Wp/mos/Joseph Mensah

< Wp‎ | mos
Wp > mos > Joseph Mensah

Sõngr sẽn yaa zaalem n yit Wikipedia pʋgẽ

Joseph Mensah
human
Sex or gendermale Tekre
Country of citizenshipGhana Tekre
Given nameJoseph Tekre
Date of birth22 August 1957 Tekre
Languages spoken, written or signedEnglish Tekre
Occupationpolitician, engineer Tekre
Position heldMember of the 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana Tekre
Educated atUniversity of Cape Coast, University of Antwerp Tekre
Member of political partyNew Patriotic Party Tekre
Religion or worldviewChristian Tekre

A Joseph Henry Mensah (tʋʋmd kiuug rasem pis-tâ la ye yʋʋm 1928 - yʋʋm-vʋʋsg rasem pii-la yiibu yʋʋm 2018)[1] [2]yaa Gana politik soab la economist.[3][4][5][6][7] [8]

A bãng-yalengo edit

A J. H. Mensah kẽnga St Peter's Cathedral School Kumasi yʋʋmd 1934 n tãag yʋʋmd 1941 la a wa n kẽnga Achimota School sẽn be Accra, n paam a diplôme yʋʋmd 1947. A kẽngame n kẽng Zĩis Koɛɛg Inivɛrsite wã (masã sẽn yaa Gana Inivɛrsitetã) Legon, zĩig ning a sẽn da be yʋʋm 1948 wã, la a zãms be hal tɩ ta 1954, n paam a Baazɛr sẽn zãgsd bũmbã wɛɛngẽ. A kẽnga Londr sẽn yaa tẽng sẽn boond tɩ Londr wã sẽn yaa tẽng ning sẽn boond tɩ London wã sẽn yaa tẽn-bil sẽn boond tɩ Londres wã, la Kaliforni wã sẽn boond tɩ Stanford wã sẽn yaa zĩig ning a sẽn paam a magisterã sẽn yaa tẽng-bil sẽn yaa tẽng zug yɛl wɛɛngẽ. Yʋʋmd 1954 wã, a Mensah lebga Gana Yuniõrneerã (tõnd sẽn da yaa Zõ-Wõog tẽn-tẽngã) sẽn zãmsd ligdã wɛɛngẽ, n tãag yʋʋmd 1958.[1]

Politikã Tʋʋmde edit

A Mensah sɩngame n yaa sor sor sorga sorga sor sorga yʋʋmd 1953 Gold Coast wã wakat, tɩ sãnem tãb-bila ra ket n yaa colonial soolmẽ wã.[9][10] Yʋʋmd 1958 wã, a kẽnga siglgã sɛk-kãnga pʋgẽ, sẽn be United States, New York tẽnga.[11] A lebg n wa Gana yʋʋmd 1961 wã, a sẽn yaa tẽnga siglgã taoor soaba.[12] Tẽnga siglgã siglgã sigla sigla sigl a ye n yãk n naan pids Gãna sigla a yopoe wã sigla siglg sigla sẽn yaa 1963/64-1969-70 wã.[13] Yʋʋmd 1969 wã, b yãka-a lame n lebg tẽnga taoor soaba, n lebg tẽnga ligd la siglgã taoor lʋɩtb taoor soaba, la b lebg tẽnga ligd ministɛɛr n tãag yʋʋmd 1972 wã.[1][14][15] A sẽn wa n lebg tẽnga naab a Ignatius Kutu Acheampong sẽn wa n wa n wa maan maan-kʋʋd a Ghana sodaasã sẽn maan to-to wã poore.[16] [17]

Politikã naam yakre edit

Mensah ra yalsa Sunyani yaang tênga ramba yalsegu suka n ye yiibu, taab la naase-n soaba Ghana parliamentã pʋga.[18]

