Wp/mos/Angklung

< Wp‎ | mos
Wp > mos > Angklung

Sõngr sẽn yaa zaalem n yit Wikipedia pʋgẽ

Angklung
Subclass ofsliding rattles Tekre
Country of originIndonesia Tekre
Made from materialbamboo Tekre
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, National Inventory of Intangible Cultural Heritage of Indonesia Tekre
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00393, https://ich.unesco.org/fr/RL/00393, https://ich.unesco.org/es/RL/00393 Tekre
Hornbostel-Sachs classification112.122 Tekre

A angklung yaa musical instrument sẽn yit Sundanese people nebã sẽn be Indonesia wã sẽn maan ne bamboo tub sẽn yaa toor-toore. B sã n wẽe, b sãnda b sẽn na n maan bũmb n kõ-b pãng n wa kõ-b la b makd-b ne a yopoe wã, wa b sẽn maand ne tẽns a taab pʋsẽ wã.[1] B sã n wẽe, b sãnda b sẽn na n maan bũmb n kõ-b pãng n paasdẽ octaves, la b sãndã yaa wa b sẽn maand ne nug-rãmbã "handbells". A rɩtda a nug a yembr n gãd a gãagã, tɩ a nug a to wã wã tãag instrumentã n kɩt tɩ b wʋme. B sẽn da maand yɩɩl toɛy-toɛyã, b fãa ra tara sor n na n yɩɩl yɩɩl a yembr bala, n wa kɩt tɩ b yɩɩl a ye wã wa wa wa n yɩɩl wakat sẽn zems tɩ b tõe n yɩɩl sõma (Ges-y Kotekan).

Angklung yaa nebã sẽn nong dũniyã gill zugu, la yaa bũmb sẽn be Indonesia soolmẽ wã n be West Java la Banten soolmẽ wã. Angklung ne a mizik lebga bũmb sẽn tar yõod wʋsg Sundanese nebã sẽn mi b mensã pʋgẽ.[2] B tẽedame tɩ b sã n wa yɩɩl ne b taabã, b na n tũu ne taab n tʋm b tʋʋmdã pʋgẽ, n waoogd taaba, la b manegd b taabã.[3] Yʋʋmd 2010 Novem kiuug rasem 18 wã, UNESCO wilgame tɩ Indonesia Angklung yaa Masterpiece of the Oral and Intangible Heritage of Humanity sẽn pa tõe n paam n wʋm bũmb ninsã me tʋʋm-kãseng n paas n sagend Indonesia nebã la a Goobɛrneerã tɩ b kogl, tɩ b togs-b-la, tɩ b moonẽ la b kengd b tʋʋmã, la b keng b mens n bãngẽ tɩ b tõe n maan bũmb nins sẽn pa tõe.[3]

Etymology edit

Tõe tɩ gom-biig ning sẽn yaa angklung yita Sundanese gom-biig sẽn yaa angkleung-angkleungan, sẽn wilgd tɩ yaa angkleung-angkleungan yɩɩl-tũudg ning sẽn kẽnd la onomatopoeic a klung ne a sẽn yit instrumentã pʋgẽ wã. [4]

Kibaré edit

A Groneman yeelame tɩ Angklung ra yaa mizik instrument sẽn nong nin-buiidã fãa hal sẽn deng Hindu rãmbã wakatã.[5] Sã n yaa ne Jaap Kunst in Music wã sẽn be Javã, sã n pa Zapõ-Javã, Angklung me beẽe South Sumatra sẽn be zĩ-kãsengã la Kalimantan. A Lampung, Java sẽn be tẽns a yiibu la Central Java me mii instrumentã sõma.[4] Hindu period rãmbã wakatẽ, la Kingdom of Sunda soolmã wakatẽ, yɩɩl-kãngã ra tara yõod wʋsg ne seremoni wã. B ra maanda yɩɩl a woto n waoogd Dewi Sri, sẽn yaa rogem wẽn-poakã, tɩ b na n ning-a-la b tẽngã la b vɩɩmã barka.[6] Angklung me ra wilgdame tɩ b pʋʋsda wakat ning b sẽn da maandẽ wã, la b ra yetame tɩ b yɩɩla a Zeova yɩɩlã yʋʋmd 700 soabã tɛka, Sunda soolmẽ wã. A sẽn be Sunda soolmẽ wã, a ra kõta zab-teed zabr zabrã pʋgẽ "Battle of Bubat", wa sẽn be Kidung Sunda wã pʋgẽ wã.[7] Yaa Angklung Gubrag la b sẽn boond tɩ Angklung sẽn yaa pipi n paam n põse. B ra tara pĩnd wẽndẽ zĩ-dãmb a taab n be Sri Baduga Museum, Bandung.[7] Yaa sẽn yaa-a lame n boond tɩ angklung buhun ("kẽng angklung") sẽn yit Lebak Regency, Banten.[8] Angklung buhun yaa buud a yembr sẽn zĩnd pĩnd wẽndẽ, sẽn be Baduy neb sẽn be Banten soolmẽ wã, sẽn da maand b seren taun tigis wakatẽ.

