ย ต่ำ ຍ ယ យ
/já/   ᩀ - ᦊ ย กล๋าง, อย ຢ - -
/ha᷇/
/la᷇/ 		  ᩁ -᩠ᩁ, -ᩕ ᦣ ร ຣ ရ រ
/lɯ́ʔ/   ᩂ - - ฤ - ၒ ឫ
/la᷇/   ᩃ -᩠ᩃ, -ᩖ ᦟ ล ລ လ ល
/lɯ̄ː/   ᩄ - - ฦ - ၔ ឭ
/wa᷇/   ว -ว ᦞ ว ວ ဝ វ
ตั๋วเมือง ไตลื้อใหม่ ไทย ลาว ปม่า เขมร
IPA อักขระ เจิง
/sá/   ᩆ -᩠ᩆ - ศ   ၐ ឝ
/sá/   ᩇ -᩠ᩇ - ษ   ၑ ឞ
/sá/   ᩈ -᩠ᩈ ᦉ ส ສ သ ស
/há/   ᩉ -᩠ᩉ ᦠ ห ຫ ဟ ហ
/la᷇/   ᩊ -᩠ᩊ - ฬ   ဠ ឡ
/ʔá/   ᩋ -᩠ᩋ ᦀ อ ອ အ អ
/ha᷇/   ᩌ - - ฮ ຮ - -

หมายเหตุ edit

  1. ↑ ภาษา​มอญ
  2. ↑ 2.0 2.1 ใน​ไต​ลื้อ

ตั๋วเลข edit

ตั๋วเลขโหรา ᪀ ᪁ ᪂ ᪃ ᪄ ᪅ ᪆ ᪇ ᪈ ᪉
ตั๋วเลข​ใจ๊​ใน​ธัมม์ ᪐ ᪑ ᪒ ᪓ ᪔ ᪕ ᪖ ᪗ ᪘ ᪙
ตั๋วเลขไตย ๐ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙
เลข​ลาว ໐ ໑ ໒ ໓ ໔ ໕ ໖ ໗ ໘ ໙
ตั๋วเลขปม่า ๐ ၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇ ၈ ၉
ตั๋วเลข​เขมร ០ ១ ២ ៣ ៤ ៥ ៦ ៧ ៨ ៩


อ‍⁠ยูนิโก้ด edit

ปวัตติก๋ารจ้วยงาน edit

มาตระฐานอ‍⁠ยูนิโก้ดเติ๋ม​ตั๋ว​เมือง​ตั้ง​แต่​รุ่น 5.2 (ตี้​ออก​ตุลากม 2552)

รเบียบ​ปฏิบัตติ​ก๋าร[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง]ตี้​ฮอง​ฮับ​อ‍⁠ยูนิโก้ด​ตั๋วเมือง​ใน​ต๋อน​นี้​ ได้แก่ อูบุนตุ (อังกริษ: Ubuntu) ตั้ง​แต่ 11.04 โดย​อาศัย​ฟอนต์[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง]แบบโอเปนไต้ป์[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง] (อังกริษ: OpenType) ส่วน​รเบียบ​ปฏิบัตติ​ก๋าร​ วินโดวส์ นั้น​ยัง​บ่​ฮอง​ฮับ​ตั๋วเมือง​แบบ​อ‍⁠ยูนิโก้ด แต่เว็บ​เบราว์เซอร์[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง]​ Mozilla Firefox รุ่น 4.0 ขึน​ไป (อาศัย​ฟอนต์​แบบ​โอเปนไต้ป์) นอก​จาก​นี้​แล้ว​ยัง​สามัตถะ​ไจ๊​ตั๋วเมือง​แบบ​อ‍⁠ยูนิโก้ด​ใน​โปรแกร๋ม[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง]​สำนัก​งาน​ได้​โดย​โปรแกร๋ม OpenOffice รุ่น 3.2 ขึน​ไป (อาศัย​ฟอนต์​แบบ Graphite)

หมู่อักขระ edit

หมู่​อักขระ​ตี้​อ‍⁠ยูนิโก้ด​หื้อ​ตั๋วเมืองจื้อว่า ​ไต​ธัมม์ (อังกริษ: Tai Tham) หมู่ กือ U+1A20–U+1AAF:


ไต​ธัมม์ (จื้อ​ต๋าม​มาตระฐาน​อ‍⁠ยูนิโก้ด)
ผังตี้ unicode.org (PDF)
  0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
U+1A2x ᨠ ᨡ ᨢ ᨣ ᨤ ᨥ ᨦ ᨧ ᨨ ᨩ ᨪ ᨫ ᨬ ᨭ ᨮ ᨯ
U+1A3x ᨰ ᨱ ᨲ ᨳ ᨴ ᨵ ᨶ ᨷ ᨸ ᨹ ᨺ ᨻ ᨼ ᨽ ᨾ ᨿ
U+1A4x ᩀ ᩁ ᩂ ᩃ ᩄ ᩅ ᩆ ᩇ ᩈ ᩉ ᩊ ᩋ ᩌ ᩍ ᩎ ᩏ
U+1A5x ᩐ ᩑ ᩒ ᩓ ᩔ ᩕ ᩖ ᩗ ᩘ ᩙ ᩚ ᩛ ᩜ ᩝ ᩞ  
U+1A6x ᩠ ᩡ ᩢ ᩣ ᩤ ᩥ ᩦ ᩧ ᩨ ᩩ ᩪ ᩫ ᩬ ᩭ ᩮ ᩯ
U+1A7x ᩰ ᩱ ᩲ ᩳ ᩴ ᩵ ᩶ ᩷ ᩸ ᩹ ᩺ ᩻ ᩼     ᩿
U+1A8x ᪀ ᪁ ᪂ ᪃ ᪄ ᪅ ᪆ ᪇ ᪈ ᪉            
U+1A9x ᪐ ᪑ ᪒ ᪓ ᪔ ᪕ ᪖ ᪗ ᪘ ᪙            
U+1AAx ᪠ ᪡ ᪢ ᪣ ᪤ ᪥ ᪦ ᪧ ᪨ ᪩ ᪪ ᪫ ᪬ ᪭    


