Wp/lus/Lalliana Mualchin

< Wp‎ | lus
Wp > lus > Lalliana Mualchin

Lalliana Mualchin hi kum 1941 August 3-ah Bualpui (Ng)-ah a piang a. A pianna Bualpui (Ng) ni mahse, 1945 a tet laiin Vawmbuk-ah an pem a, Vawmbuk leh Bualpui (Ng) hi a khua angin a ngai ve ve. Thenkhatin Vawmbuk khua an ti a, a thenin Bualpui (Ng) an ti.

Unau 10 an ni a, a u Mangchunga’n kum 1975 khan a boral san a. Hemi tumah hian, Liana Mizoramah a rawn chhuak, USA a let tur, a u Mangchunga’n a thlah a. Thiltlang kawngkawi-ah Jeepah an accident a, tah chuan Liana u chu a thi a ni. Driver-in zu rui chungin Jeep a khalh a, a tlan chak lutuka amahin a accident ringawt a ni. Tunthleng hian Liana rilru tinatu pakhat a ni.

A naupan lai edit

A naupan laiin Music a ngaina a, kawmhnuaiah a naute, naupangho zaipawl a hruai thin a. Huan siam pawh nuam a ti, a sawi fo thin. A naute a awm thin a, an zun khum hrehawm a ti hle thin! Inrinni-a luia nghakuai khai a kal nuam a ti a. (Field) Hockey Inkhel nuam a ti em em bawk. Thangkam leh sava veh pawh a ching a, mahse a hlawhtling vak lo! Bualpui (Ng) ah a pu fate awm an tul vangin, reilote sikuk a kal a, mahse Vawmbukah a pa Primary sikul-ah a let leh a; Darzo-ah Primary certificate exam, bengkherh damlo chungin a ti a. Phawngpui tlang ruahsur hnuaia an kal a hre reng thin! Bualpui (Ng) ah Private Middle Sikul a kal a, Darzo-ah bawk certificate exam a ni leh a, a damlo nasa leh hle! Middle Sikul-ah chuan an pawlah pakhatna a hauh chhuak a. Pawl 5 a zir kumin pawl ruk Geometry theorem proof turin an Headmaster, Pu C. Thanghmuna’n a tih tir. An Headmaster chuan final exam an kal tur inthlah nan an pawl chu thingpui inah a sawm a. An duhthusam a zawt theuh a. Liana chuan pisa-a clerk nih theih a duh.

Zirna sáng edit

Chumi hnu chuan, an khua atanga High sikul hnai ber Govt. Lunglei High School-ah a kal a. An khua Vawmbuk atangin ni li (4) kal a ni. Deputy Inspector of Schools (DPI), Shillong hnenah special scholarship a dil ve a. Tichuan, Lalliana hming pu dang a awm vangin, tu zawk nge tih an hre lova, scholarship pawisa chu an hotuten an sem ta. An nu leh pa hming pawh ziak a ni si a, hei hi thil mak tak a ni! Chhimlam mi nih vanga duhsaklohna tel niin alang. High Sikul zawhna Matriculation 1959 chu Aizawlah a exam a. Hei hi Gauhati University hnuaiah a ni. An exam lai chuan cinema a hmuh hmasak ber “Seven Brides for Seven Brothers” tih film Krishna Talkies-ah a chhuak a. Hmuhnawm a tih em vangin lehkha a chhiar thei lova. First Division-a pass in beisei kha, mark tlemin a tling ta lo. Tun thleng hian pawi a tiin ka hria, a sawi fo thin. He film hi video in a awm tawh a, Father’s Day-ah a fate’n an leisak a, a khat tawkin kan chhungkua in kan en ho thin.

