Wp/lki/هفته

هَفته یکایی ژ زمان برابر ۷ شَوانه روژە.

هفته ژ گامانِ مانگ قمری گرته بوویه و ایمروو لە همه جوامع ژ او به عنوان یک واحد زمان استفاده مەبێت.

بعضی مردومِ مدیترانه هر پاره زمانِ شَوانه روژی تحت فرمانروایی یکی ژ اجرام هفتەگانه آسمان (خوار و مانگ و پنج سیارەی روشن) که خودایانِ اوان بوون مەزانستن. مصریان دورترین سیارە را زحل و شروعِ ای گردش را با او مەزانستن. مصریان معتقد بوون هر روژ با گردش یک جرم شروع مەبێت و به او هم ناویده مەبێت. بنابرین عملاً روژانِ متوالی هفتەگانه را بنام اجرام شناسایی کردن. سربازانِ رومی مقیم لە مصر به هفته هفت روژه کافران خو گرتن و او را به سرزمینِ اصلی خۆ معرفی بۆ جایگوزینی با هفته هشت روژە خۆ معرفی کردن. اکتاویان (سزارِ آگوستوین) و حاکمانِ رومی پس ژ او، ای رسم را مجاز زانستن ولی تا زمان امپراتۆر کنستانتین لە سالِ ۳۲۱ بعد ژ میلاد بطور رسمی مورد استفاده قرار نەگرت. ناوانِ انگلیسی (انگلۆساکسۆن) روژانِ هفته، ژ ناوانِ انگلۆساکسۆن همان هفت اجرام آسمانی که مورد احترام مردوم باستان بوو گرته بوویه.

اما آنچه بیشتر مشهورە امە که بابلیان اسامی روژانِ هفته را ژ روی اجرام هفتەگانه منظومه شمسی ناوگذاری مەکردن که رومیان بعدان ژ روشِ اوان پیروی کردن بنام اجرام که الله اوان بوون ناوگذاری کرده وتقویمِ ژولیوسی و تقویمِ گریگۆری را به وجود آوردن. طبق ای قراردادِ اولین روژِ یکشمه (رووژِ خوار) - دوشمه (روژِ مانگ) - سه شمه (رووژِ مریخ=الهه جنگ) - چارشمه (روژِ عطارد) - پنجشمه (روژِ مشتری=الهه رعد و برق) و جمعه (روژِ زهره=الهه عشق) و شمه (روژِ زحل=الهه زمان یا کشت و زرع) ناوگذاری بوو.

ای شیوه تقسیم‌بندی (هفته) بعدان لە تقویمانِ جهانِ عمومیت یافته، چنانچه لە تقویمانِ شرقی هند، تبت، برمه و... نیز رایج بوو، از جمله لە ژاپۆن سابقه یک هزار ساله هەیە.

لە تقویمِ ایرانی هفته با شمه شروع بوو و با آدینه که روژِ تعطیل هفتەیە، پایان مەپذیرە.