ตี้​บตความ​ฉบับ​นี้​แปล๋​จื้อ​ของ​ตั๋ว​อ‍⁠ยูนิโก้ด​เป๋น

รหัส ฮูป จื้อ
U+1A20 – U+1A4C ᨠ – ᩌ ก๋ะ – ฮะ
U+1A4D – U+1A52 ᩍ – ᩒ อักขระอิ – อักขระโอ
U+1A53 ᩓ แล
U+1A54 ᩔ สะสองห้อง[3]:๔๘[4]:๒๔
U+1A55 ᩕ ระโฮง[3]:๔๔[4]:๒๒
U+1A56  ᩖ ละหน้อย[4]⁠(หน้า ๒๒)
U+1A57  ᩗ ละทังหลาย
U+1A58 ᩘ ไม้​กั๋ง​ไหล
U+1A59 ᩙ งะเหนือ[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง]
U+1A5A ᩚ ป๊ะเหนือ[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง]
U+1A5B ᩛ หางระฐ๋ะรือหางป๊ะ
U+1A5C ᩜ เจิงมะ[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง]
U+1A5D ᩝ เจิงบ๋ะ[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง]
U+1A5E ᩞ เจิงส๋ะ[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง]
U+1A60  ᩠ ไม้สกด
U+1A61 ᩡ ไม้กะ
รหัส ฮูป จื้อ
U+1A62 ᩢ ไม้ซัด
U+1A63 ᩣ ไม้ก๋า
U+1A64 ᩤ ไม้กาหลวง
U+1A65 ᩥ ไม้กิ
U+1A66 ᩦ ไม้กี๋
U+1A67 ᩧ ไม้กึ
U+1A68 ᩨ ไม้กื๋อ
U+1A69 ᩩ ไม้กุ
U+1A6A ᩪ ไม้กู๋
U+1A6B ᩫ ไม้ก๋ง
U+1A6C ᩬ ไม้ก๋อ
U+1A6D ᩭ ไม้ก๋อย
U+1A6E ᩮ ไม้เก๋
U+1A6F ᩯ ไม้แก๋
U+1A70 ᩰ ไม้โก๋
U+1A71 ᩱ ไม้ไก๋
รหัส ฮูป จื้อ
U+1A72 ᩲ ไม้ใก๋ม้วน[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง]
U+1A73 ᩳ ไม้เก๋าห่อหนึ้ง
U+1A74 ᩴ ไม้​กั๋ง
U+1A75 ᩵ ไม้​อ‍⁠ยัก
U+1A76 ᩶ ไม้ขอจ๊าง
U+1A77 ᩷ ไม้ก๋อเหนือ
U+1A78 ᩸ ไม้สองเหนือ
U+1A79 ᩹ ไม้สามขีด
U+1A7A ᩺ ระห้าม[3]:๔๑[4]:๒๓
U+1A7B ᩻ ไม้ซ้ำ[3]:๔๑[4]:๒๓
U+1A7C ᩼ ระห้าม​ขึน​ลื้อ
U+1A7F ᩿ ไม้รหัส
U+1A80 ᪀ เลข​โหรา​สูญ์
U+1A81 ᪁ เลข​โหรา​นึ่ง
U+1A82 ᪂ เลข​โหรา​สอง
U+1A83 ᪃ เลข​โหรา​สาม
รหัส ฮูป จื้อ
U+1A84 ᪄ เลข​โหรา​สี่
U+1A85 ᪅ เลข​โหรา​ห้า
U+1A86 ᪆ เลข​โหรา​หก
U+1A87 ᪇ เลข​โหรา​เจ็ด
U+1A88 ᪈ เลข​โหรา​แปด
U+1A89 ᪉ เลข​โสรา​เก้า
U+1A90 ᪐ เลข​ธัมม์​สูญ์
U+1A91 ᪑ เลข​ธัมม์​นึ่ง
U+1A92 ᪒ เลข​ธัมม์​สอง
U+1A93 ᪓ เลข​ธัมม์​สาม
U+1A94 ᪔ เลข​ธัมม์​สี่
U+1A95 ᪕ เลข​ธัมม์​ห้า
U+1A96 ᪖ เลข​ธัมม์​หก
U+1A97 ᪗ เลข​ธัมม์​เจ็ด
U+1A98 ᪘ เลข​ธัมม์​แปด
U+1A99 ᪙ เลข​ธัมม์​เก้า
U+1AA0 – U+1AAD ᪠ – ᪭ ᪠ – ᪭


แปล๋​รหัส​ปยัญจนะ​หาง edit

ตั๋ว​ปยัญจนะ​ปกติ​แล​ตั๋ว​ปยัญจนะ​หาง​มี​รหัส​เหมือน​ผิด เพราะ​ออก​เสียง​เหมือน​ผิด กำ​ว่า ᨲᩥ᩠ᨠ (ติก) แล​กำ​ว่า ᨲᩥᨠ (ติกะ) ออก​เสียง​เหมือน​ผิด รหัส​ของ​ปยัญจนะ​หาง​เป๋น​ตั๋ว​อ‍⁠ยูนิโก้ด 2 ตั๋ว​ด้วย​กั๋น ตั๋ว​หลัง​กือ ตั๋ว​อ‍⁠ยูนิโก้ด​สำหรับ​ปยัญจนะ​ปกติ ตั๋ว​หน้า​กือ ตั๋ว​วิเสส​จื้อว่า "ไม้สกด" (อ‍⁠ยูนิโก้ด: U+1A60 TAI THAM SIGN SAKOT)[12]:วักกะ 2

กอน​ปยัญจนะ​ปกติ​นึ่ง​ตั๋ว​มี​ตั๋ว​หาง 2 จนิด แล​กำ​ต่าง​เกี่ยว​กับ​กำ​หมาย ก๋าร​เขียน​ฮูป​ตี้​ใจ๊​เขียน​ปยัญจนะ​สกด​ประจ๋ำ มัน​ไจ๊​รหัส "ไม้สกด" ฮูป​อื่น​ก็​มี​รหัส​ของ​เอง

