မီၣ်စံၣ်တိ (Mao Zadong) အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဖဲ ၁၈၉၃ နံၣ် လၢတရူးကီၢ်ဟူနၣ်ကီၢ်စဲၣ် (Human) အပူၤလီၤႉ မီၣ်စံၣ်တိအပၢ်မ့ၢ်ပှၤမၤစံာ်မၤဝဲၤဖိအဖှီၣ်အယာ်တဂၤဘၣ်ဆၣ်အဝဲထူးတီၤထီၣ်ဒ်အမ့ၢ်ပှၤမၤစံာ်ဖိလၢကူၣ်လဲၤမၤကၤတၢ်လၢဘုဧိၤဟုဧိၤန့ၣ်လီၤႉ ဖဲမီၣ်စံၣ်တိဒိၣ်ထီၣ်အခါမ့ၢ်လၢဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ထဲတၢ်ပာ်ပနီၣ်အီၤအဃိအဝဲဘၣ်ဟးထီၣ်ကွံာ်ကၠိဒီးလဲၤမၤတၢ်လၢအဒူၣ်ဖိထၢဖိတၢ်မၤဝဲၤအလီၢ်ဖဲအသးအိၣ် ၁၃ နံၣ်အခါန့ၣ်လီၤႉ လၢခံန့ၣ်အဝဲဃ့ၢ်ဖျိးကွံာ်ဒ်သိးကလဲၤထီၣ်မၤလိတၢ်ဆူဝ့ၢ်ခိၣ်အပူၤဖဲအဝဲဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ်ထံၣ်အသီတဖၣ်လၢတရူးဒီးပှၤကီၢ်မုၢ်နုာ်ဆိကမိၣ်တၢ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤႉ
မီၣ်စံၣ်တိ | |
---|---|
毛泽东 | |
Chairman of the Communist Party of China | |
အိၣ်လၢပဒိၣ်တၢ်မၤ လါမာ်ၡး 20, 1943 – လါစဲးပတ့ဘၢၣ် 9, 1976 | |
Deputy | လံဧူ ၡါဧီခၠံ လ့န် ဘံအါဧီ ဇါဧု အ့န်လါဧံ ဟူဝါ ကွူဧိဖ့င် |
ထီၣ်လၢညါတဂၤ | ဇါင် ဝဲန်ထံဧါန် (ဒ် နဲၣ်ရွဲၣ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်) |
ထီၣ်လၢသီတဂၤ | ဟူဝါ ကွူဧိဖ့င် |
ကီၢ်စံၣ် အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီ | |
အိၣ်လၢပဒိၣ်တၢ်မၤ လါစဲးပတ့ဘၢၣ် 27, 1954 – လါအ့ဖြ့ၣ် 27, 1959 | |
Premier | ဇါဧု အ့န်လါဧံ |
Deputy | ဇုဒဲ |
ထီၣ်လၢသီတဂၤ | လံဧူ ၡါဧီခၠံ |
Chairman of the Central Military Commission | |
အိၣ်လၢပဒိၣ်တၢ်မၤ လါစဲးပတ့ဘၢၣ် 8, 1954 – လါစဲးပတ့ဘၢၣ် 9, 1976 | |
Deputy | ဇုဒဲ လ့န် ဘံအါဧီ ယဲ ကၠံဧါင်ယ့င် |
ထီၣ်လၢသီတဂၤ | ဟူဝါ ကွူဧိဖ့င် |
Chairman of the Central People's Government | |
အိၣ်လၢပဒိၣ်တၢ်မၤ လါအီးကထိဘၢၣ် 1, 1949 – လါစဲးပတ့ဘၢၣ် 27, 1954 | |
Premier | ဇါဧု အ့န်လါဧံ |
Personal details | |
အိၣ်ဖျဲၣ် | ၡါဧိၡါန်, ဟူနါန်, စံၣ် ဘီမုၢ် | 26, 1893Expression error: Unrecognized punctuation character "၂".