Yʋʋmd 1938 wã, a Daeng Soetigna (Sutigna), sẽn yit Bandung wã naan naan naan maan-kʋdga, sẽn yaa b sẽn dɩkd b sẽn boond tɩ diatonik karengã n dɩkd b n dɩkd n dɩkd a sẽn boond tɩ pélog bɩ sléndro karengã. Rẽ tɛka, Angklung lebg n nongame, la b tũnugda ne-a n zãmsd nebã la b kõt-b sũ-noog, la b tõe n wa naag-a lame n yɩɩl Western instrument dãmb ne b yɩɩl-vɩɩs. A Angklung yɩɩl a yembr sẽn deng n zĩnd orkestɛɛrẽ wã yɩɩ yʋʋmd 1955 Bandung Conference sasa. Yʋʋmd 1966 wã, a Udjo Ngalagena, sẽn yaa Daeng Soetigna karen-biiga, yik n tʋlg a Saung Angklung("Angklung roogã") t'a yɩ a koglg la a yiri.

UNESCO wilgame tɩ b yãka a Angklung tɩ b lebg Masterpiece of the Oral and Intangible Heritage of Humanity sẽn paam b vɩɩm sẽn pa tõe n paamã nin-kãseng yʋʋmd 2010 November 18 wã.[9]

A Buudu edit

Angklung kanekes or Angklung buhun or Angklung baduy yaa pĩnd wẽndẽ Angklung sẽn yit Baduy wã pʋgẽ Lebak, Banten soolmẽ wã, Indonesia. B tũnugda ne angklung-kãngã n naag ne b yaab rãmbã sẽn da pʋɩd rũm-rãmbã pʋʋgẽ wã. Angklung kanekes yaa Baduy Dalam buudã bal n maand b sẽn ket n tũud b yaab rãmbã tũub sẽn yaa sõma. Yaa woto: indung, ringkung, dongdong, gunjing, engklok, indung leutik, torolok, la roel.[10]

Angklung dogdog lojor edit

A Angklung dogdog lojor yaa a Angklung sẽn yit Dogdog Lojor buud-gomdã pʋgẽ, sẽn be Kasepuhan Pancer Pangawinan sullẽ wã, bɩ Kesatuan Banten Kidul sẽn be Halimun tãngã zugã. B tũnugda ne Angklung dog dog lojor n paasd koodã, kẽed-n-kʋʋrã la kãadem. Angklung kãngã yaa ned a yoob n na n maan ne a yiib n na n yɩɩ Angklung dog lojor la a naas n na n yɩ Angklung kãsenga.

Angklung gabrag edit

A Angklung gabrag yaa a Angklung sẽn yit Cipinang tẽnga, Cigudeg, Bogor, West Java. A Zeova Kaset rãmbã sẽn da maand woto wã yaa nin-buiidã. Angklung yaa yɩɩl sẽn be mẽg-n-tɩrgã pʋgẽ, n paas m sẽn dɩkd n dɩkd n tɩgl-n-taagã. Sã n yaa ne kibayã, a Kibraag Angklung sɩngame n beẽ, la Cipining tẽnga paama saag sẽn yaa kʋɩl-koɛɛg n kɩt tɩ Wẽnnaam a Sri pa kɩt tɩ saagã sa ye.

Angklung badeng edit

A Zongã yaa Zongã sẽn yit Gãrãt, West Java. Pipi, b ra tũnugda ne arzã bʋdgo, la masã b tũnugda ne-a n moond a Zeova koɛɛgã. It takes nine angklung to complete the preaching accompaniment process consisting of two angklung roel, one angklung kecer, four angklung ma, two angklang pa, two angkelung dogdogs, and two angklong pa.

