Wp/mag/हरियाणा
हरियाणा उत्तरभारतके एगो राज्य हे जेकर राजधानी चण्डीगढ़ हे । एकर सीमा उत्तरदन्ने पञ्जाब आउ हिमाचलप्रदेश, दक्खिनदन्ने आउ पच्छिदन्ने राजस्थानसे जुड़ल हे । जमुनानदी एकर उत्तरप्रदेश राज्यके साथे पूरुबी सीमाके परिभाषित करहे । राष्ट्रियराजधानी दिल्ली हरियाणासे तीन दन्नेसे घेरल हे आउ एकरा चलते हरियाणाके दक्खिनीक्षेत्र नियोजित बिकासके उद्देस्यसे राष्ट्रियराजधानी क्षेत्रमे युक्त हे ।
हरियाणा | |
---|---|
भारतके राज्य | |
हरियाणा | |
![]() | |
| |
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल. | |
निर्देशाङ्क (चण्डीगढ़): 30°44′N 76°47′E / 30.73°N 76.78°Eनिर्देशाङ्क: 30°44′N 76°47′E / 30.73°N 76.78°E | |
देश |
![]() |
राज्यके दर्जा | १ नवम्बर १९६६ |
राजधानी | चण्डीगढ़† |
सबसे बड़ नगर | चण्डीगढ़ |
मण्डल स्मार्ट सिटी |
: २२ करनाल आउ फरीदाबाद |
सरकार | |
• अङ्ग | हरियाणा सरकार |
• राज्यपाल | बण्डारू दत्तारेय |
• मुख्यमन्त्री | नायब सिंह सैनी (भाजपा) |
• विधानमण्डल | (९० सीट) |
• संसदीय क्षेत्र |
राज्यसभा (५ सीट) लोकसभा (१० सीट) |
• उच्चन्यायालय | पञ्जाब आउ हरियाणा उच्चन्यायालय |
क्षेत्रफल | ४४२१२ किमी२ (Formatting error: invalid input when rounding वर्गमील) |
• क्रम | २१मा |
^†
पञ्जाब सङ्गे संयुक्त राजधानी †† पञ्जाब, हरियाणा आउ चण्डीगढ़ला सामान्य । |
ई राज्य वैदिक सभ्यता आउ सिन्धु घाटी सभ्यताके मुख्य निवास स्थान है । ई क्षेत्रमे विभिन्न निर्णायक लड़ाइयो होलै हे जेकरामे भारतके अधिकतर इतिहास समाहित है । एकरामे महाभारतके महाकाव्य युद्धो शामिल है । हिन्दुमतके अनुसार महाभारतके युद्ध कुरुक्षेत्रमे होलै (एकरामे भगवान कृष्ण भागवत गीताके वादन कैलथिन) । एकर इलावा एहाँ तीन पानीपतके लड़ाइयो होलै । ब्रितानी भारतमे हरियाणा पञ्जाब राज्यके अङ्ग हलै जेकरा १९६६ मे भारतके १७मा राज्यके रूपमे पहचान भेटलै । वर्तमानमे खाद्यान आउ दुग्ध उत्पादनमे हरियाणा देशमे प्रमुख राज्य है । ई राज्यके निवासीके प्रमुख व्यवसाय कृषि है । समतल कृषि भूमि निमज्जक कुँआ (समर्सिबल पैम्प) आउ नहरसे सिञ्चित कैल जा है । १९६० के दशकके हरित क्रान्तिमे हरियाणाके भारी योगदान रहलै जेकरासे देश खाद्यान सम्पन्न होलै ।
हरियाणा भारतके अमीर राज्यमे से एक है आउ प्रतिव्यक्ति आयके आधार पर ई देशके दोसरा सबसे धनी राज्य है । वर्ष २०१२-१३ मे देशमे एकर प्रतिव्यक्ति ₹ १,१९,१५८ (अर्थव्यवस्थाके आकारके आधार पर भारतके राज्य देखथिन ) आउ वर्ष २०१३-१४ मे ₹ १,३२,०८९ रहलै ।[2] एकर अतिरिक्त भारतमे सबसे अधिक ग्रामीण करोड़पतियो एही राज्यमे है ।[3] हरियाणा आर्थिक रूपसे दक्षिण एशियाके सबसे विकसित क्षेत्रमे से एक है आउ एहाँ कृषि एवं विनिर्माण उद्योग १९७० के दशकसे निरन्तर वृद्धि प्राप्त कैलकै हे ।[4] भारतमे हरियाणा यात्री कार, द्विचक्र वाहन आउ ट्रैक्टरके निर्माणमे सर्वोपरी राज्य है ।[5] भारतमे प्रतिव्यक्ति निवेशके आधार पर वर्ष २००० से राज्य सर्वोपरी स्थान पर रहलै हे ।[6]
सम्बन्धित लेख
editसन्दर्भ
edit- ↑ "Haryana at a Glance". Government of Haryana. मूल से 14 मार्च 2016 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 1 March 2016.
|archiveurl=
आउ|archive-url=
के एकसे अधिक मान देल गेलहे (सहायता);|archivedate=
आउ|archive-date=
के एकसे अधिक मान देल गेलहे (सहायता) - ↑ "संग्रहीत प्रति" (PDF). मूलसे 11 जनवरी 2015 के पुरालेखित (PDF). अभिगमन तिथि 28 जनवरी 2015.
- ↑ आनन्द गिरिधर दास (१९ अक्टूबर २००५). "Poor rural India? It's a richer place" [दरिद्र ग्रामीण भारत? ई अमीर स्थान है] (अङ्ग्रेजी मे). इण्टरनेशनल हेराल्ड ट्रिब्यून. मूल से १३ जुलाई २००७ के पुरालेखित.Wp/mag/सीएस१ रखरखाव: नामालूम भाषा (link)
- ↑ बायरस, टी॰जे॰. Rural labour relations in India [भारतमे ग्रामीण श्रमिक सम्बन्ध]. टेलर एवं फ्रान्सिस, 1999. आई॰ऍस॰बी॰एन॰ 0-7146-8046-X. ISBN 9780714680460.
- ↑ "Government of India portal (भारत सरकार का प्रवेशद्वार)". मूलसे 7 अक्तूबर 2011 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 जनवरी 2015.
- ↑ "Live News Today, Latest India News, Breaking News, Today Headlines, Election 2019 News". The Indian Express. मूलसे 22 जून 2019 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 1 मार्च 2019. नामालूम प्राचल
|accessda e=
के उपेक्षा कैल गेल (सहायता)