Wp/mos/Turkish archery

< Wp‎ | mos
Wp > mos > Turkish archery

Turkish archery wã tãb-bi-bɛɛg (turk: Türk okçuluğu) yaa tãb-bi-bɛɛg buud sẽn paam pãng wʋsg Ottoman soolmẽ wã, baa ne a sẽn sɩng ne Eurasi Steppe wã yʋʋm tus a yiib-n-soabã sẽn deng a Zezi rogmã.[1]

Turkish archery
sport
Subclass ofarchery Tekre
Sportarchery Tekre
CountryTurkey Tekre
Country of originTurkey Tekre
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Tekre
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/01367, https://ich.unesco.org/fr/RL/01367, https://ich.unesco.org/es/RL/01367 Tekre

Kʋdemdã edit

 
Sultan Murad II at archery practice.

B sẽn wa n bas tãb-biis nins sẽn da zabd ne tãb-biis n zabd ne tãb-biis Lepanto zabrã poore, b ra nong n maanda tãb-biis nins sẽn da zabd ne tãb-biis n zabd ne tãb-biis nins sẽn da zabd ne tãb-biis sẽn da pa tar pãng wʋsg n zabd ne tãb-biis sẽn pa tar pãng wʋsgã. A Mahmoud a yiib-n-soabã naam wakate, a sẽn maan modgr wʋsg n na n vʋʋg-a wã tɛka, a sɩlem wã ra boogda bilf-bilfu. A leb n kõo a karen-bi-taag a Mustafa Kani noor t'a gʋls sebr sẽn gomd kʋdemdã yelle, a sẽn naan-b to-to wã, la a sẽn da tũnugd ne-b to-to wã yelle. Yaa rẽ n kɩt tɩ b bãngd tãb-biis nins b sẽn boond tɩ tãb-biis nins b sẽn tar n zabd ne tãb-biis nins b sẽn tar n zabd ne tãb-biis nins b sẽn tar n zabd ne tãb-biis nins b sẽn tar n zabd ne tãb-biisa. Yʋʋmd 1794 wã, Turke nin-kãsemdã sekretɛɛr tũnuga ne tãb-biis sẽn da be Turke, n zab n tõog n ta kɩrms 415 ne sobgã, la kɩrms 482 ne sobgã. A yeelame tɩ zĩig a ye sẽn pẽ ne Constantinople, b ra tara kug-wals sẽn na n tẽeg tɩ b ra tõe n talla tãb-n-bɛɛg ne tãb-n-bɛɛg n tõog n kẽng kɩrems 800 tẽn-kʋdem wẽndẽ wã. A Mahmoud II kũumã poore, yʋʋmd 1839 wã, tãb-bi-bɛɛgã sɩnga a kʋɩɩbo. B sẽn wa n kiid a Neçmeddin Okyay sẽn da yaa Turke wã, b wa n vʋʋgame.

Yʋʋm wʋsg pʋgẽ, b sẽn gʋls yɛl nins sẽn zĩnd pĩnd wẽndẽ wã wilgdame tɩ Turke wã tãb-biis ra yaa sõma wʋsgo. Yʋʋmd 1910 wã, b tigma neb n na n zab ne tãb-biis Le Touquet, Fãrens tẽnga noore, t'a Ingo Simon tõog n wẽ tãb-biis sẽn ta metr 434 ne tãb-bi-kʋd sẽn yaa Turke, n baood pãng sẽn ta 440N bɩ 99 lb.