Cotton College, Gauhati-ah a kal a. Intermediate of Science (I.Sc.) a examna-ah a admission card-a thil ziak chiang lo tak (chemical formula ang reng) lo awm chu an Assamese (vaipa) Professor Prabhat Das in a hmu a, a hnawtchhuak a. Tichuan, Shillong-ah a chho va, clerk-hna a va hmu thuai a. Information Centre-ah, Study Abroad tihte a va hmuh chuan a kal ngun em em a. A kum leh ah Cotton College-ah a chhuk thla leh a, I.Sc. final exam-na tawp ber leh First Year B.Sc. Three-year Degree Course (TDC) chu a exam kawp a. I.Sc. chu first division-ah, First Yr TDC chu promotion-in a passed a. Assam ram piaha Engineering lam zir a tum a, admission competitive exam a beih nual a. India School of Mines (ISM), Dhanbad-ah Applied Geophysics zir turin admission a hmu a, 1963-khan a zawm ta a ni. Kum khat a zawh hnuin exam a tih that vangin an Director, Prof. D. N. Prasad chuan Mining Engineering a insawn turin a sawm a, mahse Liana’n a duh lova, an hotu chuan pawi a ti em em. Tichuan, ISM-a kum 3-na a zawh chuan, B.Sc. (Hons.) degree a la a. Chumi exam result atangin “The Rev. J.J.M. Nichols-Roy Memorial Award” chu Northeast India tlang mite zinga Bachelor degree vawikhatna exam-a mark hmu sang ber an pek thin chu 1996 atan a hmu a ni. Liana subject “Geophysics” hi hotute’n an hriat tawk loh vangin an buaipui hle a, chuvangin Dr. H. J. Taylor-a, Principal of Union Christian College, Barapani leh Vice-Chancellor, Gauhati University ni kawp chu an zawt a. Pu Taylor-a hi Physics thiam rura, British Brain Trust tling pha hial a ni awm e! A ni chuan Liana lo kalna ngaihtuahin hetiang subject a la chu mak a ti khawp mai.

Dhanbad edit

ISM, Dhanbad a awm lai hian amah leh a aia senior Khasi pakhat, A. Lyngdoh-a chauh Protestant Kristian awm an ni a. Khasi pa a zawh hnu chuan amah chauh, engemaw chen Kristian awm a ni. Rinawm takin Assembly of God (AG) kohhran-ah a kal thin. Vawi khat chu Mizoram buai vangin Shillong-ah chhutia hawn a tum a. Dhanbad rail station-ah a damlo thuta, thiin a khuh luak a. Tumah puitu nei lovin leh thih hlauvin a awm a. Tichuan, a tawngtaia a lo dam ta deuh a, Dhanbad-ah a let leh ta a ni. Bengali nu Kristian rinawmtak leh High School Headmaster, Pi Biswasi’n a lo enkawl a, a lawm em em a ni. ISM a awm lai hi Mizoram buai lai a ni a, chuvangin pawisa a hmu thei lova. A thian tha ber Punjabi mi, H. C. Wadhawan-a chuan a pa pawisa puk a dil sak a. Wadhawan-a hi communist ruh tak ni mahse, mi rinawm lutuk a ni. Chutiang chuan, Liana chu Pathianin a hruai zel thin. M.Sc. a zir laiin, Oil & Natural Gas (O&GC) Headquarter, Dehra Dun-ah hna interview-in a kal a, mahse a hmu lo. M.Sc. final a beih lai hian ram danga zirna sang zawk, Ph. D. tih a ngaihtuah thin a. Chumi atan chuan Award pawisa a hmuh kha a hmang ta a. Western ram hrang hranga a dilna-ah chuan admission a hmu deuh vek a. Sum leh pai engmah a neih loh vangin, kumkhat tal amah in chawm tura an tih chu a tan a theih lova. Vanneihthlak takin Imperial College, London University-ah Assam Sorkarin full scholarship Ph.D. Admission a hmuh tawh vangin an pe a. Mahse, St. Louis University USA-ah Ph.D. admission leh Research Assistantship an rawn pe bawk a, chu chu M.Sc. First Class-ah a pass chuan tih a ni. Tichuan theih tawpin atang a, an duh angin a passed ta a. USA-a kal a thlang ta.