มี​กู้​ตั๋ว​หาง 7 กู้​ตี้​มี​รหัส​ต่าง​กั๋น​อ‍⁠ย่าง​นี้​กือ ᩁ ᩃ ᨷ ᩈ ᨾ ᨳ ᨻ

ᨣᩕᩪ (ครู) แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A23 ก๊ะ, U+1A55 ระโฮง, U+1A6A ไม้กู๋> แต่ ᨠᩣ᩠ᩁ (ก๋าร) แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A20 ก๋ะ, U+1A63 ไม้ก๋า, U+1A60 ไม้สกด, U+1A41 ระ>[12]:วักกะ 4

ᩆᩦ᩠ᩃ (ศีล) แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A46 ศ๋ะ, U+1A66 ไม้กี๋, U+1A60 ไม้สกด, U+1A43 ละ>[12]:วักกะ 14.5 แต่ ᨸᩖᩦ (ปลี๋) แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A38 ป๋ะ, U+1A56 ละหน้อย, U+1A66 ไม้กี๋>[12]:วักกะ 4

U+1A57 ละทังหลาย ดู​เหมือน​หางละ แต่​เป๋น​ตั๋ว​ต่าง ก็​เป๋น​ประสม​จาก​หางงะกับละห้อย[4](หน้า ๒๒) ภาษา​ไต​ลื้อ​ใจ๊​เปื้อ​เขียน​กำ​ว่า “ตังหลาย” เจ้น “ᨴᩢ᩵ᩗᩣ”[13]


ᨣᩝᩴ (ก็บ่) แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A23 ก๊ะ, U+1A5D เจิงบ๋ะ, U+1A74 ไม้​กั๋ง>, แต่ ᨠᩢ᩠ᨷ (กับ) แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A20 ก๋ะ, U+1A62 ไม้ซัด, U+1A60 ไม้สกด, U+1A37 บ๋ะ> แล ᨠᩢᨷ᩠ᨷ᩺ (กับบ์) แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A20 ก๋ะ, U+1A62 ไม้ซัด, U+1A37 บ๋ะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A37 บ๋ะ, U+1A7A ระห้าม>

ตี้​ญัตติ​เต๋ม​ขาด[12](หน้า 1) ตี้อ‍⁠ยูนิโก้ด​กอณซอร์เตียม (อังกริษ: Unicode Consortium) ฮับ​ว่า​เจิงบ๋ะ​แปล๋​รหัส​เป๋น <ไม้สกด, บ๋ะ> แล​หางบ๋ะ (เจ้น ᨠᩢ᩠ᨷ (กับ)) แปล๋​รหัส​เป๋น <ไม้สกด, ป๋ะ> แต่​ต๋อน​ก๋าร​ส้าง​มาตระฐาน กำ​หมาย​ของ <ไม้สกด, บ๋ะ> เปลี่ยน [14] แล​เติ๋ม​ตั๋ว​อ‍⁠ยูนิโก้ด​จื้อว่า เจิงบ๋ะ (อังกริษ: SIGN BA) แต่​กำ​หมาย​ของ <ไม้สกด, ป๋ะ> อ‍⁠ยู่​อ‍⁠ยู่ ก็​ดู​ยอม​สำหรับ​กำ​มา​จาก​ภาษา​ไทย​ตี้​มี ป สกด (ญัตติ​เหล้ม​นี่​เรียก <ไม้สกด, ป๋ะ> อ‍⁠ย่าง​ผิด​เป๋น <ไม้สกด, ผ๋ะ>)

ภาษา​บาลี​ใจ๊​ต้วป๋ะแตน​ตั๋วบ๋ะแห่ง​ประเต้ส​ลาว​กับ​แห่ง​ต๊อง​ถิ่น​อีสาน จึ๋ง​ต้อง​หวัง​ป๊บ​หางบ๋ะแปล๋รหัสเป๋น <U+1A60 ไม้สกด, U+1A38 ป๋ะ> ด้วย

ภาษา​ไต​ขึน​มี​วิธี​เขียน​หางส๋ะ 2 อ‍⁠ย่าง ก๋าร​เขียน​ว่า ᩃᩮᩞ (เลส) (ไทย: เลศ) มัน​ถูก​ต้อง ก๋าร​เขียน​ว่า ᩃᩮ᩠ᩈ (เลส) ก็​ผิด[14] แต่​ก๋าร​เขียน​ว่า ᩈᨶ᩠ᨶᩥᩅᩤ᩠ᩈ (สันนิวาส) มัน​ถูก​ต้อง​ แต่​ก๋าร​เขียน​ว่า ᩈᨶ᩠ᨶᩥᩅᩤᩞ (สันนิวาส) ก็​ผิด! ᩃᩮᩞ (เลส) แปล๋รหัสเป๋น <U+1A43 ละ, U+1A6E ไม้เก๋, U+1A5E เจิงส๋ะ> แล ᩃᩮ᩠ᩈ (เลส) แปล๋รหัสเป๋น <U+1A43 ละ, U+1A6E ไม้เก๋, U+1A60 ไม้สกด, U+1A48 ส๋ะ>

ภาษา​ไต​ขึน​มี​วิธี​เขียน​หางมะอีก​อ‍⁠ย่าง เติ๋ม​ตั๋ว​อ‍⁠ยูนิโก้ด​เปื้อ​แปล๋​รหัส​อ‍⁠ย่าง​นี้[15](บต 9) กำ​ตี้​ภาษา​ล้านนา​เขียน​ว่า ᨵᨾ᩠ᨾ᩺ (ธัมม์) ภาษา​ไต​ขึน​ก็​เขียน​ว่า ᨵᨾ᩠ᨾ᩼ (ธัมม์) แปล๋รหัดเป๋น <U+1A35 ธะ, U+1A3E มะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A3E มะ, U+1A7C ระห้าม​ขึน​ลื้อ> แล​ก็​เขียน​ด้วย​ว่า ᨵᨾᩜ᩼ (ธัมม์) แปล๋รหัดเป๋น <U+1A35 ธะ, U+1A3E มะ, U+1A5C เจิงมะ, U+1A7C ระห้าม​ขึน​ลื้อ>