Rɩk-y teedã edit

Turke-rãmbã tãb-biisi edit

Turke wã tãb yaa tãb b sẽn da maand ne zũnd-zãnd n maand ne zũnd-zãnd n tʋmd Otomãn soolmẽ wã. B sẽn maan-a to-to wã wõnda Azi tãb-biis a taab sẽn da maand ne teed sẽn yaa toor-toore, tɩ b gãneg-a ne tɩɩg (b ra nong n boond-a lame tɩ maple), n maan ne rũmsa sẽn be a pʋgẽ wã (b sẽn da ningd-a taoorã n get tãb-biisa wã), la b maan-a ne tãb-biis sẽn be taoorã, tɩ b gãneg-a ne rũmsã sẽn gãnegd taab n teendẽ wã. Baasg zãnga, bũmb wʋsg n be Turke wã tãb-n-basã pʋgẽ sẽn yaa toor fasɩ ne a taabã. B sã n pa gãneg-a, a sẽbdã wõrdame n yɩɩd pĩndã, tɩ b na n yeel t'a sẽbdã wõrdame n lebg "C". B sã n na n wẽed tãb-biis kẽere, b nug-rɩtgã sẽn yaa kãn-kãe wã tõe n tɩp-b lame. B sẽn boond-a t'a "Asian bow" wã, a ka be zĩig ning a sẽn tõe n gãd-a wã ye.

B sẽn da mi n wẽnemd tãb-biisã to-to wã kɩtame tɩ b sẽn da maand-b to-to wã yaa toor fasɩ ne tãb-biis nins sẽn da be Eropã sẽn da yaa tɩrgã. B yeela Turke tɩ "bũmb 120 la b tõe n maan n gãd tãpo", la tɩ b sẽn maand to-to n yɩɩd yaa b sẽn na n zĩnd tẽnga, n gãd tãpo wã ne b nao wã n gãd-a. B sã n na n wẽed tãb-biis sẽn tar pãng n yɩɩd woto, b segd n dɩka gãndg sẽn yaa woglem sẽn na n kɩt tɩ tãb-biisa gãndg lebg n leb poorẽ, n gãd-ba, tɩ tãb-biisa gãndg yaool n pa zĩndi.

Rũndã-rũndã, b nong n tũnugda ne tãb-n-soodgã n maand spore. B ket n maanda yɩɩl la tãnsob-n-soods sɩd-sɩd hal n tãag rũndã, la b ligd yaa wʋsgo, tɩ b koglg me yaa toogo, sã n pa be zĩig a to. Rẽ n so tɩ b sẽn maand tãb-bi-kãense, b wʋsg yaa ne vɛɛs-vɛɛs sẽn naag taaba, n paas tɩɩg sẽn yaa kãn-kãe (kasã wã) la resin, tɩ sãnda me yaa resin zãng-zãng bala.

Zihgir edit

 
Mehmed the Conqueror with a zihgir on his right hand.

Zihgir yaa gom-biis sẽn yit Turke, b sẽn da tũnugd ne-a n na n maan tãnsob-n-soodg Ottoman soolmẽ wã. B ra maand-b-la ne raadã, ne kutã, ne na-rɩtgã, ne kõabã, ne yɩɩlã, bɩ ne gãndgã. Zʋg-kãensã ra wilgdame tɩ ned ning sẽn da zãad-a wã yaa zab-zabd soaba. B wa n lebga nin-kãsems n da be Ottoman soolmẽ wã, la b sãnda sẽn da wa n wa n lebg nin-kãsems n wa n be be wã, b ra manegda b nengã wʋsgo, hal tɩ b ra pa le tõe n tall-b n yõg tãb ye. Naoor wʋsgo, b ra maand-b-la ne kut sẽn tar yõodo, la b ra maneg-b-la sõma. Kẽer me yaa kug-sõma.

