Appõn-bōz reaktsijd at seļļizt reaktsijd, mingižis um protoniļļõlēmi. Reaktsijd kēmijlistiz võibõd vȱlda protoniļļõlēmizt ja elektroniļļõlēmizt. Ežmizõs appõn ja bōz vaisõ sugūb protoniļļõlēmi, tuoizõs okcidiji ja reduktciji ain vaisõ tūoimõb elektroniļļõlēmi, uzreiz suggiji oksidatsij ja reduktsij um namtõd redoksi reaktsij.
Kubbõvõtāji tabūl
edit| jagū võtājizt āinõd | |
|---|---|
| appõn | bōz |
| seļļizt āinõd, mingizt võibõd andõ protonõd = protonāndajizt agā protondonorõd |
seļļizt āinõd, mingizt võibõd ilzõ võttõ protonõd = protonilzvõtājizt agā protonaktseptorõd |
| irdistiz äb metālõd | irdistiz metālõd |
| appõnimi ja bōzlizimi äb ūo absolūt ummitõd, ain um īd tieudtõb immõrkouţšõ (lagtõmõs) kǟndõbõd appõnõks ja bōzõks mingizt āinõd võibõd kǟndõ appõnõks ja bōzõks reaktsijpartnõrõst tänkõm, ne āinõd at namtõd amfotõrõks, ikš amā tǟdzi amfotõr um vež | |
| lagtõmõs | |
| appõnõd ja bōzõd vežīzõs lagtõmõs dissotsiālõbõd, agā lagtõmõs vāldistõz likkijizt iōnõd suggõbõd, mingizt võibõd vȱlda pozitīvõd (katiōnõd) ja negatīvõd (aniōnõd) | |
| appõnõd lagtõmõd at appõnõd | bōzõd lagtõmõd at libḑizt |
| appõnõd vežīzõs lagtõmõs dissotsālõb oksōnijiōnõks (H3O+) ja äb metālliz aniōnõks (A–) |
libḑizt vežīzõs lagtõmõs dissotsālõb hidroksidiōnõks (OH–) ja metālliz katiōnõks (K+) |
| protoniļļõlēmi viedsõ um dūšig eksoterm protsess, agā lem suggõb | |
Sēļțami
editAtōmõd vaili siḑīm võib vȱlda apolār ja polār. Apolārõs siḑīmõs atōmõd elektronviedīkšiji võimi um īdvastāli, se um irdistiz īdvastālizt atōmõd vaisõ. Polārõs siḑīmõs atōmõd elektronviedīkšiji võimi um tuoisti. Až kakš atōmõd viedīkšiji võimi vaisõ um diezgõn sūr vait, siz siḑīm um iōnli. Viedmolekul (H2O) um dūšig polār, sīepierāst tuoizt polārõd atōmõd vežīzõs lagtõmõs pōkõb īžkiz.