มี​วิธี​เขียน 2 อ‍⁠ย่าง​สำหรับ​หาง​ของ​ตั๋วระฐ๋ะแล​ตั๋วป๊ะตุ๊ก​สอง​ตั๋ว กำ​ว่า ᨶᩥᨣᨱᩛ (นิกั๊ณฐะ)[2](หน้า ๓๖๘) (บาลี: นิคัณฐะ) แปล๋รหัดเป๋น <U+1A36 นะ, U+1A65 ไม้กิ, U+1A23 ก๊ะ, U+1A31 ระณะ, U+1A5B หางระฐ๋ะรือหางป๊ะ> กำ​ว่า ᩁᩣᨩᨽᩢ᩠ᨮ (ราจภัฐ)[12](หน้า 3) (ไทย: ราชภัฏ) ก็แปล๋รหัดเป๋น <U+1A41 ระ, U+1A63 ไม้ก๋า, U+1A29 จ๊ะ, U+1A3D ภะ, U+1A62 ไม้ซัด, U+1A60 ไม้สกด, U+1A2E ระฐ๋ะ> กำ​ว่า ᨶᩥᨻᩛᩣᨶ (นิปปานะ) แปล๋รหัดเป๋น <U+1A36 นะ, U+1A65ไม้กิ, U+1A3B ป๊ะ, U+1A5B หางระฐ๋ะรือหางป๊ะ, U+1A63 ไม้ก๋า, U+1A36 นะ> กำ​ว่า ᨴᩮ᩠ᨻ (เต้ป) ก็​แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A34 ต๊ะ, U+1A6E ไม้เก๋, U+1A60 ไม้สกด, U+1A3B ป๊ะ> กำ​นี้​เขียน​อีก​อ‍⁠ย่าง​ว่า ᨴᩮ᩠ᨷ (เต้บ) ตั๋ว​ซ้อม ᨲ᩠ᨳ (ตถะ) (แปล๋รหัดเป๋น <U+1A32 ต๋ะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A33 ถ๋ะ>) อ‍⁠ย่าง​ลาว​ดู​เหมือน ᨲᩛ (ตᩛะ) แปล๋รหัดเป๋น <U+1A32 ต๋ะ, U+1A5B หางระฐ๋ะรือหางป๊ะ> ฮูป​ของ U+1A5B ต้อง​เขียน​โดย​อ‍⁠ย่าง​ต๋าม​ตั๋ว​บน

สระ​จ๋ม​ไม้​ก๋อ​แปล๋​รหัส​เป๋น​ตั๋ว​วิเสส​กือ <U+1A6C ไม้ก๋อ> อ‍⁠ย่าแปล๋รหัดเป๋น <U+1A60 ไม้สกด, U+1A4B อ๋ะ> สระ​จ๋ม​ไม้​กอย ของ​ภาษา​ไต​ขึน​กับ​ภาษา​ไต​ลื้อ​ - ตั๋วอ‍⁠ย่าง ᨶ᩶ᩭ (น้อย) - แปล๋​รหัส​เป๋น​ตั๋ว​วิเสส​กือ <U+1A6D ไม้ก๋อย> ตั๋ว​นี้​บ่​เป๋น <U+1A6C ไม้ก๋อ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A3F ยะ> บ่​เป๋น <U+1A60 ไม้สกด, U+1A40 อ‍⁠ย๋ะ>[12]:วักกะ 5


แปล๋​รหัส​ปยัญจนะ​ขาด​อื่น edit

ไม้​กั๋ง​มนแล​ไม้​กั๋ง​ไหลมี​รหัส​ต่าง​กั๋น กือ U+1A74 แล U+1A58 ตั๋ววะเป๋น​ฮูป​ปยัญจนะ​บน​ตี้​บ่​มี​ตั๋ว​อ‍⁠ยูนิโก้ด​ของ​เอง ก็​แปล๋​รหัส​เป๋น U+1A74 ไม้​กั๋งมน เจ้น​กำ​ไต​ขึน​ว่า “ᨯ᩠ᨿᩴ” อ่าน​ว่า “เดียว” เสียง​ว่า “เดว”

ก๋าร​เลือก​รหัส​หื้อ​ตั๋วระเป๋นฮูป​ปยัญจนะ​บน​กับ​เครื่อง​หมาย​ข้า​สระ​มัน​ยาก ซัก​ปลี๋ ป.ศ. 2480 คน​ไต​ขึน​เขียน​ปยัญจนะ​แล​เครื่อง​หมาย​โดย​ฮูปเดียว​กั๋น ผู้​ส้าง​ก๋าร​รหัส​สอบ​เรือง ก็​ตอบ​ว่า​มี​ฮูป​เดียว​กั๋น​อ‍⁠ยู่ แล้ว​ผู้​ส้าง​ก็​เลือก​เลข​รหัส​เดียว​กั๋นกือ U+1A7A ระห้าม แล้ว​ก็​เรียน​ว่า​คน​ไต​ขึน​เปลี่ยน​มา​ฮูป​ของ​เครื่องหมาย แล้ว​ก็​ตำ​หื้อ​ฮูป​ใหม่​แปล๋​รหัส​เป๋น U+1A7C ระห้าม​ขึน​ลื้อ

บตความ​มาก​ตี้​วิกิปี้เดีย​กำเมือง​ใจ๊ U+1A7C เป๋น​เครื่อง​หมาย​ข้า​สระ


ปยัญจนะ​วิเสส edit

ปยัญจนะ​วิเสส​แปล๋​รหัส​อ‍⁠ย่าง​นี้

ฮูป จื้อ รหัส
  แล <U+1A53 แล>
  แล แบบ​ไตลื้อ
  นา <U+1A36 นะ, U+1A63 ไม้ก๋า>
  ญญะ <U+1A2C ญะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A2C ญะ>
  ส๋ะสองห้อง <U+1A54 สะสองห้อง>
  ระโฮง <U+1A55 ระโฮง>

