Wp/lai/Cahmaipi

< Wp‎ | lai
Wp > lai > Cahmaipi

Laws vs. Chin state Thlanmual, le Nunphung

Note: Ka Nunphung asi ruangah, an chim mah le mah tilzang cumh timi hna ka lo sual lai dek maw, aruah zia tu ka thiam piak uh, tiah tawidawrnak hen, carel tu ka nawl hna. Halkha leiin, Rual-U pawl hrihhawhnak le cawlcanghnak thawng kan theih tikah, acheu arem lo in aruat mi zong kan um, acheu cu arak ilawm tuk mi zong kan um, cu karlah te i athupmi te nih Mipi kan ca’h , “Thimnak;- achia le attha”, akan pek i, cu te cu kan ihngalh lo kar te ah “Social Mobilize”, style in kan Nunphung, le kan Sining arak kan thleng tu ah acang ziahmah ve ko . Khat lei kam in zohah cun, “Minung hi Thingkak le Lungkak in achuak mi kan si lo, kan ikhat viar ko”, atthangcho hmasa mi Minung pawl nih Nunphung dawh le, Nunzia, Sining dawh lei an panh cang i, attha cho ve rih lo mi Miphun nih, Lungput, le Ruahnak, Nunphung, le Sining leiah atha arak dawr tawn ve le, atthangcho cangmi Miphun nih an rak tuahmi kha, “ Kan Nunphung asi lo, ka Sining he akalh, kan banh ngam/kho lo tiin”, he tiah kan rak cawl ve . Kan Minung hawi nih an ngeihmi te kan ingeihviar ve ko i ‘ziah an ruahnak, an Lungthin kan canh,banh, phaak khawh ve lo tiah, bia ihal awk le, i-al awk te in a um tawn, asinain cu kan idannak te cu Minung kan thlum-alnak amuru arak si . Laws vs. Chin State Thlanmual ‘Christian Thlanmual’, hi hawidang biaknak Buhda bantuk in duhpaoh in tthial, le kam;- Rualphul loin Thlanmual ah Innsak, tbk khawhmi asi lo. Bible nih “Ni Hmanung bikah, mah le thlankhor cio in an tho lai i Keh le Vorh in Thleidan, an si lai”, timi te khi Law nih a recognize mi asi. Asinain, Kawlram ah cun Cozah achiat le tthatlo ruangah Biaknak danglo in Thlanmual kan duh poah in kan tthial, Christian Thlanmual cu tthial phung asi lo, Ngandamnak hen akalh tuk cang tiah Medical lei Dr. te nih an ti lawngah, Thlan kha phulviar in, Ruak kha hmundangah tthial asi lai, asiloah Thlanmual kha amah ningte in a um lai i Thlanthar tu Cozah nih atu le atu thawn khawh lo dingin le, Kumsaupi hmanh khawh dingmi hmun pek asi lai. IHL, Laws hmangin “Ral ituknak ah athimi Ruak”, pawl zong khi , Raltuknak zultu, le Lakhruakin hmangkhawhmi “Chaplain”, nih ttha tein avui hna lai . Christian Ruak, hi Bible nih ‘NI HMANUNG KEH LE VORH”,thleidan timi ruangah, Laws hmangin, ikhangh phung zong asi lo, akham. Dan le Dun, azulmi Ram le Miphun paoh nih cun, zulh cio mi asi. Asinain, hmun le hma , le Sining athleng duhmi nih cun, azullo mi zong an um ve. Rual-U le Thlanmual Sifak Santlailo kan um bantuk in, Mirum, Milian le Mi Laiva tiin an um ve, hi pa3 arualpeng lai ti awk attha lo. Hakha zong, Chin State, Capital asibantukin hi PA3 he rualin akal kho theng lai lo. Cu ve bang, Halkha Khuapi ah, Thlanmual pakhat lawng a um lai lo, tampi a um lai. Kan nih Laimi cu, ‘Thlanmual’, asullam lawng hi, kan hngalh rua ka ti. Asinain, Laitlang cu, Fingtlang ah asi i , Khampat te hna ah cun, Nelrawn asi bantukin ‘FUR’ caanah, Thlanmual Ti nih apawngkam Minung kan din-ei mi ah, arak lut sual lai maw, ti zong khi ruah chih aherh. Khua pawngkam tuk, le Innpawng kam tuk te hna i Thlanmual um hi, arak tthat lonak tampi a um. Cuhlan hmanah, Ralkap Cozah Kut tang kan um ruangah kan Nunphung, tbk kan iremh duh zong i kan iremh khawh lo, atuahcun Cozah tthat lei kam apanh cang i remh awk tete asi mi kan Nunphung cu iremh thluahmah ah attha ko, zeitluk