လဲၤပူၤကွံာ် | September 9, 1976 ဘ့ၤကၠံင်, ကီၢ်စံၣ် | (aged 82)
တၢ်သွၣ်ခိၣ် | ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ မီၣ် တၢ်သ့ၣ်နီၣ်လီၢ်, ဘ့ၤကၠံင် |
ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ် | ခီၣ်မၠူနံးပၣ်တံၣ်လၢကီၢ်စံၣ် (1921–1976) |
ထံရူၢ်ကီၢ်သဲး တၢ်ဘၣ်ထွဲအဂၤ | ခူဧိမံန်ထါင် (1925–1926) |
မါဝၤ(တဖၣ်) | |
အဖိတဖၣ် | 10, ပၣ်ဃုးဒီး: မါဧိ အါန်ယံင် မါဧိ အါန်ခၠံင် မါဧိ အါန်လိင် ယါင် ယူၤဝဲဟွၤ လံမ့န် လံနၤ |
မိၢ်ပၢ် |
|
တၢ်မၤလိ | ဟူနါန်စိလီၤကတၢၢ်ဖၠၣ်စိမၤ |
တၢ်ဆဲးစုမံၤ | |
Central institution membership
Other offices held
|
မီၣ်စံၣ်တိမၤတၢ်ဖုၣ်ကိာ်လၢသုးမုၢ်အပူၤဖဲတရူးတၢ်ပၢၢ် ၁၉၁၁-၁၂ အခါန့ၣ်လီၤႉ တၢ်ပူထီၣ်အံၤမၤလီၤပှီၢ်ကွံာ်ပှၤပၢတၢ်မဲခၠူၣ်စီၤပၤအစၢၤအသွဲၣ် (Manchu dynasty) ဒီးဆီတလဲကွံာ်တရူးကီၢ်ဆူထံဖိကစၢ်ကီၢ် (republic) လီၤႉ ဖဲန့ၣ်အလီၢ်ခံပူၤကွံာ်တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအိၣ်ထီၣ်လၢကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤမ့ၢ်လၢအအဲၣ်ဒီးပၢဘၣ်တရူးကီၢ်အဃိလီၤႉ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ် ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤဒ်အမ့ၢ် သုးကီၢ်ကစၢ် သုးပၢတၢ်အကတီၢ် (Warlord period) န့ၣ်လီၤႉ
ဖဲတၢ်ဒုးဝံၤအလီၢ်ခံမီၣ်စံၣ်တိက့ၤထီၣ်ကဒါက့ၤကၠိဒီးမၤကတၢၢ်ကွံာ်အတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ဖဲပံၣ်က့ဖၠၣ်စိမိၤဒီးဖဲအမၤလိတၢ်အခါမၤစ့ၢ်ကီးတၢ်လၢလံာ်ရိဒၢးန့ၣ်လီၤႉ ဖဲန့ၣ်အဝဲမၤဃုာ်မၤသကိးတၢ်ဒီးလါမ့ၤလွံၢ်သီတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဖဲ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်ဆၢကတီၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢတရူးကီၢ်ဆီတလဲကွံာ်အသးဆူခီမၠူနံးသနူန့ၣ်လီၤႉ ခီမၠူနံးသနူအပူၤတၢ်ထူးတၢ်တီၤန့ၣ်ထံကီၢ်ဒီးပှၤတဝၢတဖၣ်ပၢဘၣ်အီၤဒီးပှၤထံဖိကီၢ်ဖိကိးဂၤဒဲးအိၣ်ဒီးအတၢ်န့ၢ်သါလၢဒီလုာ်အတၢ်ထူးတၢ်တီၤအပူၤလီၤႉ
ဖဲ ၁၉၂၀ နံၣ်အပူၤ မီၣ်စံၣ်တိဒုးအိၣ်ထီၣ်တရူးခီမၠူနံးပၣ်တံၣ် (Chinese communist Party CCP)လီၤႉ အဝဲစးထီၣ်ခီမၠူနံးတၢ်ပၢၢ်ဆၢလၢပှၤမၤစံာ်မၤဝဲၤဖိတဖၣ်အကျါလၢအအိၣ်လၢခိခိၣ်တကပၤလီၤႉ CCP မ့ၢ်တၢ်ကရၢကရိတဖုလၢအထုးဖးကွံာ်အသးလၢဒီကလုာ်ပၣ်တံၣ် (The Nationalist Party) န့ၣ်လီၤႉ ဒီကလုာ်ပၣ်တံၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲလၢတရူးထံဖိကီၢ်ဖိကြၢးဆၢတဲာ်အတၢ်အိၣ်မူခါဆူညါဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်ထီဒါဝဲဒၣ်ခီမၠူနံးသနူန့ၣ်လီၤႉ သုးမုၢ်ဂီၤ (Red Army) လၢအမ့ၢ်မီၣ်စံၣ်တိအသုးမုၢ်ဒိၣ်စးထီၣ်ဒုးတၢ်ဒီးဒီကလုာ်ပၣ်တံၣ်ဒီးပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အဂံၢ်အဘါန့ၢ်ဖဲ ၁၉၂၀ နံၣ်အလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤႉ
လၢခံကတၢၢ်မီၣ်စံၣ်တိပၢဘၣ်တရူးကီၢ်ဒီဘ့ၢ်ညါဖဲ ၁၉၄၉ နံၣ်ဒီးအဝဲကဲထီၣ်ဘၣ်ပှၤကမျၢၢ်ထံဖိကစၢ်တရူးကီၢ် (People’s Republic of China) အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤအဆိကတၢၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤႉ ဖဲမီၣ်စံၣ်တိပၢတၢ်အဖိလာ် ပှၤကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိလၢအဖှီၣ်အယာ်အါဂၤအတၢ်အိၣ်မူဂ့ၤထီၣ်ဘၣ်ဆၣ်ပှၤအိၣ်ဒံးဝဲအါဂၤလၤဘၣ်ဖှီၣ်ဘၣ်နးဒီးသံကွံာ်ဝဲဒၣ်ဖဲအဝဲထဲးဂံၢ်ထဲးဘါလၢကမၤဂ့ၤထီၣ်ဒီးမၤဒိၣ်ထီၣ်က့ၤအတၢ်ပၢတၢ်ပြးအခါန့ၣ်လီၤႉ မီၣ်စံၣ်တိစူးကွံာ်အသးဖဲလါစဲးပတ့ဘၢၣ် ၉ သီ ၁၉၇၆ နံၣ်န့ၣ်လီၤႉ