กอน​ฮูป​ของ​ตั๋วนะกับ​ไม้​ก๋า​จัก​อ‍⁠ยู่​ข้างๆ ก็​เขียน​ฮูป​เดียว​ว่า ᨶᩣ แตน 2 ฮูป​ว่า ᨶ‌ᩣ เขียน​อ‍⁠ย่าง​นี่​แม่นว่า​ตั๋วนะมี​ตั๋ว​หาง​กาว่า​เครื่องหมาย ตั๋ว​อ‍⁠ย่าง: ᨾᨶ᩠ᨲᩣ (อ่าน​ว่า มัน-ต๋า, แปล๋รหัสเป๋น <U+1A3E มะ, U+1A36 นะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A32 ต๋ะ, U+1A63 ไม้ก๋า>) แล ᨶᩮᩢᩣ (เนา) แปล๋​รหัส​เป๋น <1A36 นะ, 1A6E ไม้เก๋, 1A62 ไม้ซัด, U+1A63 ไม้ก๋า>) หางนะกับ​ไม้ก๋า​บ่​กล๋าย​เป๋น​ฮูป​เดียว ตั๋ว​อ‍⁠ย่าง: ᩉ᩠ᨶᩣ (หนา) (แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A49 ห๋ะ, U+1A60 ไม้สกด, 1A36 นะ, U+1A63 ไม้ก๋า>)

ตั๋วส๋ะ​สองห้องมี​รหัส​ของ​เอง เพราะ​กำ​ว่า ᩅᩥᩈᩮ᩠ᩈ (วิเสส) มี​ฮูป​ต่าง​จาก ᩅᩥᩔᩮ (วิเสส)


รหัสของสระลอย edit

สระลอย 5 ตั๋ว​ตี้​กำเมือง​ใจ๊ มัน​มี​รหัส​ของ​เอง กือ ᩍ ᩎ ᩏ ᩐ ᩑ[12]:วักกะ 3

สระลอย ᩋ แล​ตั๋ว​ปยัญจนะ ᩋ เป๋น​อักขระ​เดียว​กั๋น

สระลอย ᩋᩣ แล ตั๋ว ᩋ ประสม​กับ​ไม้ก๋า​มี​​ฮูป​เดียว​กั๋น จึ๋ง​มี​รหัส​เดียว​กั๋น​กือ <U+1A20 อ๋ะ, U+1A63 ไม้ก๋า>

ตี้​กำเมือง สระลอย​ตี้ 8 บ่​มี​ฮูป​เหมือน​ผิด​กับ​ตั๋วอ๋ะประสม​กับ​ไม้​โก๋​กือว่า ᩋᩰ ญัตติ[12]:วักกะ 3เขียน​อ‍⁠ย่าง​​นี้​ว่า ภาษา​เมือง​บ่​​ใจ๊​สระลอย​ว่าอักขระโอ สำหรับ​ภาษา​อื่น ​ก็​มี ᩒ <U+1A52 อักขระโอ>


ลำดับตั๋วอ‍⁠ยูนิโก้ด edit

ญัตติ​ส้าง​ก๋าร​รหัส[12]​ได้​ส้าง​ก๋าร​ลำดับ​ตั๋ว​อ‍⁠ยูนิโก้ด


เหมือน​วิธี​เขียน​ภาษา​ปม่า ภาษา​เขมร แล​ภาษา​อิเนดีย ตั๋ว​อ‍⁠ยูนิโก้ด​มี​ลำดับ​ต๋าม​ลำดับ​เสียง​นอก​จาก​ข้อ​ฉเพราะ[17] กอน​สำเนียง 2 เสียง​ประสม​เป๋น​เสียง​เดียว ก็​ไจ๊​ลำดับ​เก่า ลำดับ​นี้​เหมือน​ตี้​ภาษา​ไทย​ส่วน​ปักกติ กอน​เสียง​บ่​มี​ลำดับ ก็​ไจ๊​ลำดับ​ตี้​หัน รือ วิธี​อื่น​วิเสส

มี​วิธี​วิเสส​สำหรับ

(ก) ลำดับ​ของ​สระ
(ข) ก๋าร​เขียน​ไม้​เกี๋ย​ตัง​อ‍⁠ย่าง
(ก) ก๋าร​เขียน​ไม้​กั๋วตัง​อ‍⁠ย่าง
(ง) ก๋าร​เขียน​ไม้​ก๋ำ
(จ) ก๋าร​เขียน​ไม้​วัณณยุกต์

ลำดับ​ตั๋ว​อ‍⁠ยูนิโก้ด​สำหรับ​​ปยัญจนะ​กับ​สระ​กือ อักขระ​ต้น, ไม้​สระ​แต๊, ตั๋ว​สกด, อักขระ​ต้น, ไม้​สระ​แต๊, ตั๋ว​สกด,...[12]:วักกะ 14 เปื้อ​สดวก​นับ​ว่า​เครื่อง​หมาย​ข้า​สระ​เป๋น​สระ

อักขระ​ต้น​เป๋น​ปยัญจนะ​สระ​ลอย​กาว่า​เครื่อง​ไม้​วิเสส ปยัญจนะ​ตี้​หมู่​มี​ลำดับ​ต๋าม​ลำดับ​ตี้​ออก​เสียง​กาว่า​เกิย​ออก​เสียง

ตั๋ว​อ‍⁠ย่าง: กำ​ว่า ᨻᩩᨴ᩠ᨵ (ปุ๊ตธะ)  

อักขระ​ต๋น: ป๊ะ
ตั๋ว​สระ​แต๊: ไม้กุ
ตั๋ว​สกด: ต๊ะ
อักขระ​ต๋น: ธะ
ตั๋ว​สระ​แต๊: (บ่​มี​ฮูป)
ตั๋ว​สกด: (บ่​มี)

แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A3B ป๊ะ, U+1A69 ไม้กุ, U+1A34 ต๊ะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A35 ธะ>

