Wp/lus/Balhlä

Balhlä (Zirnahming: Musa acuminata, Musa balbisiana ladt.) hi thlaihring chi khat niin a rah hi ei theih a ni. Balhlä hi pianzia leh lengzawng hrang hrangin hmuh tùr a awm a, a chipui hnäi ber chu changél a ni.

Asia chhim leh chhimchhaka tualṭo a ni a, khawvêlah Papua New Guinea-ah a chìna chìn hmasak ber a nih hmèl. Tünah chuan lei pangkiar lai hmun leh a chhehvêl ram zawng zawngah chìn a ni tawh a, a tlém berah ram 107 vêlah chìn tawh a ni.

A chanchin

tumbu vùi ṭan

Balhlä hi thlaihring zinga hnim (hnim hi lei páwna küng sak nei lo, an ṭhankin ruala thi mai ṭhìnho sawina a ni. Entirnan: changél, phùlhnim, vaihlenhlo, zapanhlo, kátchát ladt. hi hnim tiha chhiar an ni) tia chhiar zinga pár chhuah thei lian ber a ni a. A len êm avàngin thing nia ngaihsual palh cháng a awm. Amaherawhchu balhlä hi thing ni lovin hnim a ni a, a rei berah kum hnih vêlah a thi ṭhìn a ni. A maldin ngäi meuh lo va, a hung-in a ṭo ṭhìn.

Chìn a lo nih dàn

Asia chhimchhak loneituten an chíng hmasa ber a. Tün hnaia thilhlui laihchhuah ṭhenkhata a lan dànin Papua New Guinea-ah hian kum 8000 BC - 5000 BC inkár vêlah an ching tawh tih hriat a ni. Kum 1000 BC vêl khan Madagascar-ah pawh balhlä hi hriat a ni tawh nia ngaih a ni bawk.

Mizoramah chuan khawtin deuhthawah hmuh tùr a awm a, amaherawhchu Khúmtung leh a chhehvêlah an chíng nasa ber.

A rah

Balhla hmin

Balhla rah hi a künga hmin thei ni mah sé hralh leh thawnchhuah atán chuan a hela lawh a ni tlángpui a. A thawnluhna ramah pindan bîkah tihhmin a ni ṭhìn.

Mizo balhla chi hrang hrangte

Chanchin kimchang : Mizo balhla chi hrang hrangte

Banria

Chanchin kimchang : Banria

Hei hi Mizote’n balhla kan tih ber ṭhin niin a lang. Tun hma lam kha chuan, kamrah mai maia ngaiin an chîng tam vak ngai lem lo va, a chîng chhunte pawhin huan sirah tlem azawng an vau lawi chauh va. Banria hi a kung a tlo va, enkawl lohva ramhnuai hnim zinga awm pawh rei tak tak a dam thei ṭhin.

Balhla kual

Chanchin kimchang : Balhla kual

Mi ṭhenkhat chuan, 'Banhla kual' an ti a. Balhla kualah hian chi hnih a awm a; chumia a rah ṭha duh zawk chu, a rah, a thlar invuahna hnûn bulah hian a kawm deuh bik a, a tak chu a ngil deuh zát a; zunghrual a nei deuh bawk. Kung khat rah thlar khatah 12 te a awm deuh ber a, a thlar hi kung khat rahah chuan a tam thei vak lo va, pum 50 te awmna chu balhla ṭha tak a ni. Thlawh faia ngun taka enkawl chuan kum 7 te chu ṭha takin a chhawr theih ṭhin.

Lawng balhla

Chanchin kimchang : Lawng balhlä

Hei hi balhla kung tawi a ni a, balhla kualte nen a rah chu inang tak a ni; a hmin erawh chu a eng ṭha ve lo deuh. A thlum erawh chu a na mah zawk a, a rah a tam duh thung a, bu khatah 230 laite pawh a awm thei a, pawisaa chantir chuan kung khatah a thar tam thei zawk maha ngaih a ni ṭhin.

Banpäwl

Chanchin kimchang : Banpäwl

Hei hi rah lian pui pui a ni a, kung khat vuiah a tam lo hle ṭhin. A hmel îtawm ngaihtuahin a tui lo, a lai a ruh rûn ṭhin. A thlum vak lo bawk.

Banpui

Chanchin kimchang : Banpui

Hei hi banpawl ang deuhva lian a ni a, a chhung erawh chu a ruh ve lo. A thlum vak lo va, banpawl ai chuan a ei tlak zawk a ni.

Balhla nauchâw

Chanchin kimchang : Balhla nauchâw

Hei hi chu Mizote’n kan chîng tam vak lo va, hmun tam takah chuan a awm ve a; mahse, tumahin chîn pun tlakah an ngai vak lo. A hmin pawh a thûr deuh her a, a thlum vak lo.

Thulâkna

TuaiSialA, Balhla chi hrang hrangte, misual.com thuziak [[1]]
Lalbiaknema, C., Zoram Mawitu

Zawmchhuahna

TuaiSialA, Balhla chi hrang hrangte, (misual.com thuziak)