Wp/lus/Friedrich Nietzsche-a

< Wp‎ | lus
Wp > lus > Friedrich Nietzsche-a

Friedrich Wilhelm Nietzsche-a hi Zerman finrilnazirmi, hla-phuahthiam, rimawi-ziakmi leh ṭawng hlui zirmi a ni a, a larna ber chu finrilna-ah a ni. Sakhuana leh a hun lai hnam nun bihchianna leh chîkna bu tam tak ziakin chung a lehkhabu ziahahte chuan thufing-täwi, tihelna leh sawibelna (metaphor) a ngainatzia leh a thiamzia a tilang chiang hlë.

Nietzsche-a, kum 1875 vêl

Hriat a hlawh êm êmna chu Pathianrinlohna (atheism) leh Hringsáng (Zerman ṭawngin: Übermensch, Sâp ṭawngin: superman, overman) ngaihdàn a duan chhuahna kawngah hian a ni.

Finrilna chhung leh pawn lamah a hùhang leh sulhnu a ropui thamin mîte a la hneh hlë reng. A bîk takin hringnun-dàwnchianna (Zerman ṭawngin: Existentialismus, Sâp ṭawngin: existentialism, Ferên ṭawngin: existentialisme), hringnun-ngaihhona (nihilism) leh postmodernism lamah phei chuan hùhang a la ngah hlë.

Pian leh mùrna edit

Kum 1844, Khuangchawi thla ni 15 khan Leipzig khaw bula khaw te tak të Röcken khuaah piangin a seilian a. Prussia lal Frederick Wilhelm IV-a hming chawiin a hming hi phuah a ni. A pa hi Carl Ludwig Nietzsche-a a ni a, a nu chu Franziska Oehler-i a ni[1]

Zirna edit

Kum 1858 khan rimawi leh ṭawng zirna lamah talent a neih ṭhat êm avangin zirna in lär tak Schulpforta an tihah chuan a zir phalsak a ni a, hetah hian 1864 thleng a zir a ni. Hetih hun lai hian ṭhian ṭha tak takte chharin rimawi pawh a ziak nual a, chu bâkah hmanlai Grikho leh Rom mite thuhlarila tuina namén lo a chhar bawk a ni.

Kum 1864 ekzampuiah chuan Zerman ṭawng leh Sakhuana lamah dinhmun sang thei ang ber (1) a chang a, Grik ṭawng leh Latin ṭawng-ah 2a a hmu a, Ferên ṭawng, Hunhlui-chanchin leh Physics-ah 2b a hmuin Hebrai ṭawng leh Chhiarkawpah erawh chu 3 chauh a hmu thung (1 a sang ber a, 2a-in a dawt a, 2b, 3 chutiang zelin).

Rinna hloh thü edit

Kum 1864 exzama a hlawhtlin tawh hnuin Bonn zirnainsángah Pathianthuzirna (theology) leh Ṭawnghluizirna lam chhunzawm tùrin a inziaklût a. Hë zirnainsángah hian a ṭhianpa Paul Deussen-a nèn hnam hmangaihna thuthlung vuana zirlaite insuihkhawmna pawl pakhat Burschenschaft an tihah chuan an lût ve zawk a. Rei lo tëah Nietzsche-a chuan a rinna hlohvin a Pathianthuzirna pawh a chawlhsan ta a ni. Amaherawhchu a rinna hloh chhan hi Paul Strauss-a lehkhabu Isua nun tih a chhiar vang a ni tel mai thei a. Mahsé kum 1862 a thufün ziah pakhat Chantâwka-Khuarèl leh Hunhlui-chanchin tihah chuan hunhlui-chanchin hriat chiannain Kristianna a keuh thlu hneh hlë tawh tih a lo ziak daih tawh a ni.

Heta ṭang hi chuan Ṭawnghluizirna lamah chuan a insawrbing lehzual sauh va. Finrilna lama a thuziak te pawh a rawn lang chhunzawn nghâl nghe nghe.

Kum 1865 khan Arthur Schopenhauer-a finrilna thuziak chipchiar takin a zir a, Die Welt als Wille und Vorstellung tih a chhiar hi finrilna lama a piantharna chángthlanah a ngai a. A hnua a sawi dàn chuan Schopenhauer-a hi a miril ngaihsan tlémte zinga pakhatah a pawm a, a thufün ziah Zirtirtu Schopenhauer-a (Schopenhauer als Erzieher) chu Schopenhauer-a chungchang liau liau a ni nghe nghe.

Kum 24 mi chauh a nih laiin a zirtirtu Friedrich Wilhelm Ritschl-a puihbawmna leh thlàwpnain Basel zirnainsángah Ṭawnghluizirna zirtirtu ni tùra sawmna a dawng hlauh nghe nghe.


Thulâkna edit

  1. Cate, Curtis, Friedrich Nietzsche. Woodstock, NY, USA. The Overlook Press. Kum 2005 chhuak