Angklung bungko edit

Angklung bungko yaa angklung sẽn yit Bungko tẽn-tẽnga, Cirebon, Zapõ-Java. Angklung Bungko yɩɩl ne yɩɩl a taab wa kendang, tutukan, klenong la gong. Pĩnd wẽndẽ, b ra wae n wẽnda yɩɩl n zabd tẽn-kɩrmsã sʋka. Bãngko-rãmbã sẽn be rũndã-rũndã wã koosda bõn-naands a tãabo, la b tẽedame tɩ b yʋʋmã yaa yʋʋm 600. B tẽedame tɩ yaa a Ki Gede Bungko n dogd a meng ne a Bungko tẽnga, la a yaa a Sirebon Sultanatã sodaas koabg naabã sẽn da be Sunan Gunung Jati yʋʋm kob-gĩnd 15 soabã. D pa tõe n le yɩɩl-kãngã ye, bala a yaa yĩn-koɛɛga. Nebã tẽedame tɩ Angklung bungko tara pãn-tusdg. Pĩnd wẽndẽ, biig sã n da yaa bãad, b sã n wa yɩɩl a meng n wa dansẽ, a ra tõe n paama laafɩ a meng pʋgẽ.

Angklung badud edit

Angklung badud yaa angklung buud sẽn be karẽn-biis maandẽ wã. B sẽn naan n naan n naan b bugumã, b ra pa tõe n maan bũmb sẽn na yɩl n tõog n tõog n maan bũmb nins sẽn pa zemsã ye. A Kanca Indihiang Biig zakã bãagẽ, a Angklung badud sẽn da be yʋʋm 70 wã pʋgẽ wã yaa nebã fãa sẽn mi zĩig fãa. [Wẽnnaam sẽn dat n sõng-y tɩ y bãng n bãng bũmb ninsã] Angklung badud tʋʋmd sẽn yaa kãseng n yaa b sẽn na n zaba kambã tɩ b yaool n kẽ bãongã. Sẽn deng tɩ b naan maan bã-dãmbã, b ra tallda bi-ribl sẽn da na n kẽ bãong rũnna-bɛdã n kẽng koom koglgã (balong) n na n tɩ yũ. Nebã sẽn da getẽ, b ra maanda yɩɩl sẽn wõnd sorã n wa la b wa ne koom koglgã.

Angklung buncis edit

Angklung buncis yaa angklung sẽn be Baros, Arjasari, Bandung, Zapõr-Java soolmẽ wã. Tʋʋm nins b sẽn tũnugd ne Angklung buncis wã yaa Angklung indung a yiib, Angklung ambrug a yiib, Panempas a yiib, angklung pancer a yiib, Anklung enclok a yembr, Dogdog a tãabo (talsg-tĩig a yembr, Panunggung a yembr la Badublag a yembr). Wakat sẽn looge, b paasame tɩ b na n yɩɩn taromɛt, kecrek la gong. Angklung buncis tara salendro ton, la yɩɩl sẽn yaa b sẽn na n yɩɩdã tõe n yɩɩ madenda bɩ degung.

 
in Seren taun ceremony in Bogor, West Java, Indonesia.

ne yɛlã sẽn toeemã, la b pa tar pãng wʋsg ne b sẽn tẽed bũmb ninsã ye. Yʋʋmd 1940 wã, b ra ket n maanda yɩɩr n waoogd rιsã. Sẽn paase, nebã sẽn da pa tar rũmsa koglg zĩisẽ wã sɩngame n yitẽ, n dɩk b zĩiga n dɩk b sẽb sẽn yaa nana n yɩɩd b sẽn tõe n tallã. Rũndã-rũndã, b koosda bur wʋsg tẽebo, la pa b sẽn tall-b kogendẽ ye. Woto, b pa le baood angklung buncis ning b sẽn da tũnugd ne n maand ngunjal (rɩs-kãnga) wã ye. Angklung buncis yʋʋr sẽn yit ne gom-biis nins b sẽn boond tɩ "cis kacang buncis nyengcle" wã.....Sõng-kãngã yaa Angklung buncis minimã fãaga, tɩ kɩt tɩ b boond-a tɩ buncis.

Angklung calung edit

Angklung yaa yɩɩl sẽn maan ne bambu. Sẽn yaa toor ne angklung ning b sẽn maand ne tãndgã, b wẽnda kalungã ne b sẽn wẽd b tãndã (wilahan, bilah) sẽn yaa bambu tub sẽn maand ne titi laras (pentatooni wã sẽn yaa bĩngd), da-mi-na-ti-la. Sẽn yɩɩd fãa, b maanda ne awi wulung (dũniyã bambo), la b kẽer maanda ne awi temen (dũnda bambo).

Sẽn paas tɩ yaa mizik tʋʋmde, b leb n getame tɩ kalung yaa yɩɩl-tʋʋmde. Yɩɩll kãnga yaa Sunda kʋdemdã, sẽn yaa b sẽn mi n paas n le paas n le zĩnd Banyumas soolmẽ wã. Ned sã n wa maand kalung rantay wã, a taa a toog n gãneg a nao wã n yaool n dɩk a bambu sẽn be a zĩigẽ wã n wa maan a sẽn yɛsã. Pipi, b ra maanda kalung sẽn na yɩl n tũ Sundan nebã kibsã wa West Java nebã kibs waoogr waoogr waoogo, la sẽn wa n wa n wa yɩ kalung wakatẽ wã, b sɩngame n tũnug ne-a wa yɩɩl tʋʋm-teed sẽn na yɩl tɩ b maan sũ-noog.