USA lam pan edit

Chumi hnu chuan USA kal turin thil tam tak tih a la ngai a. Passport lakna turte leh thlawhna kal man a ngai a. Assam sorkar pawisa dil leh pukin a buai hle. A sanction a hmuh hnu pawhin, pawisa la turin Gazetted officer hming sign saktu turte a la tul a. Harsa leh hahthlak tak ni mahse, a thian thate puihna nen, USA a huna kal turin a in peih thei a ni. He mi tuma a buaizia leh a hahzia a sawi thin, a thiante puihna a lawmzia a theihnghilh ngai lo. Chungte chu, Pu F. Manghnuna te, Pu H. Vanhminga te, Pu (Late) Engineer R. Rinawma te leh Pu C. Thangliana te an ni. Khatih laia Assam ram hotu ber, Chief Minister (Late) B.P.Chaliha khan Liana’n a lehkha a va hmuh tir khan, Assam Chief Secretary, Pu Rafi Kidwai hnenah a kalna lo ngaihtuah turin a ti a. Pu Kidwai-a chuan Education Secretary. Pu G. Phukan hnenah lo tifel turin a ti a, ani chuan Pu Khongdupa (Mizoram-a lo awm tawh) hnenah chingfel turin a tir a. A bik takin Pu Kidwai-a’n a lo lawmpui zia leh heng hotute a chunga an thatzia a theihnghilh thei ngai lo, Pu Chaliha chu sawi lova lum a ni! Khing ho te chungah khian a lawm em em thin. USA a kal kawngah ram engemaw zatah chawlh theihna a nei a. Athens-ah ni khat a cham a, tah chuan Kolkata Bengali tlangval nen hotel pindan pakhat an intawm a. Inbualna tui herhhawn dan pawh tih fe a ngai a ti! Rome-ah darkar engemaw zat a cham a, taxi-in Vatican City te a va hmu a. Paris-ah ni khat a cham bawk a. Geneva-ah chuan a pen-friend inah a thleng a, United Nations office-a India miliante a hmu thei a, thingpui pawh a lo lum a ni awm e! London-ah chuan Pu Kara (Rev. H. W. Carter) kha, a pa zirtirtu a nih vangin, lo hmuak turin a chah a! An khua a hlat deuh vangin, Kolkata-a missionary ni tawh leh pastor, Rev. H. Green-a a aiah lo hmuak turin tih a ni a. Greenwich khua-ah an inah ni khat a cham a ni. Chu pastor chuan London khua a fan pui a. Liana chu Imperial College, London University a, Prof. Bruckshaw-a hnena a kal dawn loh chuan, hrilh turin a ti a. Seat a tlem vangin Ph.D. admission hmuh a har si a, midangte an lo lak theih nan, Liana’n a kal loh tur post card a thawn nghal a.

USA thlen edit

USA chu, John F. Kennedy International Airport, New York-ah a tum a. A rih lam an han buk chuan pound 98 vel chauh a ni a, a buktu nula chuan a zang lutuk chu mak a ti hle a ni awm e! Serkawr zosap fapa, (late) Pu Peter Richard a chhungte, Harold & Irene Balls te’n lo hmuak tur an tih chu, an khua a hlat vangin New York an rawn thleng thei lo tih lehkha airport-ah an lo dah a. Tichuan, Lambert Airport, St. Louis a thlawk thla ta a, a thlen chuan cents 25 chauh a nei a. A chuan pui midum nu fel takin mithar a nih leh tanpuitu leh hmuaktu a neilo tih a hriatin, car nalh tak-in St. Louis University-a a dah hmain, Saint Louis khawpui a fan pui bawk a ni. Liana hi politics khel lova rinawm taka hna thawk mi a nih vangin an hotute chuan, kum khat a thawh hnuin Reseach Assistanship hlawh an punsak a, midang zawng zawng aia sang daihin. Chuvang chuan, itsiktu pawh an awm a. A thian India mite Hindu an ni a, Kristian thian nei lo mahse rinawm takin Third Baptist Church kohhranah a kal thin. Vawikhat chu nipui chhuti laiin Greyhound Bus-in America a fang ve a, zanah bus-in a kal a, chhunah khua a hmuh duhte city-bus (bawkin) a fang. Hotel thlenna man chawi lovin a zin a ni. A zir lai hian a thian dangte ang lo takin a unaute Shillong-a High Sikul kal pali (4) a chawm a. Pastor pakhat a chawm bawk a. Kohhran rawngbawlnate, Billy Graham pawl leh retheite tanpuina pawl, CARE tan theih tawkin a pe ve a, rethei takin a awm thin. Car a nei ve lo.

