Wp/mag/मगहीभाषा

< Wp‎ | mag
(Redirected from Wp/mag/मगहीभासा)
Wp > mag > मगहीभाषा

मगही (𑂧𑂏𑂯𑂲) वा मगधी (𑂧𑂏𑂡𑂲) भाषा भारतके पूरबमे बिहार, झारखण्ड आउ पच्छिमबङ्गालमे बोलल जायेबाला एगो प्रमुखभाषा हे । एकर भिरुके सम्बन्ध भोजपुरी आउ मैथिली भाषासे हे आउ अक्सर ईसब भषवन एके साथे बिहारीभाषाके रूपमे रख देल जाहे । एकरा आजकल देवनागरीलिपिमे लिखल जाहे किन्तु पहिलेके जमानामे ई कैथीलिपिमे लिखल जाहल । मगही बोलबालनके सङ्ख्या (२०११) लगभग २ करोड़ ७ लाख हे । मुख्यरूपसे ई बिहारके पटना, राजगीर, नालन्दा, जहानाबाद्, गया, अरवल, नवादा, सेखपुरा, लखीसराय, औरङ्गाबाद् आउ झारखण्डके पलामू, गढ़वा, लातेहार, चतरा, कोडरमा, हजारीबाग, धनबाद, बोकारो आउ गिरिडीह मण्डलवनमे बोलल जाहे ।

मगही
बोलेके  स्थान मगह, भारत
तिथि / काल २०११ के जनगणना
क्षेत्र भारतके बिहार आउ झारखण्ड, नेपाल
मातृभाषी बक्ता Formatting error: invalid input when rounding करोड़ (लगभग ३० लाख)[1]
भाषापरिवार
लिपि देवनागरी, कैथी
भाषाकोड्
आइएसओ 639-3 mag
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 425: No value was provided for longitude.

मगही प्राचीन मागधीप्राकृतसे निकलल भाषा हे, जेकर बिकास मगधके प्राचीन सम्राजमे होलहल, जेकर मूलक्षेत्र गङ्गाके दखिनी आउ सोननदीके पूरबके क्षेत्र हल ।

हालाँकि मगहीमे बोलेबालनके सङ्ख्या लगभग १.२६ करोड़ हे, तैयो एकरा भारतमे संबिधानिक रूपसे मान्यता न मिललहे। बिहारमे हिन्दी सैक्षिक आउ अधिकारिक मामलनला प्रयोग करल जायेबाला भाषा हे । १९६१ के जनगननामे मगहीके बिधिरूपसे हिन्दीमे समाहित करल गेलहल ।

मगहीके पहिला महाकाब्य गौतम महाकवि योगेशद्वारा १९६०-६२ के बीचे लिखल गेलहल । दर्जनोँ पुरस्कारसे सम्मानित योगेश्वर प्रसाद सिंह योगेश आधुनिक मगहीके सबसे लोकप्रिय कवि मानल जाहथिन। २३ अक्तुबर् के उनखर जयन्ति मगही दिवसके रूपमे मनावल जाहे । मगहीभाषामे बिशेस जोगदान हेतु २००२ मे रामप्रसाद सिंहके साहित्य अकादमी भाषा सम्मान देलगेल ।

इतिहास edit

मगहीके पूर्वज, मागधीप्राकृत, भारतीय उपमहाद्वीपमे बनल । ई क्षेत्र मगधके प्राचीनसम्राजके भाग हल, जेकर मूल गङ्गानदी के दक्खिनमे बिहारके क्षेत्र हल ।

मगही नाम सीधे मागधी सब्दसे लेल गेलीहे, आउ मगहीके कई शिक्षित बक्ता आधुनिक भाषाला मगहीके बजाय "मगधी" नाम पसन्द करहथिन ।

सम्बन्धित लेख edit

सन्दर्भ edit

  1. "Statement 1: Abstract of speakers' strength of languages and mother tongues - 2011". www.censusindia.gov.in. Office of the Registrar General & Census Commissioner, India. मूल से 16 जुलाई 2019 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 2018-12-19.