Angklung Reog edit

Angklung Reog yaa mizik instrument sẽn naag ne Reog Ponorogo dansã sẽn be Zapõ-Yawa. A Reog Angklungã tara pãng wʋsgo, a tara yɩɩl a yiib la a yaa rattan sẽn yaa sõma (b sẽn pa wõnd angklong sẽn yaa wa ko-kẽengã) sẽn naag ne bãnd-rãmb sẽn tar sãnemã. B yeelame tɩ Angklung yaa Bantarang soolmã zab zab zab zab ne Lodaya soolmã yʋʋm kob-gĩnd 11 soabã, tɩ b sã n wa tõog n zab ne Bantarang soolmẽ wã, sodaasã ra pa mak-a ye. Angklong gãnda ra pa mak a ye. la klung-kluk sã n wʋm b sẽn gomd to-to wã, b na n wʋma bũmb sẽn yaa sɩɩg-n-taagã.

Angklung Reog Gong Gumbeng edit

Yaa Angklung Reog sẽn be Sambit, Ponorogo. A yaa wa Angklung Reyog la a yaa Angklung sẽn yaa bilf n ta sẽn yaa kãsenga, la a yaa a Gong Gumbeng Angklung. Gong Gumbeng Angklung sẽn tar yʋʋm 250 n yɩɩd b sẽn tigimd b sẽn be a Sri Baduga Bandung Museumã pʋgẽ.

Angklung Bali edit

Balinese buud-gomdã sẽn boond tɩ Rindik tara balɛnt buud toor-toore. B sã n maand a Rindikã, b wẽnda a bambu wa b sẽn maand a gamelanã. Rindik Bali ra yaa Angklung Reog sẽn yit Ponorogo, tɩ Majapahit taoor dãmb wa ne-a.

Zamane kanga angklungAngklung padaeng edit

 
West Java, before 1936.
 
Daeng Soetigna in 1971.

yaa yɩɩl instrument sẽn maan ne bambu, sẽn yaa angklung buud-gomd sẽn yaa rũndã-rũndã. A Angklungã ra tũnugda ne a sẽn boond tɩ slendro, pelog la madenda. Yʋʋmd 1938 wã, a Daeng Soetigna maana bũmb a to n kɩt tɩ yɩɩl-kãnga tõe n yɩɩl yɩɩl sẽn pa tar pãng n yɩɩd pĩndã. Sẽn na yɩl n wilg a tʋʋmdã waoogr, b pʋd-a lame t'a angklung padaeng, sẽn yit Pak (ba, sẽn yaa nin-vɩɩs sẽn waoogd-a) la Daeng (bãngdã yʋʋr). Sẽn zems ne tẽns nins sẽn be tẽns a taab pʋsẽ wã, b sẽn da maand yɩɩlã yaa wa b sẽn da pa tõe n maan ne yɩɩlã. Sẽn zems ne mizikã sẽn yetã, b pʋɩta a Angklung padaengã sull a yiibu: melodik Angklungã la akompanimen Angklung. Yɩɩll sẽn yaa a yembr yaa b sẽn na n maan yɩɩl a yiib sẽn tar sãnem-biis a yembr sẽn yaa a sik-biisẽ. A yembr pʋgẽ, b tara yɩɩl-dãmb 31 sẽn yaa bõne, la yɩɩl-rãmb 11 sẽn yaa kãense. La b tũnugda ne a akompaniemã n sõngd-b tɩ b sak n yɩɩl b sẽn mi n mi n wʋmd n yɩɩl to-to. D sã n dat n bãng tɩ b tara koe-moondb a tãab bɩ a naas, d tõe n goma b yelle. A Daeng Soetigna sẽn maan bũmb ning n paasã poore, b kell n maana reforms a taab. Bãmb kẽer yaa sarinande angklung, arumba, toel angklung la Sri Murni angklung. A Daeng Soetigna poore, a karen-biiga a yembr sẽn boond t'a Udjo Ngalagena kell n maana a sẽn tõe n tõog n naan naan naan wa n sig a saung angklungã Bandung soolmẽ wã. Hal tɩ ta rũndã, zĩig ning b sẽn boond tɩ Saung Angklung Udjo wã ket n yaa bõn-naands zĩiga.

