Wp/mos/Joseph Yieleh Chireh

< Wp‎ | mos
Wp > mos > Joseph Yieleh Chireh

A Joseph Yieleh Chireh (tõnd sẽn dog yʋʋmd 1954 tʋʋlg rasem 8 wã) yaa Ghana wã logtor, logtor, diplomat la politik soab. A yaa taoor-lʋɩt sẽn yaa Wa West tẽnga pʋga. [1][2]A zĩnda Gana 4 soabã, 5 soabã, 6 soabã la 7 soabã. A yaa Afirik tẽnga taoor soab me.[3]

Joseph Yieleh Chireh
human
Sex or gendermale Tekre
Country of citizenshipGhana Tekre
Given nameJoseph Tekre
Date of birth8 July 1954 Tekre
Languages spoken, written or signedEnglish Tekre
Occupationdiplomat, politician, pharmacist, barrister Tekre
Educated atKwame Nkrumah University of Science and Technology, Ghana School of Law Tekre
Member of political partyNational Democratic Congress Tekre
Religion or worldviewChristian Tekre

A kaorēngo edit

A Chireh rogame Lassia Tuolu sẽn be Ganaa sẽn be Upper West soolmẽ wã. A ra zãmsda a lekollã Navrongo Sekondar Lekollẽ sẽn be Upper East Région wã, n paam a GCE sẽn yaa minim la sẽn yaa minimã lekollã.[4]A zãmsda Kwame Nkrumah Saans la Teknolozĩ wã karẽn-biisẽ yʋʋmd 1975 n paam a Farmasɛɛrã diplôme yʋʋmd 1979. A kẽnga Ghana Law School yʋʋmd 2001 wã, la a paama a barista tʋʋmd yʋʋmd 2006 wã.

A politiki edit

A yaa NDC sull ning sẽn get b yell n getẽ. A Yieleh Chireh yaa tẽnga taoor soab sẽn get b sẽn na n maan b tʋʋmdã n get b sẽn naan paam ligd yʋʋmd 1991 wã. A sẽn yaa taoor soaba, b wilgame t'a yaa taoor soaba sẽn na n baoo tʋʋm nins sẽn pa yɩ sõma wã wɛɛngẽ.[5] mos_Latnmos_Latnmos_Latn be be A zĩnda tʋʋm toor-toor pʋgẽ: a yaa naan siglgã minisr, tẽn-tʋmdba, parlamentã ned n tãag a yaa naan naan siglgã la tẽn-tẽnga yiri minisr la a yaa laafɩ minisr.

Tēns naabã- ambassador edit

Yaa b sẽn da wa n naan n wa n wa n na n maan politikã n paas n wa n sɩng n wa n be Ghana wã. A Jerry Rawlings n yãk-a t'a yɩ tẽnga taoor soaba yʋʋmd 1993. mos_Latnmos_Latnmos_Latn be be A zĩnda tʋʋm-kãng pʋgẽ yʋʋmd 1993 n tãag yʋʋmd 1997. A yaa tẽn-tʋmd sẽn yaa kãseng la sẽn tar tõogo Algeri wã, n paam n kõ a tʋʋm-no-kãnga Tuniis, Sahara Arab Demokrasi Faso la Mauritani wã yʋʋmd 1997 n tãag yʋʋmd 2001 wã. A yɩɩ tẽnga taoor soaba, yʋʋm 2005 yʋʋm-vẽk kiuugã n tãag yʋʋm 2021 yʋʋm-vẽnegr kiuugã.

Yaa b sẽn da wa n pa wa n pa na n maan politikã n yaool n pa na ne n sɩng n yɩ Gana wã ye. A Jerry Rawlings yãka a sẽn na n yɩ tẽnga taoor soab yʋʋmd 1993. mos_Latnmos_Latnmo_Latn be A been a part of that country from 1993 to 1997. A yaa tẽn-tʋmd sẽn yaa kãseng n yɩɩ Algeri wã, n paam tʋʋm-no-kãnga Tunisi, Sahara Arab Demokrasi Faso la Mauritani wã yʋʋmd 1997 n tãag yʋʋmd 2001. A yɩɩ tẽnga taoor soaba, yʋʋm 2005 yʋʋmvẽk kiuugã n tãag yʋʋm 2021 yʋʋmvẽkr kiuugã.


