Wp/lua/Mâyi

< Wp | lua
Wp > lua > Mâyi

Mâyi ntshimfuanyi tshia bintu bidi kabiyi bienza ne bintu bidi bienza ne mâyi tshidibu babikila ne: H2O. Mmushindu wa bintu bidi kabiyi ne mekala, kabiyi ne munya, kabiyi ne dipembu, ne bidi kabiyi ne mekala to. Ke tshintu tshinene tshidi mu tshibuashibuashi tshia buloba (hydrosphère) ne mu mâyi a bifukibua bionso bidi ne muoyo. Udi ne mushinga wa bungi kudi bintu bionso bidi ne muoyo nansha mudibi kabiyi bipetesha biakudia, makanda a mubidi anyi bintu bikuabu bidi bienza ne mashi. Mushindu wende wa kuenza bintu, H2O, udi uleja ne: tshintu tshionso tshidi ne atome umue wa oxygène ne abidi a hydrogène, matue ku umue. Atome ya hydrogène idi misangisha ne atome ya oxygène mu mutantshi wa 104,45°.[ Mu mushindu wa mâyi, badi babikila kabidi H2O ne: "mâyi" (water) ku mulondo wa luya ne buenzeji bua mâyi.

Menshi mmushindu kampanda wa bintu bidi bienza ne atome isatu bidi bienza ne atome umue, bidi bileja mudi H2O muikale ne tshikoso tshia dikumi ne inayi ne tshitupa tshia dikumi ne muanda mutekete ku dikumi ne inayi. Tshintu etshi tshidi katshiyi ne mekala, katshiyi ne mupu, ne katshiyi ne munyinyi. Tshidi tshienza ne mâyi adi ne luya ne tshiamu tshidi tshienza ne mâyi adi ne lupepele, ne tshidi ne buobumue bua se: tshidi ne mâyi adi ne lupepele, mmumue ne: tshidi ne tshiamu tshidi tshienza ne mâyi adi ne lupepele.