Angklung sarinande edit

Angklung sarinande yaa angklung padaeng sẽn boond tɩ b sẽn boond tɩ angklung paengã sẽn tũnugd ne sõor sẽn yaa gũbg (sẽn pa tar sõor sẽn tar sõor) ne sõor a ye sẽn yaa C. Angklung karẽngã sẽn yaa karẽng n tar angklung 8 (sẽn yaa sik-m-meng n ta n ta n tãag n ta n kẽng n ta n tɩ ta n ta wã), tɩ Angklung serinande plus wã tar angklong 13 (sẽn ya sik-m sẽn ta n ta ne sik-m wã).

Angklung arumba edit

Angklung arumba yaa yɩɩl tʋʋm-teed sẽn maan ne bambu. Angklung arumba rogame yʋʋmd 1960 wã sẽn deng Zapõ-Jawa, Indonezi, la yaa Zapõ-Jawan mizik instrument sẽn yaa sõma rũndã-rũndã. Yʋʋmd 1964 wã, a Yoes Roesadi ne a zo-rãmbã sigla yɩɩl sull sẽn paas a meng yɩɩl-tũudã. B yãka yam n na n bool b mens tɩ Arumba sull (Alunan Rumpun Bambu). La wakat sẽn loog n loog n loogdẽ wã, arumba gomdã lebga Ba-Zawa sẽn be Ba-tẽnga. Angklung arumba yaa yɩɩl-tũudb sẽn tar minim sẽn yaa:

  • ) Angklung – B sẽn da na n yɩɩl yɩɩl a ye, b sẽn da na yɩl tɩ ned a ye tõe n yɩɩl-a
  • ) Lodong (big bamboo) – B sẽn da na n maan woto wã, b ra na n yɩɩla ned a ye
  • ) Gambang I – Melody bamboo xylophone
  • ) Gambang II – Companion bamboo xylophone
  • ) Kendang – Traditional drum
Angklung toel edit

Angklung toel yaa yam-paalg sẽn yit pĩnd wẽndẽ angklung sẽn da yaa kibayã pʋgẽ. Sẽn na yɩl n tõog n tõog n bãng tɩ b sẽn mi n yaa sõma wã yaa tɩlɛ tɩ b bãng tɩ b sã n wa tar-a, a yaa sõma. A tara a zoob-n-soaba sẽn be a pʋga, n tar a zoobã sẽn be a zug n yaa a zug n yaag n yaa a sẽn tar gom-biis n kõ-a. D sã n wa karemd yɩɩl a woto, a yaa wa d sẽn karemd piyano wã. Neb nins sẽn dat n maan Angklung nug-n-taagã, b sã n ' sɩɩs' (gõogã) ne angklungã, b na n yɩɩga wakat bilf ne gomdã.

Angklung toel was created by Kang Yayan Udjo from Saung Angklung Udjo in 2008. Ne a Angklung toel kãngã, sẽn kõt a taab vẽenem a taabã, a kɩtdame tɩ yɩɩl-kãnga yɩɩ nana la a yɩ nana.

Angklung sri murni edit

Yaa Eko Mursito Budi sẽn da naan n naan angklung sri murni wã n naan naan naan maan angklung robotã. A yembr tũnugda ne kaset-kiir a yiib bɩ a yiib n yɩɩd sẽn tar ton ning sẽn yaa a yembr n kɩt tɩ a lebg ton sẽn yaa sõma (mono-ton). Woto yaa toor ne a sẽn maand ne tonã sẽn yaa to-to wã Angklung Padaeng. La ne tagsgã sẽn yaa nana, robotã tõe n yɩɩla yɩɩl-kãsems toor-toor n dɩkd yɩɩl-kẽemã la yɩɩl-tũusgo.

Notations edit

Sundanese Daminatila edit

Yaa yɩɩl sẽn tar sõor wa solfège wã, la a tũnugda ne manesem a taab: sõor sẽn yaa kãsenga yaa wa sõor sẽn pa tar sõor sẽn tar sõore, la rẽ sẽn pa yɩlẽ. Tõe tɩ yaa neb nins sẽn zoe n miẽ tɩ b pa tõe n maan bũmb a woto wã la b pa mi tɩ b pa segd n maan bũmb ning sẽn yaa to-to. B sẽn tar no-rɩk a 5 bal n be koe-moondb fãa pʋgẽ: 1, 2, 3, 4 la 5, b sẽn karem tɩ da, mi, na, ti, la. No-rɩks nins sẽn yaa zaalemã bee koe-moonda la b sẽn boond tɩ base frequency wã zugu, la b pa tũud tẽns a Wɛtɛrn wã noy ye. Angklung sẽn yaa buud toor-toor wã tara bõn-vɩɩs sẽn yaa to-to: saléndro, degung/pélog, la sorog/madenda.