A kēn paliment pūgē edit

2004 vote edit

A lʋɩɩsa Wa West sẽn yaa tẽnga pʋga, yʋʋmd 2004 yʋʋm-rɩt kiuugã, Ghana tẽnga pʋga. A tõoga pʋga, n wa paam a sẽn na n zĩnd Gãna naan-soab tẽnga naan-soaba pʋga. [6]A Chireh yɩɩ Ghana tẽnga politikã taoor soab n yãk a Wa West tẽnga pʋga. A sẽn maan woto wã, a yaa Gana 4 soabã republikã 4 soabã parlamentã pʋgẽ.[7] [8]A paama vot 13 256 ne a sẽn yãk n kõ vot 19 980. Woto ra yaa b sẽn yãk n kõ votã sẽn zems 66,3%. A yaa tẽnga taoor soab sẽn yaa a Waari Matthew Saa-hi la a yaa a Edward Yirimambo sẽn yaa a New Patriotic Party wã taoor soaba. B paama vot 653 la b paam n deeg n deeg n kõ vot 6.071.b sẽn yãkd n yãk b sẽn yãk b sẽn dat n deeg n deeg n kõ wã fãa. [9]Woto ra yaa b sẽn da yãk n yãk n yãk b rãmb nins fãa sẽn da yaa sõma wã, tɩ zems ne 3,3% la 30,4% ye. A Chireh yaa NDC tigis-n-soaba. Tʋʋm-kãng pʋgẽ, a Zeova Kaset rãmbã sigla a 4 soabã sẽn be Ghana wã.[10]

2008-2012 vote edit

A kell n zĩnda a zĩigẽ yʋʋmd 2008 wã.[11] A paama boto 10,468 sẽn makda 50% a sẽn da zabd ne a poorẽ dãmba, a Dari Daniel Kuusongno sẽn yaa a New Patriotic Party (NEW PATRIOTIC PARTY) ning sẽn yaa a Edward B. Yirimanbo sẽn yaa ned sẽn pa tar sor n yãk a soab n yãk a soabã.[12] A paama vot 4,455 sẽn makda 21.3% la vot 5,541 sẽn makda 26.5% sẽn zems-n-taarã. A yaa tẽnga taoor soaba, a sẽn yaa tẽnga taoor soab la tẽnga taoor soaba. [13]mos_Latnmos_Latnmos_Latn be be A Chireh kell n kell n zĩnda a zĩiga 2012 wã. parlamentarã pʋɩtbã pʋɩtbẽ, a sẽn paam n deeg boto 16,368 sẽn makda 57.71% a sẽn da yãkã, a sẽn da yaa a taoor soab sẽn yaa New Patriotic Party wã taoor soab Adams Nuhu Timbile sẽn da paam n deeg n deeg n kõ 9,918 sẽn makda 34.97%.[14]

2016 vote edit

A Chireh leb n yãame n na n yɩ Wa West tẽnga pʋga taoor soab a naas n na n zĩnd a 7 soabã tẽnga pʋga.[15] A Poll sõor yaa 12,658, tɩ bãmb dãmb sẽn yaa 42.49% la a zabd a yiib sẽn yaa kãsmã a Patrick Bandanaa, sẽn yaa ned sẽn pa tar sor n na n yɩ a taoor soaba, la a Dari Daniel Kuusongno sẽn yaa a New Patriotic Party wã sẽn da wa n be a poorẽ yʋʋmd 2008 wã sõor yaa 8,806, tɩ bãmb dãmb yaa 29.56% la 7.415%, tɩ bãmb dãmb ya 24.89%.mos_Latnmos_Latnmos_Latn be be A zĩnda a 4 soabã tẽnga parlament a 7 soabã pʋgẽ, a sẽn yaa a sull ning sẽn get b naanã sɛb wɛɛngẽ wã, a sẽn get b sẽn get b tẽn-tẽngã la b sẽn getẽ wã wɛɛngẽ wã. mos_Latnmos_Latnmos_Latn be be A sẽn da rat n yãk a to n na n yɩ a 8 soabã tẽnga taoor lʋɩtb sullã, a paama pãng a taoor soab a Peter Lanchene Toobu sẽn da yaa IGP taoor soaba, a sẽn paam n yãk b rãmb 755 n yaool n yãk a Chireh sẽn paam b rãmb 317 wã.[16]