ตั๋ว​อ‍⁠ย่าง: กำ​ว่า ᨻᩕ (พระ) มี​เสียง​ปยัญจนะ​เสียง​เดียว​กือว่า ภ แต่​เมือ​ก่อน​มี 2 เสียง กือว่า ป, ร เหมือน​ภาษา​ไทย​กล๋าง กำ​นี่​แปล๋​รหัส​เป๋น <ป๊ะ, ระโฮง>

นอก​จาก​ตั๋ว ระโฮง ลำดับ​ฮูป​ตั๋ว​เต้า​กับ​ลำดับ​เสียง ส่วน​ใหย่ ระโฮง เป๋น​ปยัญจนะ​ตี้​สุด แต่​ตั๋ว ว เป๋น​ไม้กั๋ว แล ตั๋ว ย เป๋น​ไม้เกี๋ย​ต๋าม ระโฮง

ตั๋ว​อ‍⁠ย่าง:

กำ​ว่า ᩆᩣᩈ᩠ᨲᩕ᩺ (ศาสตร์) แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A46 ศ๋ะ, U+1A63 ไม้ก๋า, U+1A48 ส๋ะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A32 ต๋ะ, U+1A55 ระโฮง, U+1A7A ระห้าม>
กำ​ว่า ᨠᩕᩈᩢ᩠ᨲ (กระสัต) แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A20 ก๋ะ, U+1A55 ระโฮง, U+1A48 ส๋ะ, U+1A62 ไม้ซัด, U+1A60 ไม้สกด, U+1A32 ต๋ะ>
กำ​ว่า ᩈᩕ᩠ᩅᨾ (สรวม) แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A48 ส๋ะ, U+1A55 ระโฮง, U+1A60 ไม้สกด, U+1A45 วะ, U+1A3E มะ>
แต่​กำ​ว่า ᨲᩕ᩠ᨶᩬᨾ (ตร๋นอม) (อ่าน​ว่า ถ-หนอม) แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A32 ต๋ะ, U+1A55 ระโฮง, U+1A60 ไม้สกด, U+1A36 นะ, U+1A6C ไม้ก๋อ, U+1A3E มะ>

สำหรับ​กำ​อ‍⁠ย่าง ᨧᩮᩢ᩶ᩣ (เจ้า) มี​วิธี​ว่า​เครื่อง​หมาย​สำหรับ​สระ​กับ​วัณณยุกต์​มี​ลำดับ:[12]:วักกะ 5 สวน​แรก, 5.3 แล 13

(1) สระ​หน้า
(2) สระ​อ‍⁠ยู่​ไต้ (บน​ไป​ไต้)
(3) สระ​อ‍⁠ยู่​บน (ไต้​ไป​บน)
(4) ไม้​วัณณยุกต์ (ซ้าย​ไป​ขวา)
(5) สระ​ต๋าม (ซ้าย​ไป​ขวา)

ตี้​วิธี​นี้​นับ​ว่า ไม้​กั๋ง​มน​เป๋น​สระ แม่นว่า​ตำ​หน้าตี้​ของ​นิกกหิตะ อันว่า​เป๋น​ปยัญจนะ นับ​ว่า​ตั๋ว​อ‍⁠ยูนิโก้ด​ไม้​ซัด​เป๋น​สระ แม่นว่า​ตำ​หน้าตี้​ของ​ปยัญจนะ อันว่า​เป๋น​ไม้​กัก อันว่า​เป๋น​ปยัญจนะ​ตี้​สุด แม่นว่า​ตำ​หน้าตี้​เปลี่ยน​สระ​ยาว​เป๋น​สระ​สั้น​เจ้น ᨸᩮᩢ᩠ᨯ (เป็ด)

วิธี​ลำดับ​อ‍⁠ย่าง​นี้​เกี่ยว​กับ​เครื่อง​หมาย​ตี้​อ‍⁠ยู่​บน​รือ​ไต้ ต้อง​ต๋าม​ภาษา​ไทย​กับ​ภาษา​ลาว​เจ้น เจ้า เกี่ว ชุํ แล ບິ່.

ตั๋ว​อ‍⁠ย่าง:

กำ​ว่า ᨧᩮᩢ᩶ᩣ (เจ้า) แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A27 จ๋ะ, U+1A6E ไม้เก๋, U+1A62 ไม้ซัด, U+1A76 ไม้ขอจ๊าง, U+1A63 ไม้ก๋า>[12]:วักกะ 5 ตี้ 29
กำ​ว่า​ ᨾᩢᩣ (มาก) แปล๋รหัสเป๋น <U+1A3E มะ, U+1A62 ไม้ซัด, U+1A63 ไม้ก๋า>
กำ​ว่า ᩃᩪᩢ (ลูก) แปล๋รหัสเป๋น <U+1A43 ละ, U+1A6A ไม้กู๋, U+1A62 ไม้ซัด>
กำ​ว่า ᨶᩮᩢᩣ (เนา) แปล๋รหัสเป๋น <U+1A36 นะ, U+1A6E ไม้เก๋, U+1A62 ไม้ซัด, U+1A63 ไม้ก๋า>
กำ​ว่า ᩋᩫᨶ᩠ᨲᩕᩣ᩠ᨿ (อนตร๋าย) (อ่านว่า อน-ถ-หลาย) แปล๋รหัสเป๋น <U+1A4B อ๋ะ, U+1A6B ไม้ก๋ง, U+1A36 นะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A32 ต๋ะ, U+1A55 ระโฮง, U+1A63 ไม้ก๋า, U+1A60 ไม้สกด, U+1A3F ยะ>

สำหรับ​ไม้​เกี๋ย​กับ​ไม้​กั๋ว​ตัง​อ‍⁠ย่าง วิธี​แปล๋​กือว่า​หาง​ยะ​แล​เจิงวะ[กำ​เมือง​ก่อ –เถียง] นับ​อ‍⁠ยู่​อักขระ​ต้น[12]:วักกะ 14.3


ตั๋ว​อ‍⁠ย่าง:

กำว่า ᩈ᩠ᨿᩮ (เสีย) จึ๋ง​แปล๋​รหัส​เป๋น <U+1A48 ส๋ะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A3F ยะ, U+1A6E ไม้เก๋>[12]:วักกะ 5 ตี้ 33
กำว่า ᨸ᩠ᩃ᩠ᨿ᩵ᩁ (ป๋↶เลี่ยน) จึ๋ง​แปล๋รหัสเป๋น <U+1A38 ป๋ะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A43 ละ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A3F ยะ, U+1A75 ไม้​อ‍⁠ยัก, U+1A41 ระ>[12]:วักกะ 14.9
กำว่า ᨲ᩠ᩅᩫ (ตั๋ว) จึ๋ง​แปล๋รหัสเป๋น <U+1A32 ต๋ะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A45 วะ, U+1A6B ไม้ก๋ง>[12]:วักกะ 14.3
กำว่า ᩈ᩠ᩅ᩵ᩁ (ส่วน) จึ๋งแปล๋รหัดเป๋น <U+1A48 ส๋ะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A45 วะ, U+1A75 ไม้​อ‍⁠ยัก, U+1A41 ระ>
กำว่า ᨠᩖ᩠ᩅ᩠᩶ᨿ (กล้วย) จึ๋งแปล๋รหัดเป๋น <U+1A20 ก๋ะ, U+1A56 ละหน้อย, U+1A60 ไม้สกด, U+1A45 วะ, U+1A60 ไม้สกด, U+1A76 ไม้ขอจ๊าง, U+1A3F ยะ>
(<U+1A60, U+1A76> เต้า​กับ <U+1A76, U+1A60> อ‍⁠ย่าง​อ‍⁠ยูนิโก้ด)

นอก​เมือง​ล้านนา ไม้​กั๋ง​ใน​ไม้​ก๋ำ​เขียน​บน​ไม้ก๋า ตี้​เมือง​ล้านนา​ก็​เขียน​ตี้​หลาย​ตี้ - บน​ปยัญจนะ บน​ไม้ก๋า แล​หว่าง​ปยัญจนะ​แล​ไม้ก๋า อ‍⁠ยูนิโก้ด​กอณซอร์เตียม​ได้​บฏิเสธะ​ตั๋ว​อ‍⁠ยูนิโก้ด​ของ​เอง กำว่า ᨷᩴ᩠᩵ᨾᩣ (บํ่มา) (อ่านว่า “บํ่มา”) บ่​ต้อง​ดู​มี​ตั๋ว​สระ​เต้า​กับ​กำ​ว่า “ต่ำ” ไม้​ก๋ำ​จึ๋ง​แปล๋รหัสเป๋น <U+1A63 ไม้ก๋า, U+1A74 ไม้​กั๋ง> กำว่า ᨷᩴ᩠᩵ᨾᩣ (บํ่มา) แปล๋รหัสเป๋น <U+1A37 บ๋ะ, U+1A74 ไม้​กั๋ง, U+1A75 ไม้​อ‍⁠ยัก, U+1A60 ไม้สกด, U+1A3E มะ, U+1A63 ไม้ก๋า> กำว่า ᨲ᩵ᩣᩴ (ต่ำ) ก็ แปล๋รหัสเป๋น <U+1A32 ต๋ะ, U+1A75 ไม้​อ‍⁠ยัก, U+1A63 ไม้ก๋า, U+1A74 ไม้​กั๋ง> ไม้ก๋ำหลวง ก็ แปล๋รหัสเป๋น <U+1A64 ไม้กาหลวง, U+1A74 ไม้​กั๋ง>

U+1A5A ป๊ะเหนือ เป๋น ข้อ​ฉเพราะ กำ​ไต​ลื้อ ᨣᨽᩚ (กั๊ปภะ) แปล๋รหัสเป๋น <U+1A23 ก๊ะ, U+1A3D ภะ, U+1A5A ป๊ะเหนือ>[12]:วักกะ 4

ตั๋ว​อ‍⁠ย่าง​สแดง​ไม้​กั๋ง​ไหล​แล ล ตงลายกือ:

กำ​บาลี​ว่า ᩈᩘᨥᩮᩣ (สงฺโฆ) แปล๋รหัสเป๋น <U+1A48 ส๋ะ, U+1A58 ไม้​กั๋ง​ไหล, U+1A25 ฆะ, U+1A6E ไม้เก๋, U+1A63 ไม้ก๋า>
กำ​ว่า ᨴᩘ᩠ᩃᩣ᩠ᨿ (อ่าน​ว่า ตังหลาย) แปล๋รหัสเป๋น <U+1A34 ต๊ะ, U+1A58 ไม้​กั๋ง​ไหล, U+1A60 ไม้สกด, U+1A43 ละ, U+1A63 ไม้ก๋า, U+1A60 ไม้สกด, U+1A3F ยะ>
กำ​ไต​ลื้อ​ว่า ᨴᩢᩗᩣ (อ่าน​ว่า ตังหลาย) แปล๋รหัสเป๋น <U+1A34 ต๊ะ, U+1A62 ไม้ซัด, U+1A57 ละทังหลาย, U+1A63 ไม้ก๋า>