Diatonic edit

Angklung sẽn yaa b sẽn boond tɩ diatonikã pʋgẽ, b tũnugda ne yɩɩl sẽn tar sõor n gʋls Indonezi, sẽn wõnd Jianpu, la sẽn yaa to-to, wala b sẽn yãkd b sẽn na n maan to-to n gʋls b sẽn na yɩl n tõog n tall b sẽn tõe n maan to wã. B gʋlsda yɩɩlã ne kareng sẽn yaa b sẽn tõe n dɩk n maand yɩɩlã. Sã n yaa ne b sẽn gʋlsd b sõorã, b getame tɩ b sõor yaa 1 sẽn yaa a do wã, a 2 sẽn yaa a re wã, la b getame t'a woto. Sẽn paase, b gʋlsda sõor sẽn gʋls sõma ne yɩɩl-tʋʋmdã koe-rãmbã a yembr zug. Naoor wʋsgo, b gʋlsd a 0-31, a 0 yaa yɩɩg sẽn yaa bilf n yɩɩd a taabã, la a 31 yaa yɩɩg n yɩɩd a taaba. angklung buud kẽer tara not a ye sẽn yaa b sẽn boond tɩ Anglais karɛtã, wala C, Dm, Em, F, G, G7, Am, etc.

Tẽebã tẽnsã edit

Angklung luglg la a zĩndgo yaa bũmb sẽn tar yõod wʋsg Indonezi nebã, sẽn yɩɩd fãa Sundan nebã cultɛɛrã pʋgẽ. Pipi, b ra maanda bũmb nins sẽn na yɩl n maan bũmb nins sẽn yaa to-to ne b sẽn maand to-to wã. Rũndã-rũndã, angklung lebga mizik tʋʋm-teed sẽn yaa toor-toorã la sẽn yaa rũndã-rũndã, la nebã pa baood-b bal ye. A Zeova Kaset rãmbã sẽn yaa nin-buiidã, b sẽn maand bũmb nins sẽn yaa to-to wã wilgda tõnd bũmb nins sẽn be Biiblã pʋgẽ wã:

B sẽn maan bũmb a Dewi Sri yĩnga edit

Sundood nebã sẽn da nong n pʋʋsdẽ wã, b ra pʋʋsdame n pʋʋsd a Dewi Sri, sẽn yaa rogem wẽn-naandgã. B maanda b sẽn na n tigmd nèba rιsã la b bʋdd-a wã. B sẽn da ket n yaa Sundanese rãmbã, b sẽn ket n yaa Baduy buudã la b ket n yaa Kanekes buudã.

Angklung têng suka edit

Yaa angklung sẽn yaa zĩig sẽn yɩɩd n get a yell la a get a yell. A Udjo Ngalagena ne a paga Uum Sumiati n lugl yʋʋmd 1966 n na n kogl Sunda nin-buiidã la b sẽn naan naan tũ ne b sẽn naan tũ ne a buud-gomdã. SAU wã beeda Jalan Padasuka 118, Bandung sẽn be Zapõ-Java, Indonesia.

SAU yaa tẽn-bɛd sẽn get bũmb nins sẽn kẽed ne tẽnsã la zãmsgo, bala SAU tara tʋʋm-no-kãnga, b sẽn maand ne bambu, la b maand ne bambi tʋʋm-noodã. Sẽn paase, SAU sẽn be Bandung wã tara yõod wʋsg a sẽn dat n ket n kogend la a bɩɩsd Sundanese buud-gomdã, sẽn yɩɩd fãa angklung rãmbã, tẽngã pʋgẽ, ne zãmsg la zãmsg tʋʋmde.

SAU maanda yɩɩl daar fãa. Tʋʋm-kãngã pʋgẽ, b maana yɩɩl sẽn yaa kãsenga, wala wayang golek wilg-m-meng, helaran kibsã, kibsã kibsã sẽn yaa toor-toore, kom-bɩɩs kibsã biisgo, orkestri kibsã piisgo, mass kibsã la arumba. Sẽn paasd ne yɩɩl nins b sẽn maand wĩntoogã, Saung angklung Udjo me maana yɩɩl toor-toore, n maandẽ rũnna bɩ wĩntoogã. Yaa b sẽn na n wilg b sẽn na maan bũmb ning fãa wã la b na n wilg-b-la b sẽn na yɩl n tõog n maan bũmb ning sẽn yaa sõma wã. SAU pa maand yɩɩl-vɩɩs bal ye, la a koosda b toor-toor b sẽn maand ne bambus kibayã, wala angklung, arumba, calung la a taab wʋsgo.