Bechtel company edit

Ph. D. a zo ṭep tawh a, chutih lai chuan khawvel engineering company lian ber, San Francisco khua-a Bechtel company chuan Liana thiam zawng hnathawktu an zawng ru a. Liana Professor, (late) Dr. Otto Nuttli chu an rawn a; a lo kawh hmuh ang chuan, Bechtel company chuan Liana an sawm ta a ni. Hei vang hian Ph. D. pawh a zawh tlai phah a. Engineering projects lian pui pui atan lirnghing nghawrna chhut sak chu a hna a ni. A thawhna tam ber erawh chu nuclear powerplant projects-ah an ni. Alaska Pipeline te, Indonesia boruak alhthei (Liquified Natural Gas) lawngpuia thawnna hmunte, Taiwan-a an nuclear powerplant hmasa ber tante a chhut a. USA chhung a tih chu an tam ber mai. Amaherawhchu kum reiloteah nuclear powerplant a hlauhawm tia politics a awm vangin projects tamtak an khar a, Liana chuan a hna a hloh ta a, hna zawngin thla 9 a awm a ni. Bechtel-a a thawh lai hian Kristian tha tak Bob leh Mildred Gordon te nupa Pathianin a hmuh tir a. Tunthlengin an ni hi nu leh pa ang a neih an ni, Bob-a chu a thi tawh. Bechtel company-a a thawh hnu chuan, kum 1977 atangin State of California tan, sorkar hna a thawk a. A thawhna hmasa zawk chu Department of Conservation, Division of Mines and Geology (tunah chuan California Geological Survey an ti) ah a ni. California state tan a hnathawh hmasa ber chu California-a electricity siamna, powerplants hrang hrang lirnghing nghawrna him tura siamna tur chhut a ni a. Chumi hnuin California-a hospital zawng zawng hi lirnging-ah a him thei dawn em tih chhutna a endik thin. Chu bakah California a project lian ber ber te mipui tan lirnghing lakah an him ang em tih en (review) hi a hna a ni bawk.

Enhranna edit

India mi nihna vangin duhsaklohna (discrimination) a tuar nasa hle. Mahse rinawm takin, Pathian hnena tawngtaina nen, a thawk a. Tichuan, October 17, 1989 lirnghing lian tak, San Francisco leh Oakland khawpuite leh leihlawn tamtak sawi chhetu a lo awm a. Khami hma lawk khan, California lirnghing nghawrna ram awmdan milem (map) pawimawh tak, California Department of Transportation (Caltrans) tan an siam tir a. Mahse, itsikna vangin thuneihna sang tak nei Ad-hoc committee siamin, Liana map chu tihhlum an tum lai tak a ni. Liana chungah harsatna nasa tak an siam bawk, a hnathawh pakhat pawh a thawhpui pakhatin a lo ru a, an hotu lian hnenah a thehlut chu Liana’n a va hmu hlauh a! Tichuan, 1989 California lirnghing vang chuan Liana map siam chu an tihlum thei ta lova. California Governor George Deukmejian chuan Board of Enquiry zahawm tak a siam a, Caltrans leihlawn 24,000 vel an chim leh chhiate an ngai pawimawh em em a. Tichuan, Caltrans chuan Liana chu a hna atanga kaisang turin leh an Department-a thawk turin an rawn sawm a, a pawm ta nghal a, Tunthleng hian Caltrans-ah a thawk ta a ni.