Yʋʋmd 2000 politikã naam yakre edit

Yʋʋmd 2000 wã, a Mensah lʋɩɩ Gana naan-naab a naas-n-soabã parlament a tãab-n-saambã taoor n tõog n yɩ Sunyani East tẽnga tẽnga taoor soab sẽn be Brong-Ahafo soolmẽ wã. A ra yaa a New Patriotic Party rãmbã taoor soaba n sõngr tɩ o b Party kêng tooré. A sẽn yãkã ra bee tẽn-paalẽ wã pʋga, a sẽn yãkã yaa Brong-Ahafo wã, b sẽn yãkã New Patriotic Party pʋgẽ, b sẽn paam pʋga 21 n yiis a 14 wã sʋka.[19][20] A New Patriotic Party paama sõor wʋsg ne tẽnga taoor dãmb sẽn yaa 100 n yãk zĩiga, sẽn yɩɩd 200 a tãab-n-soabã pʋgẽ.[19] A Mensah paama vot 27 756 ne vot 43 128 sẽn yaa sõma.[21] Yaa woto n zems ne vot nins sẽn da paam n kõ wã fãa sẽn yaa 65.1%. A yaa tẽnga taoor soaba (rtd) F Adu Kwaku Nkrumah sẽn yaa tẽnga demokrɩtã kongre, a Shiekh Mustapha Abdulah sẽn yaa tẽnga taoor soab, a Moses Owusu-Yeboah sẽn yaa tẽnga tẽnga taoor soab. Neb nins sẽn da yaa n zabd ne taaba wã paama b rãmb 11,550, 1,269, 1,039, 592 la 427 sẽn zems ne b rãmb sẽn da yãk n kõ b rãmb wã fãa: b paama b rãmb sẽn zems ne 27,1%, 3,0%, 2,4%, 1,4% la 1,0%, sẽn zems ne rẽ.[21][22]

Yʋʋmd 2004 naam yakre edit

A Mensah leb n yɩɩ tẽnga taoor soab sẽn yaa Sunyani East tẽnga taoor soab n na n yɩ tẽnga taoor soab yʋʋm 2004 Ghana tẽnga pʋga.[23][24] A paama vot 32 035 ne vot sẽn tar tõogo sẽn yaa 53,972.[24][23] tõnd sẽn yaa 59.40% ne vot sẽn yaa tõogo sẽn kõ).[23][24] A yaa bʋ-kaood a Samuel Adjei sẽn yaa NDC ning sẽn yãk-a, Cubagee Raphael sẽn yaa ned sẽn pa tar sor n na n yãk a meng n na n yɩ taoor soaba, Rev Nana Adjei-Ntow sẽn yaa ned ning sẽn pa tar noor n na n kao a meng n kao a bʋʋdã, Theophilus Kwame Chartey sẽn yaa Kongre wã neba wã, Awuah Philip sẽn yaa Ghana ned fãa sẽn vɩ zĩig fãa wã, la A A A Boasiako sẽn yaa Democratic People's Party rãmbã neba wã.[24][23] Sẽn yãkd b rãmb a yoobã n na n deeg b sõor sõor sẽn yaa 17,860, 1,478, 998, 674, 581 la 346 wã.[24][23] sẽn zems ne b sõor sẽn tar yõodã: b sõorã sõor yaa 33.10%, 2.70%, 1.80%, 1.20%, 1.10% la 0.60%.[24][23] A Mensah paama a meng n lebg n yãk a tʋʋmdã ne a New Patriotic Party wã.[24][23] Yʋʋmd 2004 wã, o b sʋka da an yaa zĩi ning m pãas pii-la naase 14 sʋkasa fãa m'be Brong Ahafo tênga pʋga sẽn yãk a rĩungã yaa a sẽn paam n na n yãk a rĩunge, a sẽn paam a rĩung a ye wã.[25][26] Sẽn zems ne rẽ fãa, NPP paama b pʋɩtbã fãa sẽn yaa 128 ne b pʋɩta a 230 wã sẽn yaa naan-nak-na-soaba.[25]

