မဲၢ်လး, ဘဲကျီး အံၤမ့ၢ် ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲကဝီၤ လၢ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ သးစီင်ယါင် ကီၢ်ဆၣ် ဖဲ 1984 နံၣ်န့ၣ် ဒီးကွၢ်ထွဲဝဲ ကညီပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိအဂၤ 50,000 န့ၣ်လီၤ;[2] ဖဲ လါယူၤ 2019 န့ၣ် ဒဲကဝီၤအပှၤနီၣ်ဂံၢ်အါထီၣ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ. မဲၢ်လးအံၤမ့ၢ်ဒဲကဝီၤဒိၣ်လီၤကတၢၢ်လၢကညီပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲအဂီၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှအိၣ်လၢဒဲကဝီၤ အါန့ၣ်ဒံး 90% န့ၣ်မ့ၢ် ကညီကလုာ်ဒူၣ်ဖိလီၤ.[3] ဒဲကဝီၤအံၤဘၣ်တၢ်ခိၣ်ရိးမဲအီၤလၢ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢတၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ် (TBBC), ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ကရၢကရိ 11 ခါ လၢဟ့ၣ်မၤဘူၣ် တၢ်အိၣ်တၢ်အီ, တၢ်အိၣ်ဆိးလီၢ်, ဒီး တၢ်အဂၤ လၢ ပှၤဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးဖိတဖၣ်အဂီၢ်[4]
| မဲၢ်လး ဘဲကျီး | |
|---|---|
| ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲကဝီၤ | |
  မဲၢ်လး | |
| ကိၣ်ဒံးန့ၣ်: 17°07′44″N 98°22′50″E / 17.12889°N 98.38056°E | |
| ထံကီၢ် | ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ် |
| ကီၢ်ရ့ၣ် | ထၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် |
| ကီၢ်ဆၣ် | သးစီင်ယါင် ကီၢ်ဆၣ် |
| အ့ရယၢ် | |
| • ပာ်ဖှိၣ်ခဲလၢာ် | ၂.၄ စကွဲကံလိမံထၢၣ် (၀.၉ စကွဲမံလး) |
| အပှၤနီၣ်ဂံၢ် | ၄၆,၁၃၃ |
| တၢ်ဆၢကတီၢ်နီၣ်ထိၣ် | ICT (UTC+7) |
ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိဟဲတုၤဆိလီၤကတၢၢ်ဖဲ 1984, အါကတၢၢ်မ့ၢ် ကညီကလုာ်ဒူၣ် မ့တမ့ၢ် ကရ့ၣ်နံၣ်ကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အသုဘၣ်ဃ့ၢ်ပူၤတၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ဒီး ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ် တၢ်ဆီၣ်တံၢ်မနၢၤကလုာ်ဒူၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒူသဝီလၢအကထိတဖၣ်, အါကတၢၢ်လၢ ကညီကီၢ်စဲၣ် ဒီး ကရ့ၣ်နံၣ်ကီၢ်စဲၣ်, ဘၣ်တၢ်ဒွဲၣ်အူမၤဟးဂီၤဖဲတၢ်ဂံာ်ဂူၤလိာ်သးအိၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.[5] ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲအါဂၤတဲဖျါအသုတၢ်လဲၤခီချိလၢဒ်သိးလီၤသး. မ့ၢ်လၢː သုးမီၤစိရိၤဟဲထီၣ်ဒုးတၢ်, တၢ်မၤဆူၣ်မးနၢၤတၢ်, တၢ်မၤဟးဂီၤဟံၣ်ဖိဒဲဖိ ဒီး တၢ်အီၣ်တၢ်အီ, ဒီး တၢ်ကဲန့ၣ်ပယီၤသုးအကုၢ်န့ၣ်လီၤ[4] စးခီၣ်ထံးဒဲကဝီၤအံၤ အိၣ်ထီၣ်အသးဖဲ ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) အသုးက့လီၤပှီၢ်လၢ ကီၢ်ဆၢ, ဒီး အပှၤနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်ဝဲ 1,100 ဂၤန့ၣ်လီ.
တုၤလၢ 1995 န့ၣ်, ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိအိၣ်ဆိးလၢ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ကညီ ကီၢ်ဆၢ ဒ် သဝီဖိအသိး ဒီး ဟူးဂဲၤဝဲခွဲးယၤအိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ[5] သနာ်က့, ခီဖျိလၢ ဒံၣ်မိၣ်ခြ့ၣ်တ့ၣ်ကညီဘါသီခါသုးမုၢ်ဒိၣ် (DKBA) ဟဲထီၣ်ဒုးတၢ်အဃိ, ပှၤသုးက့ၤဒဲကဝီၤဖိဆူ စိၤ C န့ၣ်လီၤ. ဖဲ မၤနၢၤပျီ လီၤပှီၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံလၢ လါယနူၤအါရံၣ် 1995, ဒဲကဝီၤအါဖျၢၣ်ဘၣ်တၢ်လဲၤထီၣ်ဒုးအီၣ်န့ၣ်လီၤ ဒီး ကၠီၣ်တဲၣ် ပဒိၣ်မၤဃံးထီၣ်ဒဲကဝီၤတဖၣ်လၢတၢ်ဘံၣ်တဘၢကဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲလၢ လါအ့ဖြ့ၣ် 1995 န့ၣ်, မၢ်လး အပှၤနီၣ်ဂံၢ် အါထီၣ် လၢ 6,969 ဂၤ ဆူ 13,195 ဂၤ ခီဖျိပှၤပံးကွံာ် ဒဲကဝီၤယဲၢ်ဖျၢ – မဲၢ်တဝီ, မဲၢ်ဆလံၣ်, မဲၢ်ပျုၢ်ဆိ, ချၢၣ်ခိၣ် ဒီး ကမီၤလ့ခိၣ် – ဒီး ဟွ့ဟဲ လၢ လါအီးကထိဘၢၣ်တနံၣ်ဃီန့ၣ်လီၤ. မဲၣ်လးဒဲကဝီၤ အပှၤနီၣ်ဂံၢ်ပှဲၤထီၣ် အဂၤ 26,629 န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဂီၤတဖၣ်
edit
လံာ်ကွၢ်သတြဲၤ
edit- ↑ Refugees၊ United Nations High Commissioner for။ Thailand (in en)။
- ↑ TBBC, Camps - Populations Archived 9 August 2011 at the [[|wp/ksw/Wayback Machine]][[|Category:wp/ksw/Webarchive template wayback links]]
- ↑ UNHCR Thailand and Japan’s Pilot Resettlement Program 25 August 2010
- ↑ 4.0 4.1 Karen refugees a 'forgotten story'။
- ↑ 5.0 5.1 Refugee Camps (22 December 2013)။
လ့ၣ်ခ်လၢတၢ်ချၢတဖၣ်
edit- https://web.archive.org/web/20110903100216/http://www.tbbc.org/camps/mst.htm#ml Thailand Burma Border Consortium (TBBC)
- http://asiabible.wordpress.com/mae-la-refugee-camp/
- http://edition.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/05/27/thai.karen/
- About people without country. Mae La photostory