Japan mithiamte nèn edit

Japan mithiamte chuan 1989 California lirnghing chanchin an rawn zir duh a, an thian rawn sawm United States Geological Survey (USGS) mithiam pakhat chuan, a hman lo vangin Liana sawm turin a lo hrilh a. Liana hotute chuan a thawhpui engmah an hnial thei ta lo a ni. Pathian hruaina a chiang hle. Lirnghing lian a awm hma leh Caltrans-in Liana an sawm hma daihin, vawikhat chu Liana an hotupa pindanah a kal a, “Tha taka hna ka thawh pawhin min tih chhiatna in zawng a. Ngai reng rawh! Pathian ka ringa, ka thiltih apiang chu a ti hlawhtling ang”, tiin a hrilh a. An hotupa chu a sen tawm tawm mai. Chutih laia Bible thu kan nuna rawn lang chu, Rom. 8:28 “Tin Pathian hmangaihtu, amaha ruat anga a kohvate tan chuan, an thatna turin engkimin a thawhsak hlawm thin tih kan hria”, tih hi a ni. Liana chunga Pathian hnathawh ropui tak mite’n an hmuh chuan, India mi vaiho discrimination nasataka tuar ve te chuan, “Liana, min tawngtai sak ve rawh u,” an ti.

Caltrans-a a insawn hnu pawhin Japan mithiamte a pui zel a. Liana thiamna an hmuh chuan Japan rama meeting-a thusawi turin an sawm a, chung chu video-in an la bawk. Chumi hnu chuan, 1995-a Japan ram Kobe bula lirnghing chuan an ram a tichhe nasa hle a; in leh leihlawn tamtak a chim chhia a, mi tamtak an thi bawk. Tichuan, Japan ram leihlawn lam engineer thiam pakhat Liana hnena kum khat zir turin an rawn tir a, Japan ram lirnghing nghawr nasat dan pawh California a tih ang chiah khan “map” fel tak a siam pui a, an ram engineering chanchin bu-ah chhuah a ni. Tin, September 1996 - March 1997 khan Japan ram University tha bik, Kyoto University-ah Visiting Professor-in an rawn sawm a, a kal ta a ni. Tah chuan Asia ram hrang hrang atanga Emergency Leaders ho inkhawmna an siamah chuan a hnathawh lam thu an sawi tir a ni. Mizoram atanga lokal a ni tih a insawi chuan, Indian hotu chuan a chhuang ve hle. A khat tawkin Japanho chuan Liana an rawn thin. India atanga lokal nihna vangin duhsaklohna nasa hle mahse, Pathianin a tan kawng a hawn chu a en reng thin. World Conference on Earthquake Engineering Madrid, Spain-a an neih dawn khan, Liana chu special takin an rawn sawm a, mahse pawisa lam leh inchhung khur harsat vangin a kal lova. Feb 2004 khan World Congress on Natural Disaster Mitigation, New Delhi-ah paper present turin an sawm a. Indian Institute of Technology, Kanpur leh Indian School of Mines, Dhanbad-ah te thusawi turin an sawm bawk a ni. August 2004 thla tir khan, 13th World Conference on Earthquake Engineering, Vancouver, British Columbia, Canada-ah paper present in a kal leh a. Chutiangin, ramdangin sawm thin mahse, USA-ah chuan itsikna leh duhsaklohna vangin thusawi tura sawm leh paper chhuahte a nei tlem hle!

