Wp/kri/Jemani

< Wp‎ | kri
Wp > kri > Jemani

Jamani,[e] ɔfishal wan di Fɛdaral Ripɔblik fɔ Jamani,[f] na kɔntri we de na Sɛntral Yurop. Na di sɛkɔn kɔntri we gɛt bɔku pipul dɛn na Yurop afta Rɔshia, ɛn na di mɛmba stet we gɛt bɔku pipul dɛn na di Yuropian Yuniɔn. Jamani de bitwin di Baltik ɛn Nɔt si na di nɔt, ɛn di Alps na di sawt. Di 16 stet dɛn we de mek am gɛt bɔda wit Denmak na di nɔt, Polan ɛn Chɛk Ripɔblik na di ist, Ɔstria ɛn Swizaland na di sawt, ɛn Frans, Laksambɔg, Bɛljiɔm, ɛn Netherlands na di wɛst. Di neshɔn in kapital ɛn siti we gɛt bɔku pipul dɛn na Bɛlin ɛn in men faynɛns sɛnta na Frankfɔt; di big wan we de na di siti na di Ruhr. Difrɛn Jamani trayb dɛn dɔn de na di nɔt pat na Jamani tide frɔm di tɛm we dɛn bin de trade trade. Dɛn bin rayt bɔt wan rijyɔn we dɛn kɔl Jamania bifo di ia 100 afta Krays. Insay 962, di Kiŋdɔm na Jamani bin mek di bɔku pat pan di Oli Roman Ɛmpaya. Insay di ia 1500, di say dɛn we de na di nɔt pat na Jamani bin bi di say we di Protɛstant Rifɔmeshɔn bin de. Afta di Nɛpɔlyɔn Wɔ dɛn ɛn we dɛn bin dɔnawe wit di Oli Roman Ɛmpaya insay 1806, dɛn bin mek di Jamani Kɔnfɛdɛreshɔn insay 1815. Fɔmal wanwɔd fɔ Jamani to di mɔdan neshɔn-stet bin bigin pan 18 Ɔgɔst 1866 wit di Nɔt Jaman Kɔnfɛdɛreshɔn Triti we mek di Nɔt Jaman Kɔnfɛdɛreshɔn we Prɔshia bin de lid we leta chenj insay 1871 to di Jaman Ɛmpaya. Afta Wɔl Wɔ Wan ɛn di Jaman Rivɔlɔshɔn we bin apin insay 1918–1919, di Ɛmpaya bin chenj in turn to di sɛmi-prɛsidɛnt we nem Weimar Ripɔblik. Di Nazi dɛn bin tek di pawa insay 1933, dat bin mek dɛn bigin fɔ rul wan gɔvmɛnt we bin de rul wit ɔl dɛn at, Wɔl Wɔ Tu, ɛn di Holokɔst. Afta Wɔl Wɔ Tu dɔn na Yurop ɛn wan tɛm we di Alɛy dɛn bin de tek di kɔntri, insay 1949, dɛn bin ɔganayz Jamani ɔl to tu difrɛn pɔlitiks dɛn we nɔ gɛt bɛtɛ pawa: di Fɛdaral Ripɔblik fɔ Jamani, we dɛn kin kɔl Wɛst Jamani, ɛn di Jamani Dimokratik Ripɔblik , Ist Jamani, we Berlin de jure kɔntinyu fɔ gɛt Fo Pawa stetɔs. Di Fɛdaral Ripɔblik fɔ Jamani na bin di fɔs mɛmba fɔ di Yuropian Ikɔnomik Kɔmyuniti ɛn di Yuropian Yuniɔn, we di Jamani Dimokratik Ripɔblik na bin kɔmyunis Istan Blɔk stet ɛn mɛmba fɔ di Wɔsaw Pakt. Afta di gɔvmɛnt we di kɔmyunis dɛn bin de lid bin fɔdɔm na Ist Jamani, di wanwɔd we Jamani bin gɛt bak bin si di fɔs Ist Jamani stet dɛn jɔyn di Fɛdaral Ripɔblik fɔ Jamani pan 3 Ɔktoba 1990—we dɛn bi fedaral palɛmint ripablik. Dɛn dɔn tɔk bɔt Jamani as big pawa we gɛt strɔng ikɔmi; i gɛt di big ikɔmi na Yurop, di nɔmba 4 big ikɔmi na di wɔl bay nominal GDP ɛn di nɔmba fayv big wan bay PPP. As wan glob ɔl pawa insay industrial, sayɛns ɛn tɛknɔlɔjik sɛktɔ, na di tɔd big wan na di wɔl we de ɛkspɔt ɛn impɔtɔ. As divɛlɔp kɔntri i de gi soshal sikyɔriti, yunivasal wɛlbɔdi biznɛs ɛn yunivasiti ɛdyukeshɔn we nɔ de pe fɔ tich. Jamani na mɛmba fɔ di Yunaytɛd Neshɔn, di Yuropian Yuniɔn, NATO, di Kaɔnsil fɔ Yurop, di G7, di G20 ɛn di OECD. I gɛt di tɔd big nɔmba pan UNESCO Wɔl Ɛritij Sayt dɛn.