ฟอนต์ 2 edit

ดู​ตี้​ก่อน


อ้าง​อิง edit

  1. ↑ บุรุษภักดี, นาตนภางค์ (October 2004). คนเมืองเหนือกับภาษาเมือง: ทัศนคติของคนหนุ่มสาวทางภาคเหนือที่มีต่อคำเมืองและตัวอักษรล้านนา Khon Muang Neu Kap Phasa Muang: Attitudes of Northern Thai Youth towards Kammuang and the Lanna Script (M.A. Thesis). Presented at 4th National Symposium on Graduate Research, Chiang Mai, Thailand, August 10–11, 2004 (ภาษา​อังกริส). Asst. Prof. Dr. Kirk R. Person, adviser. Chiang Mai: Payap University. P. 7, digital image 30. เล้ม​ข้อมูล์​เก่า​เก็บ​ลุก ฉบับเดิม (PDF) เถิง 2013-06-14. สืบเซาะ​เมื่อ June 8, 2013. The reason why they called this language ‘Kammuang’ is because they used this language in the towns where they lived together, which were surrounded by mountainous areas where there were many hill tribe people.
  2. ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 2.13 2.14 2.15 2.16 2.17 2.18 2.19 2.20 2.21 2.22 2.23 2.24 รุ่งเรืองศรี, อุดม (January 2004). ปจนานุกร๋มล้านนา - ไทย: ฉบับแม่ฟ้าหลวง พจนานุกรมล้านนา ~ ไทย: ฉบับแม่ฟ้าหลวง. เจียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. ISBN 974-685-175-6.
  3. ↑ 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15 3.16 3.17 3.18 3.19 3.20 3.21 3.22 3.23 3.24 3.25 3.26 3.27 3.28 3.29 3.30 3.31 3.32 3.33 3.34 3.35 3.36 3.37 3.38 3.39 3.40 3.41 3.42 3.43 3.44 3.45 3.46 3.47 3.48 3.49 3.50 3.51 3.52 3.53 3.54 3.55 3.56 3.57 3.58 แบบเรียรภาสาล้านนา แบบเรียนภาษาล้านนา. เจียงใหม่. September 2000.
  4. ↑ 4.00 4.01 4.02 4.03 4.04 4.05 4.06 4.07 4.08 4.09 4.10 4.11 4.12 4.13 4.14 4.15 4.16 4.17 4.18 4.19 4.20 4.21 4.22 4.23 4.24 4.25 4.26 4.27 4.28 4.29 4.30 4.31 4.32 4.33 4.34 4.35 4.36 4.37 4.38 4.39 4.40 4.41 4.42 4.43 4.44 4.45 4.46 4.47 4.48 4.49 4.50 4.51 4.52 4.53 4.54 4.55 4.56 วัชรศาสตร์, บุญคิด (2005). แบบเรียรภาษาเมืองล้านนา แบบเรียนภาษาเมืองล้านนา (ภาษา​ไทย). เจียงใหม่: ธาราทองการพิมพ์. ISBN 974-85472-0-5.CS1 maint: unrecognized language (link)
  5. ↑ 5.00 5.01 5.02 5.03 5.04 5.05 5.06 5.07 5.08 5.09 5.10 5.11 5.12 5.13 5.14 5.15 5.16 5.17 เตชะศิริวรรณ, อภิรดี (2 May 2003). "พัฒนาการของอักษรและอัขรวิธีในเอกสานไทลื้" (pdf) (ภาษา​ไทย).CS1 maint: unrecognized language (link)
  6. ↑ 6.0 6.1 Kourilsky, Grégory (June 2005). "Exemple d'écriture iɡnorée par Unicode : l'écriture Tham du Laos" (pdf) (ภาษา​ฝรั่งเศส).CS1 maint: unrecognized language (link)
  7. ↑ 7.00 7.01 7.02 7.03 7.04 7.05 7.06 7.07 7.08 7.09 7.10 7.11 Owen, R. Wyn (2017). "A description and linguistic analysis of the Tai Khuen writing system". Journal of the Southeast Asian Linguistics Society. 10.1: 140–164. hdl:10524/52403.
  8. ↑ 8.0 8.1 เดชะวงศ์, สงบ (2003). คู่มือการเรียนหนังสือตัวเมือง แบบง่าย (ภาษา​ไทย). สภาวัฒนธรรมอำเภอแม่อาย จังหวักเชียงใหม่.CS1 maint: unrecognized language (link)
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 Kourilsky, Grégory; Berment, Vincent (May 2005). "Towards a Computerization of the Lao Tham System of Writing" (pdf) (ภาษา​อังกฤษ).CS1 maint: unrecognized language (link)
  10. ↑ 10.00 10.01 10.02 10.03 10.04 10.05 10.06 10.07 10.08 10.09 10.10 10.11 ເດືອນຮັກຩາ, ຈັນທຣ໌ຖນອມ. "มาเรียรตั๋วหนังสือธัมม์ภันถีกตี้ได้เขียรภาสาบาลีแลสันสกฤต" ມາຣຽນໂຕໜັງສືຘັມມືຠັນຖີດທີ່ໃຊ້ຂຽນຠາສາບາລີ ແລະ ສັນສກຣິຕ (PDF) (ภาษา​ลาว). สืบเซาะ​เมื่อ 14 July 2018.
  11. ↑ Gedney, William J., and Thomas J. Hudak. William J. Gedney's Tai Dialect Studies: Glossaries, Texts, and Translations. Ann Arbor, MI: Center for South and Southeast Asian Studies, The University of Michigan, 1997. Print.
  12. ↑ 12.00 12.01 12.02 12.03 12.04 12.05 12.06 12.07 12.08 12.09 12.10 12.11 12.12 12.13 12.14 12.15 12.16 12.17 12.18 Everson, Michael; Hosken, Martin; Constable, Peter (21 March 2007). "Revised proposal for encoding the Lanna script in the BMP of the UCS" (PDF). Unicode (ภาษา​อังกฤษ).CS1 maint: unrecognized language (link)
  13. ↑ Khotsimeuang, Veomany. "Tai Lue: Complex Orthographic Rules: Graphic Blends(I)". SEAsite (ภาษา​อังกริส). สืบเซาะ​เมื่อ 10 June 2018.
  14. ↑ 14.0 14.1 Hosken, Martin (28 January 2008). "Tai Tham Subjoined Variants" (PDF). Unicode (ภาษา​อังกริส).
  15. ↑ "Tai Tham Ad-hoc Meeting Report (WG2 N3379)" (PDF). Unicode (ภาษา​อังกฤษ). 22 January 2008.CS1 maint: unrecognized language (link)
  16. ↑ อ่าน​ว่า COENG กือ U+17D2 KHMER SIGN COENG
  17. ↑ "The encoding model for Lanna is similar to that for Myanmar and Khmer, using a CEONG[16]-like character plus some combining medial-consonant characters."[12]:วักกะ 14

แหล่งข้อ​มูล​อื่น edit


Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wp/nod/ตั๋วเมือง&oldid=5398770"