Wp/mam/Iq'

< Wp‎ | mam
Wp > mam > Iq'

Iq' edit

Ajo yol Iq' mo Kyq'iq', a tb'i jun q'ij tok toj txolb'il q'ij Ab'ya kyu'n qchman, atzan tb'i kyu'n qxjalil Kaqchikel Cholq'ij, toj txolq'ij lu'n at q'ij toj ex oxlaj xjaw, winqinchaq q'ij at toj junjun xjaw. Toj kynab'il qchman, aqe tajlal ajlab'il oxlaj ex junk'al mo winqin, aqe tq'uqb'il malb'il amb'il ex aqe tajlal tipumal http://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wp/mam/Iq%27&action=editchwinqiljo tu'n tok tmujb'in tib' xjal tuk'il twitz kya'j ex twitz Qtxu Tx'otx' (García, Curruchiche & Taquirá, 2009). Atzan yol nawal antza tzaj xkye tlok'il toj kyyol qxjalil Nahuat nyolajtz toj México ex ax txilen toj qyol mam Twitz mo Toj qq'ij, ex ax txilen Ruwäch q'ij toj kyyol qxjalil kaqchikel nchi najan twitz qtanam Paxil, atzan tb'i ajka'yil ex ajkolil ti'j junjun wiq twitz tx'otx' (García, Curruchiche & Taquirá, 2009). Ex ate' junjuntl yol nchi ajb'in te q'umb'il tb'i nawal, aqe lu'n tajwil q'ij, tipumal q'ij, ex txe tq'ij xjal.


Txilen tb'i q'ij Iq' mo Kyq'iq' edit

A txilen tb'i q'ij Iq', a t-xikyil kyq'iq' ex tq'ajq'ojil. Chojonte twitz Qman Kyq'iq', qu'n a in okin te qxewb'il, tuk'il tkyq'iq'il qxewb'il chi b'ante qyol ex nchi b'ijte qyol, a Qman Kyq'iq' tipumal tkyaqil kyyol xjal ex chi oq' txukup nchi najan twitz Qtxu Tx'otx' (Mendez, et al., 2008).

Qe xjal nchi anq'in twitz q'ij Iq' mo Kyq'iq' edit

Atzan tqanil ntzaj tq'uma'n kynab'il qchman, kykyaqil xjal tz'aqtzb'il tchwinqil twitz tx'otx'qe, ex teyelex te junjun toj txe tq'ij tu'n txi tb'inchin toj tchwinqil, tu'ntzan il ti'j tu'n tel tniky' ti'j taq'un, txilen ex tumil tchwinqil ntq'uma'n toj txe tq'ij teku tanq'in mo titz'ja. Tojo kynab'il qchman, atzan tq'ijil titz'jil mo tanq'il jun xjal, at tipumal ex taq'b'il tu'n tb'ant taq'un xjal toj tchwinqil, nchi mojin tipumal txe tq'ij tuk'il ex tkyaqil tipumal txmilal xjal, tajb'il, tb'inchb'il, txnaq'tzb'il, ex tkyaqil jni' tb'anil tipumal tchwinqil jun xjal ex qe mya' b'a'n, nchi onin tu'n tb'an taq'un xjal twitz ttx'otx' (García, Curruchiche & Taquirá, 2009). Toj tnab'il qtanam Maya, ajo nab'il ex ojtzqib'il at jun tq'uq'b'il majx iqintz tu'n xjal aj tul anq'in ti'j ttxu, maya' te xjal njaw xkansinte nab'il ex ojtzqib'il, qala tze'nkux toj txe tq'ij jun xjal, at tipumal tnab'il tu'n tel tniky' ti'j tten twitz tx'otx' ex twitz kya'j ex alkye wiq ojtzqib'il tu'n txi tqa'unan (García, Curruchiche & Taquirá, 2009). Aqe xjal nchi anq'in twitz q'ij Iq', nimxix kyipin, tb'anil chi witziky'in, tb'anil chi xkansin, tb'anil xjalqe ex axtok kyyol, nimxix nchi ximin ti'j amb'il tzul kanin, tb'anil ajk'ayilqe ex kyajxix chi ex b'etil. Nkypa'n jni' ti'chaqku mya' b'a'n in iky' kyi'j ex toj kychwinqil, at kyipin tu'n kyok we' kywitz il, nchi pon kanin aq'unal te nejenel ti'j jun aq'untl tuk'il tb'anil tumil ex in ok kyq'o'n tilil aq'untl tu'n tb'ant te tkyaqil ex juniky' (PROEIMCA, 2007). Tb'anil chi ximin ex nab'lin, nchi ok tzoje ti'j jun ti', tb'anil kyẍtijil ti'j ttxolil ajlab'il. Ex at maj njaw kynimin kyib', jun paqx nchi jaw q'ojin ex atku nchi xmeletz'in (Barrios, 2004; Rupflin, 1999). Junjun xjal, tuk'il tmojb'il jun Ajq'ij, il ti'j tu'n tjayon tzalajb'il toj tchwinqil, tu'n tten toj tb'anil tuk'il twitz tx'otx' ex twitz kya'j, tu'n tb'ant taq'un toj tb'anil (García, Curruchiche & Taquirá, 2009).

Tyek'b'il tb'i q'ij twitz Qtxu Tx'otx' edit

Toj kynab'il qchman, atzan tchwinqil xjal twitz tx'otx', tk'amo'n tib' tuk'il kychwinqil txukup, tze, b'ech ex kyuk'il tkyaqil ti'chaq at twitz Qtxu Tx'otx'; junjun tb'i q'ij toj txolb'il q'ij Ab'ya in ok yek'it ti'j jun txukup, b'ech, pich' mo juntl twitz tx'otx' (García, Curruchiche & Taquirá, 2009). A tyek'b'il q'ij Iq' mo Kyq'iq' twitz Qtxu Tx'otx' a t'iw, q'anjin mo yoq'an ex tz'unun (Barrios, 2004).

Referencias bibliográficas edit

https://web.archive.org/web/20121013223639/http://wikiguate.com.gt/wiki/Iq%27_(mam)