| Muşi coxo: | Lazuri nena (ლაზური ნენა) |
| Dobadonape: | Turkia, Okortura, Germania |
| Ofi3ialuri xali: | Va ren |
| Nakʼo şurişkʼelen iğarğalen: | 750.000 |
| Çʼeşidi: | |
| Nenaşi ocaği: | Kʼafkʼasuri |
| Kʼlasifikʼa3ioni muşi: | Kʼafkʼasuri nenape
|
| Nçʼaraşi sistʼema: | Latinuri alboni, Kortuli alboni |
| ISO 639-1 | - |
| ISO 639-2 | - |
| ISO 639-3 | lzz |
| Muşi kʼorta: | lzz.wikipedia.org |
| Slogani muşi: | |
Lazuri nena (Korti.: ლაზური ენა / Lazuri ena; Megreli.: Lazuri nina / ლაზური ნინა). Omjore Kʼafkʼasuri nenapeşen ar teri ren. Kʼolxidaşi antikʼuri noğarobaşi magedginepeşen do Kʼolxepeşi mota Lazepeşkʼelen, Olandeyulva Anatoliaşi Uçazoğaş pʼicis, Otena do Sarpiş oşkendas iğarğalen. Andğas Lazi xalkʼi otoktʼonurot na skidun ilçepe Xopa, Borçxa, Arkabi, Vi3ʼe, Artʼaşeni, Çamlixemşini, Otena edo xolo 1877- 1878 Osmanuri-Rusuli limaş kʼule na dibarginu regioni Marmaraşi noğape Akçakʼoca, Sapanca, Yalova, Karamursel, Golcuk, Bartin, Duzce, İzmitişi namtini oputʼepesti iğarğalen. Xolo, Batumişi xut oputʼes do okʼrebules, Sovieturi Artobaşi uçvaş pʼolitʼik’aşi sebebiten Lazepe na içvinu; Rusia, Kʼazakʼistani, Kʼirgizistani, Estʼonia steri terepes saği doskideri do kʼult’ura mutepeşi şinaxeri Lazepeşkʼelen iğarğalen.
Nenamçkinacepek, artikartişa dido xolosoni Megreluri do Lazuri şinapan, Zanuri nena varna Kʼolxidaşi nena yado. Lazepe do Margalepe nançʼinerot 500 3ʼanaş 3ʼoxle artikartişen imendraneren do jur nenati oktiruşi pʼeriodişa kamaxteren. Lazuri masdaruli nena ren, Kʼafkʼasuri iri nenape steri dido uxonaroni bonca na uğun. Masdarepeşi moçʼkʼas na nim3xven nançʼinerot 75 mem3xva uğun. Lazuri nenas; aksioni, aksioni na qu kʼoçi, aksioni mi varna miepe şeni na ixvenu, aksionişi ora, na geçʼkʼu sva do aksionişi tʼarafi ar masdariş doloxe itkvinen. Masdarişi cinci çkar var iktiren. Aksioni nam kʼeleşen ixvenu na masdari eşo işeklen.
Lazepek 20. oş3ʼanuraşakis Kʼiriluri, Kortuli do Arabuli albonepe ixmares. 5 xonaroni, 30 uxonaroni, mtelot 35 fonemi na uğun Lazuri, andğas Latinuri albonite içʼaren. İ.3ʼ. 6.- 7. oş3ʼanura do em oraş kʼule Lazepek, Heleni kʼolonizasioni kʼala na geçʼkʼu Lazi-Grekʼi ticaruli do kʼultʼuruli kʼontʼaktʼişi pʼeriodis, Grekʼuri na çʼarupt’es do oxvame mutepeşis Grekʼuri boncapete na noçʼareretʼes içkinen. Edo xolo içkinen, Lazepes Kʼudusis ar ekʼlesia na udginan do Lazuri nenate çʼareli İncili na uğunan. Nikʼo Marr (1910) do Çikobavak (1936) Lazuri nenas; Xopuri, Vi3ʼuri do Otenuri şivepe uğun yado idia xveneri rentina Lazuri, Yulva (Xopa-Arkabi-Vi3ʼe) do Gulva (Otena-Artʼaşeni) şivepete goşogoru umosi mtini ren. Lazurişi şivepe, artikartişen lehçe kʼonari ktireli va ren.
Alboni
editLazuri nena, Kortuli alboni varna Latinuri albonişi Turkuli versionite (doxmeli Lazuri harfepe) iç̌aren.
| Kortuli alboni | Latinuri alboni (Lazuri versioni) | ťransǩiriptsioni |
| ა | a | a |
| ბ | b | b |
| გ | g | g |
| დ | d | d |
| ე | e | e |
| ვ | v | v |
| ზ | z | z |
| თ | t | t |
| ი | i | i |
| კ | ǩ | k' |
| ლ | l | l |
| მ | m | m |
| ნ | n | n |
| ჲ | y | y |
| ო | o | o |
| პ | p̌ | p' |
| ჟ | j | zh |
| რ | r | r |
| ს | s | s |
| ტ | ť | ṫ |
| უ | u | u |
| ფ | p | p |
| ქ | k | k |
| ღ | ǧ | gh |
| ყ | q | q' |
| შ | ş | sh |
| ჩ | ç | ch |
| ც | ts | c |
| ძ | ž | dz |
| წ | ʒ | tz |
| ჭ | ç̌ | č |
| ხ | x | x |
| ჯ | c | dj |
| ჰ | h | h |
| ჶ | f | f |