Post-1972 coup edit

Yʋʋmd 1974 wã tɛka, a Mensah tʋma Gana la tẽn-zẽmsẽ.[1] Yʋʋmd 1975 wã n tãag 1978 wã, b ra bee National Redemtation council Rõorã sẽn kẽes-a bãens roogẽ. Baa ne b sẽn gɩdg-a n da na n maan politikã yʋʋmd 1979 wã.[27] a ra tʋmdame n get tẽnga taoor dãmb sẽn get b mens n get b mens yelle. A yɩɩ Sunyani tẽnga taoor soab Brong-Ahafo tẽnga pʋgẽ (1979-1981) la a yaa Banka Farms soab. A sẽn da be Angletɛɛrẽ wã, a sɩng n yaa b sẽn da zab ne PNDC wã.[27] A zĩnda Afrika Rõon-vɩɩsg Baankẽ wã sẽn get b sẽn segd n maan bũmb ninsã wɛɛngẽ me yʋʋmd 1993 n tãag yʋʋmd 1997.[28]Yʋʋmd 1996 yʋʋm-rɩt kiuugã, a Mensah lʋɩɩsa New Patriotic Party wã taoor n na n paam n zĩnd Sunyani East tẽnga pʋga. A leb n paama a naamã yʋʋmd 2000. Sẽn deng a John Kufuor sẽn yãk yʋʋm 2001.[29][30] a Mensah yɩɩ Parlamentã taoor soab yʋʋmd 1997 n tãag 2001. Sẽn paase, a yɩɩ ministɛɛr la goosneema tʋʋm taoor soaba yʋʋmd 2001 n tãag yʋʋmd 2003; ministɛɛr sẽn get goosneema siglgã toeeng la siglgã siglgã siglg siglgã siglgã wɛɛngẽ yʋʋmd 2003 n tãag yʋʋm 2005, la ministɛɛr sẽn yaa kãsma yʋʋmd 2005 n tãag 2006, a sẽn yɩ goosneema a yiibã taoor soaba.[31]

A vɩɩm la a zakã pʋgẽ edit

A ra yaa pipi pag a Theresya Kufuor ba-bi-poak.[32]

Kũum la tẽnga yaood edit

A J. H. Mensah kiime, kiis kiuug rasem 12 yʋʋm 2018 tʋʋl-n-soabã, tʋʋlb-soabã sẽn be Akkra wã, tʋʋlg sẽn kaoos n kaoos poore, a sẽn paam kʋɩl-kãnga yʋʋm a ye sẽn deng rẽ.[32][33][34][35][36][37][38][39]

A Ghana tẽnga taoor dãmb maana a yaood kiuug rasem pii-la yopoe yʋʋm 2018 kiuug rasem a ye t'a paam n tɩ be Accra International Conference Centre wã, la b ki-a-la Burma tẽnga sodaas yaoodg pʋga.[40][41][42][43][44][45][46][47][48][49][50]

