Wp/mos/Beenga

< Wp‎ | mos
Wp > mos > Beenga

Bõn-buud yaa tɩɩs kẽer sẽn yit tɩɩs buud a taab pʋgẽ, tɩ b rɩkd-b n dɩt nebã la rũmsã. B tõe n dɩ-b-la ne manesem toɛy-toɛy wʋsgo. Wala makre, b tõe n dɩ-b-la ne koom, n fõog-b la b kõ-ba.[1]

bean
common name
Subclass ofseed, food, food crop, legume Tekre
Natural product of taxonFabaceae Tekre
Unicode character🫘 Tekre

Bilgri

edit

Gom-biig ning sẽn yaa "bõn-buudu" ne a german-rãmb sẽn yaa buud-goam a taabã (wa makre, German Bohne) yaa buud-goam sẽn be germaẽ wã sẽn sɩng ne yʋʋm kob-gĩnd a 12 soabã.[1] B gomda zũudã, zũudã, la bõn-buud a taab sẽn be zũudẽ wã yelle. Rẽ yɩɩ nand tɩ b bãng dũni-paalgã buud ning sẽn boond tɩ Phaseolus tɩ b boond tɩ Phaseolus wã Eropã. A Poll sẽn wa n wa n beẽ wã, a goma bõn-buud a taab yelle. Sẽn sɩng ne pĩnda, b ra gomda bõn-buud a taab sẽn wõnd bõn-buud a taabã yelle, wala makre, soya wã sẽn yaa bõn-buud sẽn be dũni-kʋdrã pʋgẽ wã, piisã, bõn-buud a taabã, la lupinsã. Woto yĩnga, gom-bil ning sẽn yaa "bõn-buud" wã tõe n goma buud toor-toor yelle.[2]

B wae n pʋgdda bõn-buud b sẽn boond tɩ "bõn-buudu" ne bõn-buud b sẽn boond tɩ "bõn-buudu" (bõn-buud sẽn yaa zẽedã),[3] baa ne gom-biis nins sẽn pa tõe n tek taab wakat fãa wã (b sẽn tũnugd ne-b to-to wã yaa toor-toore ne tɩɩs toor-toore la ne zĩiga). B sã n gomd bõn-buudã yelle, b pa gomd bõn-buudã yell ye. Tẽnga rɩɩb la tʋʋlg siglgã wilgame tɩ "FASES, DRY" (bõn-buud kood 176)[1] yaa Phaseolus buud a ye bala. Woto yaa makr toor-toor sẽn wilgd tɩ gom-biis nins sẽn tar võor-wʋsg sẽn tũud ne goosneerã noy bɩ ne tɩɩs bãngrã, naoor wʋsgo, b bee ne goam sẽn tar võor-wʋsg sẽn be rɩɩb maaneg pʋgẽ, la sẽn tar võor-wʋsg sẽn be rɩɩb maaneg pʋgẽ. Sẽn kẽed ne rẽ, bũmb a to b sẽn tũnugd ne wã yaa tɩ tɩɩs buud toor-toor b sẽn boond wakat ninga tɩ bõn-buudu, sẽn naag ne Vigna angularis (azuki wã), mungo wã (gram-biiga), radiata wã (gram-zĩiga), la aconitifolia wã (gõosã), b da makda-b lame tɩ Phaseolus la b lebg n mak-b lame, la revizõ wã pa kɩtd tɩ b pa le tũnugd ne yam-vɩɩs nins b sẽn tarã zãng ye.[3]

Sebtiisi

edit
  1. 1.0 1.1 1.2 https://www.choosemyplate.gov/eathealthy/vegetables/vegetables-beans-and-peas
  2. https://web.archive.org/web/20150925104737/https://ahdictionary.com/
  3. https://web.archive.org/web/20181012031118/http://www.fao.org/ES/faodef/FAODEFE.HTM