Wp/lus/Nobel Lawmman

< Wp‎ | lus
(Redirected from Wp/lus/Nobel Prize)
Wp > lus > Nobel Lawmman

Nobel Lawmman (Svenska-in Nobelpriset, Norsk-in Nobelprisen) hi kum tin Physics, Chemistry, Physiology leh Damdawi thiamna lam, Thuhlaril leh Remna-a hnathawk ţhate chawimawina, Alfred Nobel-a hming chawia hlan ţhin a ni.

A lo chhuah dan edit

Alfred Nobel-a, Nobel Lawmman hming put chhan leh bultumtu hi kum 1883, khuangchawi thla ni 21 khan Suiden ram khawpui Stockholm-ah engineer chhungkuaah a lo piang a. Amah pawh hi engineer, chemist niin ballistite (nitroglycerine leh nitrocellulose pawlh zën chi khat) hmuchhuaktu a ni. Dynamite bakah thil dang 344 zet hmuchhuakin hausakna a chhekkhawl nasa hle a.

Kum 1888 khan feren chanchinbu pakhatah chuan ama thih thu an chhuah(sual), thihnaa sumdawng a thi ta tih chu a chhiar a. Hei hi a unaupa Ludvig Nobel-a thih an lo hriatsual vang a ni. Hei hian a thih hnua miin an hriatreng dan tur a ngaihtuahtir nasa hle a, hemi vang hian a thih hnua a sum enkawl zui a nih dan tùr chungchanga a thurochhiah thlâk duhna rilru a puttir ta a ni.

A dam chhungin thurochhiah vawi tam tak a ziak a, mite mak tih kai zet maiin a thurochhiah hnuhnung berah chuan fiziks, Chemistry, Physiology emaw Damdawi lam thiamna, thuhlaril leh Remna leh muanna lama hna hringfate tana chhenfakawm ber thawktute hnena chawimawina hlan tur thuro a chhiah a. Hei hi a thih hma kum khat vel, kum 1895, sahmulphah thla ni 27-ah Paris-a Swedish-Norwegian Club-ah nemngheh (sign) a lo ni tawh a ni.

A hausakna za zela 94 lai mai (SEK mtd 31, chu chu kum 2008 khan US $ mtd 150 vel) chu Nobel Lawmman siamnan chuan a hnutchhiah a. A thurochhiah hlensaktu Ragnar Sohlman-a leh Rudolf Lilljequist-a te chuan chawimawina hlan buaipui tur leh Nobel-a hausakna sum leh pai enkawl turin Nobelstiftelsen (Nobel Foundation) chu an din a.

A thurochhiahah vëk chuan Remna lawmman bîk buaipuitu atan Nawruei Nobel Lawmman Buaipuitu Pawl (norsk-in, Den norske Nobelkomité) a lo sawi lang tawh a. A thurochhiah finfiah a nih hnu lawk kum 1897, ţomir thla khan chumi buaipuitu pawla tel tùrte chu ruatfel an ni nghal a. Lawmman dang (fiziks ladt...) buaipuitu tùr pawlte pawh ruat an ni ve chhunzawm nghal a. Chung pawlte chu Karolinska Institutet (nikir thla ni 7), Akademie Svenska leh Kungliga Vatenskapsakademien (KVA) te a ni.

Nobelstiftelsen edit

Lawmman dawng tawhte edit

Khaikhawmna edit

Tlipna edit

Thulâkna edit