rangin dah kan Nunphung kan iremh lai timi tu ingeih cio asi ko lai dah ka ti. Chin Miphun , kan Thihloh i kan Ruak kan isuan ning, le kan Thlanmual tuahto ning, tbk te hna Halkha lei kan U (Rual-U) le pawl nih BIATAK chuahin an van cawl cang timi thawng ka theih tikah, lomhlo hin umkhawh ding asi lo. Rual-U pawl hi , Partnership Deed, style in dirin Thlanmual, le Thihloh Nikhua Fimtawl, tu Services, Services in dirkho hna sehlaw, attha chinchin hnga. Thlan man, afakmi a um bantuk in, adengmi zong a um tthiamtthiam ko lai. Amahbalte, Halkha Khuapi cu , Chin state , Capital asi bantuk in, Thlammual, tbk , le azei kan tuahpaoh ah hi Hnu Kum100 leng,tbk khi cuanhchin in, Landscape Manager Mit in zohchih le tuahchih ah attha lai. Thlanmual siseh, Road siseh, kan siamremh mi pawl hi, Public Interests, an si tikah, Chin State a um mi kan Miphun ca lawng siloin, Vawlei cung Miphun vialte nih, Ni ni khat, tbk ah an hman te dingmi le, hman khawhmi asi tiah, sullam ngei tein tuah le ser ah attha. Kan mah Halkha Khua, ca lawng asi, tbk pungsan in Lungput ngeiin kan tuahsual ah cun loh dimdiam asi lai. Yangon International Airport, an rak sak lio i, lawlawse timi ideas kha cu, kan hrial bak ahau. Lam, Cawh, tbk, tiah ah Lam, timi asullam hi kan ifiangset tawn lo in, mah le peng le tlangin kan lungput akal tawn, hi zawng hi aphung asi lo, ‘Lam’, timi cu Vawlei Mivial te ca’h, hmanding,khawhmi in tuakcikcek in siam le tuah asi. Thlanmual zong cu tthiamtthiam . Ruak kan isuan tik zongah, Inn ah kan isuanmi hi Miphun tampi nih an rak hmanmi, acheu Nihin tiang ahmangmi zong a um ve rih. Kan nih ‘Laimi’ cu Ruak aisunhsak mi kan si, ti hna hi cu, aphung asi ti lo;- Chin state ruaksunhsak doctrine hna hi cu Monywa Ngapi Industry Zone i atlongmi Uico hmanh nih khin azun, azun hnawh duh ti lai lo. Asinain, Chin State kan sining, le dirhmun nih kan duhmi zong atlinh kho lo, Kawl Miphun nih ankan vaivuanh i cu chungah cun kan ituai peng rih ko. Ruak Innsuan kan duh ti lo tiah, Sizungah Ruak tehpi hmanh silaw, Cozah Sizung ah zeihmanh a um lo. Nunphung ithlen, le itunmer duh zongah hin, Cozah tampi arak itel ve. Asinain, Cozah nih Innkaa, lamte avan on ziahmah cang le, kan Nunphung chan he atlak tilo mi paohpoah cu ithlen kan duh asiahcun, duhsah duhsah tein ithlen khawhnak alam a um pah ko cang tihi, Rual-U pawl an Ideas, Thlanmual hin alang cang. Cozah cu Mipi Nawl in akal; Mipi nih Cozah cu athim, aphung asi ko. Asinain, azei maw caan ah cun, Administrative Authority hmangin ‘Mipi Cozah nih en-aherh caan’ te a um ve tawn. Cu ve bang, Nunphung remhnak, le Thlennak ah , Rual-U pawl an thiltuahmi hi Mipi nih an remlo caan le, an lung atlin lo caan zong a um ko lai. Asinain, Rual-U pawl nih Ideas chuahin Hakha Thlanmual, tbk kan Nunphung kongkau ah an tuahsermi bantuk ah hin cun Mipi zong ttihding le, hmaizohding asi lo, cheihthluahmah ding asi ko, Criticize tuahtu, Mipi leiin an rak chuak ve lai i, cu pa2 karlak in cun Miphun ca’h ‘dinnak-nunphungttha’, achuak ko lai. Atu lio Rual-U pawl ideas, hi ‘Landscape Manger or architect’, pawl nih Rili pawng Innpungsan an suaimi te he khi alo ka ti, ka Uartaktak, an nawl ka cawn ve lai. Innruak suan hi ngandamnak lei ah ttih anun cu um rihseh; Innruaksuan hi cu arak style lo taktak. Halkha cu, Wungyi zung aumnak le, Capital asi bantukin, Hakha Khuasa mi nih kan Nun zongah Smart deuhin nun kan herh bang; kan Thihni