Gamelan angklung edit

Bali wã, b boondame tɩ angklung sull sẽn yaa gamelan angklung. Baa ne b sẽn boond b sullã tɩ bambu-kẽerã, b pa get-b wʋsg bal bal bal bal ye. B tũnugda ne metalofon dãmb sẽn yaa wa b sẽn boond tɩ bronzã, tɩ b na n yɩɩl ne yɩɩl-tʋʋmd 20 bɩ. Baa gamelan angklung tʋʋm-teedã sẽn wõnd gamelan gong kebyarã, b sã n maan woto, b sãnda yaa toor fasɩ. B sẽn maand yɩɩl nins sẽn yaa gameelan angklung, b sã n wa karemd yɩɩl nins b sẽn boond tɩ slendro wã, b tõe n yɩɩl-b-la ne yɩɩl nins a 4 sẽn tar tundo.

B sã n yaa logtoɛɛmb sẽn tar yɩɩl a naas, b na n yɩɩla logtoɛɛmba sẽn yaa a nu soaba. Sẽn paase, b sã n get tɩ gong kibãar instrument wʋsg yaa a pentatoni wã sẽn yaa a sik-yẽnga, gamelan angklung instrument wʋsg yaa sik-yẽn-yẽnda bal la b tar, baa ne b sã n yaa sik-yi-n-bi-bi-tond a wãn sẽn yaa a yembr ne a yembr. Bãad-n-taas yaa bilf wʋsg n yɩɩd b sẽn boond tɩ gongã. A Gamelan angklung wã yaa b sẽn wʋmd Balini wẽnd-doogẽ wã, tɩ b kõt-a-la yɩɩl sẽn wilgd wẽnd-doogã waoogr daarã (odalan). Yaa bũmb sẽn wilgd tɩ b maand kibsã (pitra yadnya), la rẽ yĩnga, b sẽn get bũmb ning sẽn be Balini wã pʋgẽ wã, b gomda sɩɩg sẽn pa neã yelle, la b lebgd n maand bũmb sẽn yit vɩɩm pʋgẽ n kẽng kũum pʋgẽ. B sẽn da tõe n dɩk b mens n tɩ dɩk-b n kẽng zĩig ning b sẽn na n tɩ yõog-b kũumã wã, b tõe n talla tigis-kãnga n kẽng zĩig ninga b sẽn na yɩl n tɩge. Sẽn paase, b ra nong n yɩɩnda b sẽn na n wa maan tɩ b yĩm-sɩdã kiidã.

Woto, Balinese kɛlgdbã wʋsg geta angklung mizikã ne a sẽn yaa a sẽn pa tar pãng to-to wã ne sũ-sãams sẽn kɩt tɩ b naag taab n maan sũ-sãang la sũ-sãanga. Yɩɩllã structure yaa wa gong kebyar, baa ne a sẽn tũnug ne ton a naas balengã. A jagog metallophone pa a ye n tar yɩɩl ning sẽn yaa sõma wã. B boond-a lame t'a gomda ne gong sẽn yaa kãsenga, n wilgdẽ tɩ bũmb fãa yaa sõma. Sẽn yɩɩd fãa, b pa tũnugd ne gongã sẽn yaa kãsenga wã sẽn yaa kãn-kãe wã n maand yɩɩl sõma ye. Sẽn pa kaoos, Balid kompozit dãmb wʋsg naan n naan b tʋʋm ne b sẽn boond tɩ kebyar sẽn na yɩl n sõng gamelan angklung, wall b maneg n maneg n maneg b yɩɩl ne b sẽn na n maan n sõng angklung wã sẽn tar yɩɩl a naas sẽn tar to-to wã.

Sẽn paase, b na n yɩɩla yɩɩl wʋsg n paas b sã n wa karemdẽ. Sẽn paase, rũndã-rũndã kom-bɩɩs kẽer me maana yɩɩl-tũudb sẽn na yɩl n tõog n maan yɩɩl-kãsems n kõ gamelan angklung.

Indonesia tênga poore edit

Yʋʋm kob-gĩnd 20 soabã sɩngrẽ, sẽn da yaa Nizo-Indɩs soolmã wakatẽ wã, b rɩka angklung n tɩ boond-a tɩ angklung (อังกะลุง). B wilgame tɩ a Luang Pradit Pairoh sẽn yaa rĩmã yɩɩla taoor soab n da wa n na n wa Siam yʋʋmd 1908 wã, n da be ne a Sir Bhanurangsi Savangwongse sẽn da wa n wa n wa tɩ wa n wa wa n wa sõsd ne a Zoa wã yʋʋmd kãnga (27 yʋʋm a kẽem a Zoa, a rĩm a Chulalongkorn sẽn wa n wa ne a zu-soaba, n wa n tɩ wa n tɩ tɩ wa n kẽng Zoa wã yʋʋm 1871) poore. A angklung sẽn yaa a yembr yaa a yembr ne a to. A yembr fãa tara a to, a to, tɩ yaa a to, la a to. Yʋʋmd 2008 wã, b maana kibs wʋsg ne nebã sẽn da nong n moondẽ, n tẽegd angklung sẽn wa n wa n wa be yʋʋmd 100 soabã.

