လၢပူၤကွံာ်နံၣ် ၂၂၀၀ ဃၣ်ဃၣ်မုၢ်စီၤပၤပၢကီၢ်အ့ဒယၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဒ်ပှၤပၢတၢ်လၢပျၢၤတဖၣ်အသိး အဝဲမၤလဲၢ်ထီၣ်အထံအကီၢ်ဒီးအဘီအမုၢ်ခီဖျိဒုးနၢၤတၢ်လီၢ်အသီအသီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်အရှိၣ်ခၣ်(Ashoka) တလီၤက်ဒ်သိးပှၤပၢတၢ်အဂၤတဖၣ်ဘၣ်ႉ အရှိၣ်ခၣ်သတူၢ်ကလာ်ဃာ်ဒူချၢကွံာ်အသးလၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤဒီးစးထီၣ်ပၢတၢ်လၢတအိၣ်ဒီးတၢ်စုဆူၣ်ခိၣ်တကးဒ်ဘူးဒးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အိၣ်ဝဲအသိးလီၤႉ
.jpg)
တၢ်စံးဝဲဒၣ်လၢအရှိၣ်ခၣ်ကဲထီၣ်ဘူးဒးဖဲအထံၣ်ဘၣ်တၢ်လီၤပျံၤဖုးခီပျိတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအပူၤဖဲအဝဲလဲၤဒုးတၢ်ဒီးပၢဆှၢတၢ်ဒုးအခါန့ၣ်လီၤႉ တၢ်န့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢကမၤစၢၤပှၤဂ့ၢ်ဝီတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤႉ အဝဲကိးဝဲလၢ တၢ်မၤနၢၤတၢ်လၢယွၤကလုၢ်ကထါ (Conquest by dharma) န့ၣ်လီၤႉ လၢကီၢ်အ့ဒယၣ်အပူၤဒမး (dharma) အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်မူလၢကျဲအဘၣ် ဒီး "တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢအဘၣ်ခဲလၢာ်" န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အဝဲအံၤပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်တီတၢ်လိၤ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဒီးတၢ်သူၣ်ဂ့ၤသးဝါန့ၣ်လီၤႉ အဝဲအံၤအခီပညီမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်သးကညီၤ တၢ်သူၣ်လဲၢ်သးလဲၢ်ဒီးပှဲၤဒီးတၢ်ဆိကမိၣ်ဆိကမးလၢအထီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဘီမုၢ်စီၤပၤအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲညိနုၢ်လဲၤဝ့ၤဝီၤဆူခိခိၣ်တၢ်လီၢ်ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤဒမးယွၤကလုၢ်ကထါဆူပှၤကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤႉ အရှိၣ်ခၣ်ဃုထၢထီၣ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ် တဖၣ်ဒ်သိးကမၤစၢၤဒီးမၤမုာ်ထီၣ်က့ၤပှၤလၢအတူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤမူဒါလၢကကွၢ်ထွဲပိာ်မုၣ်ဒီးပှၤကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်လၢအအိၣ်ဆိးလၢတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတဝၢပူၤအတၢ်လိၣ်ဘၣ်လီၤဆီတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
အရှိၣ်ခၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဘျၢသဲစးတဖၣ်လၢတၢ်ကဒီသဒၢတၢ်သူဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ အဝဲစးထီၣ်တၢ်တ့ထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ်တ့ထီၣ်ဘှီထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ်မၤတိာ်ကျဲၤတဖၣ်ဒ်သိးဒီးပှၤထံဖိကီၢ်ဖိကိးဂၤဒဲးအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးကဂ့ၤထီၣ်ဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ သ့ၣ်ထူၣ်တဖၣ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်လီၤအီၤလၢကျဲကပိာ်ကပၤ တၢ်ခူၣ်လီၤထံပူၤတဖၣ်ဒီးထံမုၢ်ဘိတဖၣ်ဒီးတၢ်ဘှီထီၣ် တၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါအဟံၣ်တဖၣ်လီၤႉ
တၢ်ဂ့ၢ်ထဲတမံၤလၢအရှိၣ်ခၣ်ဘၣ်သးပှၤကိးဂၤကသ့ၣ်ထီၣ်က့ၤအီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲအတၢ်ပၢတၢ်လၢထူကလုၢ်ယွၤကထါလီၤႉ ဒ်သိးကပာ်မူအဝဲအတၢ်ထံၣ်တၢ်ဆိကမိၣ်အဂီၢ်အဝဲစိးပျၤတ့ၢ်ဝဲအတၢ်သိၣ်လိသ့ၣ်တဖၣ်လၢတၢၢ်အလိၤဒီးတၢ်အထူၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အလိၤ (တၢၣ်အထူၣ်တဖၣ်) တၢပှၤကမျၢၢ်အိၣ်ဝဲအလီၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်လၢအဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်စဲထီတဃာ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤတၢ်ကိးအိၤလၢလၢၢ်ဘ့ၣ်ဘၣ်လံာ်ဒီးလၢၢ်ထူၣ်လံာ်တဖၣ်လီၤႉ လၢၢ်ထူၣ်လံာ် (ကျောက်စာ) လၢအမံၤဟူၣ်ဖျါကတၢၢ်တခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲခ့ယုၢ်လၢၢ်ထူၣ်လၢအဘၣ်တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်အီၤလၢစၢ်နး(Sarnath) ဒီးတၢ်အံၤကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်ပှၤအ့ဒယၣ်ဖိတဖၣ်အတၢ်မၤနီၣ်မၤဃါတုၤလၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ်လီၤႉ