Minisēērã edit

Yʋʋmd 2009 tʋʋlg kiuugã, Ghana tẽnga taoor soab a John Atta Mills n yãk-a t'a yɩ tẽnga taoor soab la tẽnga taoor soaba. [17]A yɩɩ ministɛɛr a John Atta Mills kabinetã pʋgẽ. [18]A zĩnda be hal n tãag yʋʋmd 2011 yʋʋm-vʋʋr kiuug rasem 4 wã, tɩ tẽnga taoor soab a John Evans Atta Mills yãk-a t'a yɩ minisr ning sẽn geta bãag yelle.[19]

Sõng-m mēngã edit

A yaa Ghana Farmasɛɛr Rɩkẽ wã Farmasɛɛr sẽn gʋlsd a soaba, a yaa Ghana farmasɛɛr sull ning sẽn tʋmd ne bãagã la Afirik Wɛtgã sẽn paam b diplôme wã lekollã sodaasã karen-biiga.[20]A yaa zak soab me la Ghana Bar Association sull neda.

Ghana FBNBank taoor soaba edit

A Chireh yɩɩ taoor soab a yiib pʋgẽ FBNBank Ghana, sẽn yaa Nigeria pipi bãankã siglgã siglgã sigla a yiib pʋgẽ. A zĩnda yʋʋm 6 pʋgẽ yʋʋm a yiib pʋgẽ, sẽn sɩng yʋʋmd 2014 n tãag yʋʋm 2020 wã.[21][22]

A mēng vīuum edit

A Chireh yaa kiris-ned la a kẽe kãadem n tar kamb a 4.[23]

Sebtiisi edit

  1. https://thebftonline.com/11/08/2020/fbnbanks-board-chair-retires/
  2. https://web.archive.org/web/20110716172024/http://www.parliament.gh/hon_chireh_joseph_yieleh.html
  3. http://parliamentafrica.com/photos-ghanas-representatives-at-the-pan-african-parliament-2/
  4. https://web.archive.org/web/20210107221113/https://ukgcc.com.gh/hon-joseph-yieleh-chireh/
  5. https://web.archive.org/web/20210110041159/https://www.fbnbankghana.com/about-us/the-leadership/board-of-directors/joseph-yieleh-chireh/
  6. http://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/03610.pdf
  7. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/upperwest/186/index.php
  8. https://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/03610.pdf
  9. https://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/03610.pdf
  10. https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/
  11. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/election2008/parliament.constituency.php?ID=280
  12. https://web.archive.org/web/20110716172024/http://www.parliament.gh/hon_chireh_joseph_yieleh.html
  13. https://web.archive.org/web/20160413203042/http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2012/constituency/186/
  14. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2012/upperwest/wa_west/
  15. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2016/parliament/upperwest/wa_west/
  16. https://www.gbcghanaonline.com/news/politics/ex-igp-executive-secretary-beats-yieleh-chireh-in-wa-west/2019/
  17. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/artikel.php?ID=157698
  18. https://www.myjoyonline.com/president-mills-holds-first-cabinet-meeting/
  19. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/artikel.php?ID=200624
  20. http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=5409
  21. https://www.fbnbankghana.com/fbnbank-ghana-announces-retirement-of-board-chairman/
  22. https://www.graphic.com.gh/business/business-news/fbnbank-ghana-announces-retirement-of-board-chairman.html
  23. https://web.archive.org/web/20121009071049/http://www.ghanadistricts.com/mps/?r=9&_=115&mpd=187