A Siper ne a Majra edit

B sẽn boond tɩ siperã la majra wã yaa bũmb b sẽn tũnugd ne n na n wa ne tãb-biis sẽn be tãb-bi-bɛɛgã taoorã, zĩig ning tãb-bi-bɛɛgã sẽn da segd n zĩndã. B sẽn boond tɩ siper wã yaa bũmb b sẽn gãneg n gãneg n gãneg ne tãb-bi-puglã nugẽ, tɩ kɩt t'a tõe n tall tãb-bi-puglã sẽn yaa bil a wãn n yɩlem n tõog n tall pãng ning a sẽn tõe n tall n zab ne tãb-bi wã. B sẽn nong n tũnugd ne-ba, yaa b sẽn na n tall-b n zabd ne tãb-biis n tõog n paam n ta zĩig sẽn zãre. A Majra yaa raag sẽn yaa neer sẽn tar kʋɩl-yood sẽn kẽed a pʋgẽ, la sẽn tar sẽb-bil sẽn na yɩl tɩ tãb-bi-zabd tõe n yõg-a ne a nugã. B sẽn da maand bõn-kãng to-to wã kɩtame tɩ tãb-bi-bɛɛgã tõe n tão tãb-biis sẽn yaa wogd n yɩɩd a sẽn da segd n tão wã. Kẽer yẽsg n be kʋdemd yɛl mitbã sʋka, n na n bãng b sã n da naan-a lame n na n wẽed tãb-biis nins sẽn da yaa wogd wʋsg tɩ bɛɛbã pa tõe n dɩk-ba n wẽ bɩ sã n da yaa b sẽn na n le rɩk tãb-biis nins b sẽn da yõg ne tãb-biis nins sẽn da be Siini wã n wẽ wã. Rũndã-rũndã, b nong n tũnugda ne-b n zabd ne tãb-biis sẽn tar pãng sẽn na yɩl n tõog n wẽg tãb-biis sẽn yaa kɩds sẽn na yɩl n boog b zɩɩbã.

Tʋʋmdã edit

Wala sẽn yaa to-to ne wẽnnaam-dãmb a taab sẽn be Ãngeletɛɛr soolmẽ wã, b rɩkda "pĩ-bilã" n tãood tãb-biisi, la b rɩkd "mandal" sẽn yaa bũmb b sẽn tõe n tall n gãd tãb-biis n gãd-ba. B sẽn gãd-a woto wã kɩtdame t'a pa tõe n yik ye, a sã n wa be wed-rʋʋd zugu, wall a sã n wa wẽed ne zĩ-zĩig sẽn pa wõnd a taabã. B sã n mak-a ne sɩlsã b sẽn tar Siin la Zapõ wã, b sã n mak-a ne sɩlsã b sẽn tarã, b sã n mak-a ne sɩlsã b sẽn tarã, a sɩlsã pa kaoosd ye. B sã n wa yiis-a, b pa na n bas-a t'a wẽg n leb poorẽ ye.

Turke wã tãb-bi-bɛɛgdb paama sɩbgr toor-toor sẽn na yɩl n sõng zabrã pʋgẽ. B sẽn da maand to-to wã yaa b sẽn da gãt tãb-biis wʋsg ne nug-rɩtgã n kɩtdẽ tɩ b tõe n wẽ-b tao-tao. B sẽn da tõe n maan to-to wã yaa b sẽn na n tall kãn-kãe wã n kẽng zugẽ wã, tɩ b sã n wa rat n wẽ-a, bɩ b tall-a n kẽng tẽngre. B ra tũnugda ne rẽ n zabd ne bɛɛbã tãb-biis sẽn be lalgã zugu.

Ges-y me edit

  • Composite bow
  • Mongol bow
  • Gakgung
  • Mounted archery
  • Arab archery
  • Chinese archery
  • English longbow

Sõsg sebre edit

  • Türk Okçuluğu Ağı (Turkish Archery Network) - in Turkish by Z. Metin Ateş
  • Turkish Traditional Archery by Z. Metin Ateş
  • "Turkish Traditional Archery Part 2: Technique and Tackle by Murat Özveri
  • "Turkish Traditional Archery Part 1: History, Disciplines, Institutions, Mystic Aspects" by Murat Özveri
  • "The Art of Shooting a Short Reflexed Bow with a Thumb Ring" by Adam Swoboda

Sebtiise edit

  1. ^ Paul E Klopsteg. Turkish Archery and the Composite Bow. Chapter I, Background of Turkish Archery. Second edition, revised, 1947, published by the author, 2424 Lincolnwood Drive, Evanston, Ill.
  2. ^ The National Cyclopaedia of Useful Knowledge, Vol II, London, Charles Knight, 1847, p.16.
  3. ^ Ottoman Turkish bows, manufacture and design. Adam Karpowicz (author and publisher). ISBN 978-0-9811372-0-9
  4. ^ "Invention and Evolution" by M. J. French (1988, Cambridge Univ. Press) (chapter 3.4.2)
  5. ^ "https://www.youtube.com/watch?v=tPxPcvSjLJk"
  1. https://ich.unesco.org/en/lists