zongah Smart deuhin kan thih aherh cang. Ruak hnuhnak, dawhnak Leengkee zong, style deuh le, smart deuhtein ka siam le hman aherh cang. Ruakthlahmi Mipi le, Ruakvuitu Pastors te, he pehtlain kan tuahmi vialte zong, smart deuh te le, Miphun pi nih an tuahzulhmi ningcang deuhtein le, rumra deuhtein antuah bantukin kan ifimhlawm aherh cang. Hivialte zong hi, Rual-U pawl nih, ‘Creative Ideas’ chuahin an kan mersanpiak te lai ti zong ruahchannak tampi ka ngei. Rual-U pawl chuahmi ‘Creative Ideas’, hi chawva in cawksian ding asi lo, ‘ideas’ ttha cu phaisa in thlencawkding asi lo. Pi/pu chan in Nihin tiang, ‘Thlarau Mit, le Thlarau Principles’ in kan zoh,bih tawnmi kan Chinland dawh te, hi ‘Laws’ mit in kan zoh le kan bih aherh ve cang. Northern Chin State, hi Thlarau Mit in zoh le bih awk ah atlak ti lo, asangtuk cang. Southern Chin State, Arakan State um Chin Miphun, le Magwa Province um Chin Miphun balte khi cu, ‘Thlarau Mit or Principles’ in zoh lo awk an ttha rih lo. Phundangin chimahcun, Northern Chin State cu Christian biaknak abiami le, Jesus Christ Thisen hmangin acian-ni taktak in Amnesty or Tlanhcang/pekmi kan si cang. cuca’hcun, Halkha , Rual-U pawl an “Creative Ideas”, te hi Thlarau Mit le Principles in Muaitam le, conglomh loin, ‘Laws’ Mit le Norms char riangmangin ‘Uisa- Beel’ bul in bul tuah hna usih. MP, tarpa pakhat “MP acuh, avan ngah bakin akhuh akhuh zongah, MP khuhin akhuh cang”, cun “MP, Upper House, ah ava kai i akir lei cun acal akheuh zongah MP Cal kheuh in akheuh cang, ato tik zongah MP Ke-ngal chuan style in a chuan cang, Pa Za taktak ah ka chiah”, MP asi hnu cun a Nunnak ah a body structure le body language zong , athlengviar cang. Rual-U pawl, an ‘Creative Ideas’ hi, Customary Laws mit in X-ray vanzeih taktak ah cun, “ Custom , cu Individuals in usage ah; usage in environment ah; environment in custom ah, tiin Van Arfi, pa2 te an hung tthepdalhmalh le, tleudalhmalh te in an hungchuah i an hungceu bang, ceunak an pek bang;- Individual step ah, Van Arfi te bang dep, dep tiin ahung tthep; Usage step ah, Van Arfi phir te bang an ceunak kha an van i-tthuan, dalhdalh tikah Fi-ruak van Arfi ah an hungcang; Environment step ah, Van Arfi tleu lilhmalh in an hungceu”. Cu ve bang, atu Rual-U pawl, an ideas tete hi tladalhmalh in an hung tthep dalmalh lai i duhsah duhsah in kan Halkha Khuapi Nunphung cu, Chin Miphun Pi, Nunphung le, Zohchun awktlak Nunphung, Mi Zapi ca’h tthatnak achuahpi tu nunphung ah an hung cang te ko lai. Hungcang hram hnaseh, Rual-U pawl Ideas dinhnak le umnak ca’h Chin Mipi Thinlung Innkhar ahung pengko tiin, damte in Thlacam Sawmnak: Chin Miphun, Ngaknu tete, Yangon Hotel, Mandalay Hotel, May Myo Hotel, Monywa Hotel, Kalay lei, Tamu lei, tbk ah athli thup tete in Hlawhhlang attuan mi tete, zong kan Halkha Khualipi ah an ifumtom khawhnak ding hnga le, kan Capital ah Massage zong a um khawh ve nak hnga, thlacamnak in rak ibawm cio hna usih. Theinsein sin’h Hlawhhlang Legalize tuahnak nawlnak atuah kho tu, Women Organization achuah khawhnak hnga zong rak ibawm cio hna usih. Note: China, hmanh nih Hlawhhlang apomhlawmning Principles Update atuah cang hi aw. Chin State Ca’h, Mizo Ram hna pattern kan ilaksual ah cun, kan lo lai hih, Mar or Lushei te dawng nunphung le, an ram sining kan ichar sual ah cun ka tlau dimdiam. Mar te dawng nuncan le sining cu aw, Thado te dawng hmanh nih zei ah an rel lo mi asi.