Switzerland edit

Tunhnai lawk ah, Switzerland atangin, SwissNuclear chuan Zurich leh Baden khua-a “International workshop & advanced seminar on Seismic Hazard Assessment – State of the Art and Future Development” ah a hnathawh tawh chanchin thusawi turin leh Baden khua-a Specialists’ Meeting on “State of the art in Seismic Hazard Evaluation Methodology – Insights and Lessons from the Pegasos Project“ ah an meeting tawpna Panel Discussion hma-a, Key Note Remarks: Questions Unanswered by Probabilistic Seismic Hazard Analysis, tih thupui tarlang turin an rawn sawm a. He International meeting hi tunhma khawmpui lian ang a ni lova, khawvel hmun hrang hrang a mi, SwissNuclear sawm bikte chauh tan a ni. Nov. 2004 thla tir khan a va kal a, a thusawi pawh an hlutsak hle. SwissNuclear hi Switzerland rama Nuclear Powerplant, electricity siamna neitu hrang hrang te insuihkhawmna pawl pawimawh tak a ni. Engkim senso an peksak dawn avangin kan tan chuan a lawmawm hle.Switzerland atanga a lo hawn hnu reilote-ah Editor of Seismology for Engineering Geology: International Journal atan an rawn sawm a. He meeting hi special tak a ni a, khawvel thiamna piah lamah Pathian-in a hman-na tur a nih Liana chuan a ring tlat. Zurich-a awm India mithiam Prof. Prabhu Guptara, hmana NEHU a professor ni tawh chuan, Liana kal tur a hriat ve leh International Protestant Church of Zurich kohhran-ah mission lam thusawina a lo ngaihtuah sak a. Chu bakah, India Association of Zurich-ah Mizoram chanchin sawina hun a lo siam sak bawk a; mite’n Mizoram thatna lam leh tihtur a tamzia an hriat nan. Chutianga remchang a awm theih dawn vangin meeting an neih bakah ni hnih a cham belh a ni. Kan Mizo tlangval, LP Sailo (Puia) pawh an va in hmu thei a, Pathian zarah engkim tluang takin hun a va hmang a.

Himna kawngah edit

Kumin 2004 February thla India ram atanga kan lo haw hnu lawkin India mithiamte’n rail kawng Ganges lui kanna leihlawn lian an siam tur report an ziak chu lirnghingah a him thei dawn em tih Liana an ennawntir a. USA-a missile defense station dahna (van atang hmelma bomb lo tla thei laka invenna) hmun mithiamten report an ziak chu lirnghingah a him thei dawn em tih an en (review) tir leh bawk a ni. Hengte hi mi nazawng an tihtir lova, thil lian tak, mawhphurhna sang tak a nih vangin Liana tan chuan mirin nih kha a ropui hle ti mai ang. Pathian remtih bawk a ni. A naupan lai atanga tunthlengin harsatna siamtu tam ber chu hnam tlem leh nau zawk, minority nih vanga duhsaklohna, discrimination tuarna a ni. Hei hian chakna mak tak Lalpa-ah a siam theih a hmu bawk. Govt. Lunglei High school a kal atangin, chhimlam “Pawi” mi nih vanga tuarna a ni a. Chutiang zelin, Gauhati, Assam-a zir chhungin, National Cadet Corps (NCC) kalna leh exam hnawhchhuah thlengin tuarna a awk a. A tlangpuiin, India ram khaw lian zawka a zirna-ah thingtlang mi leh hnam tenau zawk (tribal) nih vangin a tuar bawk a. USA-ah India mi nih vanga tuarna a la awm zel si! Hetiang karah hian a pa thuchah leh tichaktu a hriat reng chu, “I chan tura Pathianin a ruat chu tuma’n an laksak thei lovang che”, tih hi a ni a; a fate hnenah pawh a hrilh fo thin! Pathian khawngaihnain heng hi chhel takin a kal tlang thin.