A angklung me yaa a taab sẽn gomd Austronezi buud-gomdã, sẽn yɩɩd fãa Malezi la Filippiins, tɩ b yɩɩl-b ne b bẽed bẽed sẽn yaa bẽed ne bẽed-n-taab. A angklung kẽnga Malezi wã zabrã poore.[11] B sẽn boond tɩ "Sendro" wã, b yɩɩla yɩɩl-rãmbã yaa sẽn yaa wa "Sendron" sẽn yaa sẽn yaa "Sendr" sẽn yaa "Pentatonic" sẽn yaa buud toor-toorã.

Sã n yaa ne Zĩ-naabã, yaa ne Sunda neb a yembr n be. Angklung Buncis Sukahejo yaa sull sẽn be Evergreen State College wã, la a tar tãns-bõon-tʋʋmd piig la a nii (sẽn yaa neb a nu sẽn maand yɩɩl) la tãns-rãmb a naase.

Dũniyã record edit

Yʋʋmd 2011 zu-loeoog rasem 9 wã, neb 5,182 sẽn yit tẽns wʋsg pʋsẽ wã yɩɩla taab n yɩɩ angklung wã Washington, D.C. la b gʋls-b-la Guinness Book of Records pʋgẽ.[12] Sẽn kẽed ne lohorem kiuug rasem 5 yʋʋm 2023, Indonezi tẽega n kao a Guinness World Records wã, sẽn yaa a sẽn maan yɩɩl-kãsenga sẽn yaa a 15 110 n zĩnd Bung Karno Stadiõ wã, Jakarta. A Indonezi tẽnga taoor soab a Joko Widodo ne a minisr dãmba ra yãaga tʋʋm-kãnga.[13]

Fot-ramba edit

Ges-y me edit

Sebtiise edit

  1. https://ich.unesco.org/en/RL/indonesian-angklung-00393
  2. Spiller, Henry (2004). Gamelan: The Traditional Sounds of Indonesia, Volume 1. ABC-CLIO. p. 140. ISBN 9781851095063. Angklung has become a veritable symbol of Sundanese culture
  3. 3.0 3.1 http://www.unesco.org/culture/ich/en/RL/00393
  4. 4.0 4.1 https://web.archive.org/web/20140928195329/http://indonesia.travel/en/destination/596/saung-angklung-udjo-village-nature-and-culture-in-perfect-harmony/article/89/angklung-harmony-in-a-bamboo-orchestra
  5. https://penalis.com/seni-budaya/angklung/
  6. https://web.archive.org/web/20111003172013/http://ujungkulon-tourcom/article/banten-angklung-buhun/
  7. 7.0 7.1 Awi-Awi Mandiri, The Spirit of Angklung, 2018
  8. https://web.archive.org/web/20111002075717/http://bantenprov.go.id/get_page.php?link=dtl&id=3129
  9. http://www.thejakartaglobe.com/home/unesco-to-declare-indonesias-angklung-world-heritage/400274
  10. https://disdik.purwakartakab.go.id/angklung
  11. https://web.archive.org/web/20081014061707/http://infopedia.nlb.gov.sg/articles/SIP_843_2005-01-11.html
  12. http://www.thejakartapost.com/news/2011/07/10/washington-dc-shakes-angklung-world-record.html
  13. https://www.cnnindonesia.com/nasional/20230807110548-293-982825/indonesia-berhasil-pecahkan-rekor-pagelaran-angklung-terbesar-dunia

Sẽn paase edit

  • Tenzer, Michael (1998). Bali mizikã. Hong Kong: Periplus Eds. ISBN 9789625931692.

Zems-n-taase edit

  • UNESCO: Indonésien Angklung
  • Gamelan Sekar Jaya (bãngr-gomd sẽn gomd angklung yelle) sẽn yit a Michael Tenzer sebr sẽn yaa Bali mizikã pʋgẽ
  • Yaa I Nyoman Windha n gʋls yɩɩlã
  • Saung Angklung Udjo
  • Angklung Orchester Hamburg, Alemayn (2003/2004)
  • Angklung Web Institute
  • Lancaster Angklung Orchestra, Lancaster, UK
  • Angklung Hambourg
  • Keluarga Paduan Angklung SMA Negeri 3 Bandung