Sebtiise edit

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/people/person.php?ID=220
  2. https://www.graphic.com.gh/news/general-news/j-h-mensah-is-dead.html
  3. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/President-Akufo-Addo-Bawumia-ex-presidents-pay-last-respects-to-late-J-H-Mensah-677478
  4. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/J-H-Mensah-loved-democracy-profoundly-Akufo-Addo-677554
  5. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/JH-Mensah-was-a-brilliant-economist-Minority-668163
  6. https://web.archive.org/web/20180716124810/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Veteran-politician-J-H-Mensah-has-died-667944
  7. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/JH-Mensah-was-Ghana-s-best-economist-Bawumia-668116
  8. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/dossier.php?ID=1191
  9. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Learn-from-J-H-Mensah-if-you-want-to-succeed-OB-Amoah-to-MPs-668604
  10. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/J-H-Mensah-unmatched-Ofori-Atta-670247
  11. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/NPP-mourns-J-H-Mensah-directs-all-party-flags-to-fly-at-half-mast-668271
  12. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/J-H-Mensah-left-an-indelible-mark-Rawlings-668090
  13. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Parliament-eulogises-J-H-Mensah-668122
  14. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/J-H-Mensah-the-granddaddy-of-UP-NPP-passes-on-at-89-668341
  15. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/people/person.php?ID=220
  16. https://books.google.com/books?id=zzQUDgAAQBAJ&q=Joseph+Henry+Mensah+Ignatius+Kutu+Acheampong&pg=PA548
  17. https://web.archive.org/web/20180712190635/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/NPP-mourns-J-H-Mensah-party-flags-to-fly-at-half-mast-668171
  18. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/people/person.php?ID=220
  19. 19.0 19.1 http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/brongahafo/index.php
  20. https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/
  21. 21.0 21.1 Electoral Commission of Ghana - Parliamentary Result-Election 2000. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2007. p. 14.
  22. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/brongahafo/56/index.php
  23. 23.0 23.1 23.2 23.3 23.4 23.5 23.6 Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections. Ghana: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 136.
  24. 24.0 24.1 24.2 24.3 24.4 24.5 24.6 http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/brongahafo/56/index.php
  25. 25.0 25.1 http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/brongahafo/index.php
  26. https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/
  27. 27.0 27.1 McFarland, Daniel Miles (1995). Historical Dictionary of Ghana. Scarecrow Press. p. 121.
  28. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/J-H-Mensah-was-a-great-Ghanaian-politician-and-a-statesman-668215
  29. http://www.modernghana.com/amp/news/17552/parliament-approves-new-majority-leader.html
  30. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Parliament-breaks-for-JH-Mensah-668361
  31. https://web.archive.org/web/20180712153625/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Rawlings-wishes-J-H-Mensah-peaceful-rest-668082
  32. 32.0 32.1 https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Profile-of-the-late-Joseph-Henry-Mensah-667984
  33. https://web.archive.org/web/20180817163313/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Selfless-J-H-Mensah-helped-affirm-my-convictions-Akufo-Addo-677477
  34. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/J-H-Mensah-to-get-state-burial-on-August-17-675065
  35. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/JH-Mensah-s-Demise-I-ve-lost-trusted-Counsellor-Akufo-Addo-668277
  36. https://web.archive.org/web/20180712234243/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/10-things-to-know-about-JH-Mensah-668199
  37. https://web.archive.org/web/20180904000245/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/MPs-eulogize-late-J-H-Mensah-668107
  38. https://web.archive.org/web/20180712163714/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/J-H-Mensah-will-be-duly-honoured-Akufo-Addo-promises-as-he-mourns-late-statesman-668119
  39. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/J-H-Mensah-s-Death-Family-unhappy-with-media-for-breaking-news-668155
  40. https://web.archive.org/web/20180818134404/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Kofi-Annan-s-tribute-to-late-J-H-Mensah-677680
  41. https://web.archive.org/web/20180818104135/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/J-H-Mensah-died-a-pauper-Ambassador-D-K-Osei-677648
  42. https://web.archive.org/web/20180808094230/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/State-burial-for-J-H-Mensah-on-August-17-675159
  43. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/President-many-others-bid-J-H-Mensah-farewell-677595
  44. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/JH-Mensah-goes-home-today-677439
  45. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/J-H-Mensah-loved-democracy-profoundly-Akufo-Addo-677444
  46. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Stop-wasteful-1-week-death-anniversary-Palmer-Buckle-677446
  47. https://web.archive.org/web/20180817153317/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Stop-flamboyant-funerals-bury-the-dead-in-a-week-Palmer-Buckle-677467
  48. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Senior-government-officials-NPP-NDC-bigwigs-attend-burial-service-of-J-H-Mensah-677475
  49. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Let-s-spend-on-the-living-not-the-dead-Palmer-Buckle-to-Ghanaians-677499
  50. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/J-H-Mensah-s-demise-I-ve-lost-trusted-Counsellor-Akufo-Addo-668201