Rinna edit

Liana hian tawngtaina a ring a, meeting-a a kal dawnte hian min tawngtai hmasak tir thin a. Meetingna hmunah thil pawimawh a mawhphurhna a awm chuan min rawn ko vang vang a, “Ngeni, lo tawngtai the! Chutiang, khatiang chu thil a awm dawn”, tiin. Vawikhat chu an hotupa kal theih loh vangin meeting pawimawh takah Liana tirh a ni a. Chhun chaw ei dawnin company hotute chuan chaw ei puiah an sawm a. Mahse a boruak awmdan atangin Liana chuan a ringhlel deuh a ni ang, min rawn kova, “Ngeni, lo tawngtai la, chutiang khatiang chu a ni a, minutes 5 hnuah ka rawn ko leh ang che”, a ti a. Tichuan a rawn ko leh a. Thil awmziate phone-a kan sawi hnu chuan, an chaw ei sawmna chu pawm loh thain ka hria a, Liana pawh chuan a ngaihdan a lo ni a. A chhan ber chu companyte’n pawisa tamtak Caltrans atangin hmuh an tum a, hotu thenkhatte chu an bumin an thlemthlu thei bawk a ni. Chutiang thil thianghlimlo chu a tel ang tih hlauh vang in a fimkhur em em a ni. Liana khan tha a tih chuan an hotupa-in a pawm (approve) mai dawn a. A chang chuan in tihlawm (tham) nan pawisa tam tham an in pek thin hi, chutianga tel kan duh lova, a boruak a that loh chuan in lak hran tha kan ti zawk a ni. Corruption “mawi tak” leh “mi tihdan alawm” tih ang thilah hian luh tawh chuan chhuah har tak a ni. Vawikhat chu Dr. Rochunga Pudaite hian Liana a thiltih tur Board member-ah a sawm a, hei hi Mizo ramah thiltih a duh chungchangah a ni. Amaherawh chu Board member chuan $1000 thawh tur a ni a, Liana chuan pawisa lam keini chu kan harsa tih a sawi a. Chu bakah Pathian min kohna a nih leh nih loh pawh kan chiang lo bawk a. Tichuan, Pudaite chuan, “Nang chu pawisa pe lovin zawm mai rawh ka peksak ang che”, a ti a. Tichuan, kan ngaihtuah vang vang a; pawisa-a in lei a ni a, thain kan hre ta lova. Liana’n a sawmna chu a pawm ta lo a ni. Kan in hmelhriatna pawh a ti der hle.

Thildang a Tihte edit

Article ziak tura sawmna a hmu tam hle a, mahni duh zawng pawh a ziak hman lo. A tam zawk chu a ziak thei a, mahse tam tak sawmna chu in daihlohna vangin a ziak hman lo. Thenkhat chuan sawmna an thawn tlai lutuka, ziakna hman a nei lova, thenkhat chu a hna lam tul vangtein a ziak hman lo bawk. Pawisa hmuh awm lovin, mite tana thil ziak leh tihsakin a hun tam tak a hmang thin. A ziak chhun copy kan la neihte chu hmanni lawkah M.C. Awi-a’n lehkhabu-in a dahkhawm a. Mizoram lehkhabu tha zingah chhiar a ni ve, a lawm hle. Lehkha chhiar mi a ni a, Kristian magazine leh chanchin bu hrang hrang, leh lehkhabu subjects chitin reng mai leinan pawisa a hmangin hun pawh a hmang nasa thei thin. Magazine thalo leh lehkhabu thalo te erawh chu a chhiar lo, thil tangkai a chhiar ber thin. Pawisa lamah duham lo tak a ni a. Pawisa siam tam zawk tumin hna a thawk hah ngai lova. Amaherawhchu a thiltihte tha zawka a tih theih nan a hnathawhna bungrua lei nan pawisa a seng tam hle! Incheina leh car man tam leh fancy a ngaihtuah lem lova, mahse eitur lamah chuan a chak zawng leh eitur tha chu a man tam deuh mahse a in ren lem lo. A college kal dawna a nu thusawi a hriat reng chu, “Liante, silhfen chhe deuh neih chu a pawi lova, ei turah chuan va in ren suh”, a ti. A pa thusawi a hriatreng chu, “In leh lo tha, sum lama rochhiah dah ai chuan, mihring-a dah (invest) hi ro tha ber a ni”, tih a ni.

Ama hlawkna turin mi a bum lova, tlang takin a duhdan a sawi mai thin. Mizoram a ngaihtuah fo vanga thiltih a tumna - business, computer, Mizo Christian Global Network (MCGN), Mizoram Action Research Center (MARC), etc. - chungchangahte mi bum tum rana lo tel an awm a hriatte hian a rilru a tina hle thin. Harsatnate, a duhloh leh tumloh ang taka thil a awm in dawh thei vak lovin a lang thin nain, thil a hriatthiam hnu chuan mi ngaidam thei tak a ni. Mi-in thil mamawh an sawiin tih sak zel a duh a, vawi tam tak chu a tih theih aia tam a lo pawm bawk thin. Thil a tam lutuk leh beiseitu an awm ve reng avang hian a hre seng tawh thin lova, thenkhat chuan a sawi mai a, ti tak tak lovin tiin an sawi bawk. Mi a ring mai thin a, mahse vawi-li lai bum a nih hnu chuan mi rin harsa a ti hle! Hetianga bum leh dawta hek a nih hnu chuan a fimkhur ta deuh, a bik takin pawisa lam thuah leh thiltiha hruaitu atan. Rawngbawlna Liana hi a tet te atanga piangthar a ni a. Pathian Thu zirte a lo chak rilru ve thin a, mahse a hun laiin chutiang zir dilte chu kohhran hotu lian duhsaktu neihte a lo ngai a, tlin loh a hlau nge a bawhzui ngam lova.

A unaute a chäwm edit

Saint Louis University a awm chhungin a zirlai Assitanstship hlawh tlemte, ama inchawmna tur atang chuan a unaute a chawm ve leh chhawng a. Kohhran mamawh, rawngbawltu zirchhuak neih a ngaih pawimawh vangin, pastor zirlaite a chawm a. Pathian Thu zir a chak thu, Sacramento-a kan awm laiin kan pastor a hrilh a. Pastor thurawn angin, amah ngei pawh 1984 khan, mahni inchawmin Simpson Bible College & Graduate School (tunah chuan Simpson University an ti) M.A. in Missiology a zir ta a. Kan chhungkuain kan hah pui hle. Kohranah Mission Chairman-ah an hmang a, theih tawpin a la in pe zel a. Mizoram lam pawh a tanpui reng a. Kohhran tan khawl chhutna, Printing Press a lei sak a. Lehkhabute a thawn thin a. Simpson-a a kal laiin Mizoram a vei thu an pawlah a sawi thin a. An hotupa leh thiante chuan mimal mai chuan thiltih a har vangin, Liana chu USA-a Mizo awm te nen pawl din turin an rawn a. Tichuan, Mizo Christian Global Network (MCGN) a lo piang ta a ni. Pawl din a harsa lova, mahse hotute lamah inpekna a awm loh chuan harsatna nasa tak a awm thei bawk. Harsatna a kaltlang tam hle.

Mizoram edit

Liana’n Mizoram hi mi thiamte’n research tiin, thil kal hmang fiah zawka hriat leh hmasawnna kawng dap nan a tha ang a tih thin chu, 1999 khan a lo thleng ta a. Bishop Rotluanga Canada a rawn zir laia Liana nen, Mizoram chanchin, International Policy Research chanchin bu-a an ziak Professor pakhatin a duh em em vangin, Zorama research tiduh sawmna an ziak a. Chumi atang chuan research titur mi 22 USA atangin Mizoram-ah a hruai a. Kan sorkar hruaitute pawhin an puiin beiseina pawh an nei nasa viau a, mahse Mizoram research lo tihpui tur hotu thenkhatte duhamna leh mahni hmasialna vangin Liana chuan a kalsan ta a. Beisei angin a hlawhtling ta lo a pawi hle. Kohhran leh khawtlang thilah pawh, tanrual loh chuan hlawhtlin a har em em a ni. Tunah hian kan awmna El Dorado County-ah mission lam zirna lar ber, “Perspectives on the World Christian Movement” January 2005-a lo awm turah Co-ordinator a ni a. Ringtu mimal leh kohhrante’n, khawvel pumpui thlir chunga Pathian mission rawngbawlna chanvo neih theuh hria leh titu an nih hi he zirna hian a tum ber a ni. Kan vela ringtute missions lama an lo harhna a vei em em a ni.

Thulâkna edit