Wp/kri/F

< Wp‎ | kri
Wp > kri > F

F, ɔ f, na di nɔmba siks lɛta insay di Latin alfabɛt, we dɛn de yuz insay di Inglish alfabɛt tide, di alfabɛt dɛn fɔ ɔda langwej dɛn na di wɛst pat na Yurop ɛn ɔda wan dɛn ɔlsay na di wɔl. I nem na Inglish na ef[note 1] (dɛn kin kɔl am /ˈɛf/), ɛn di plɛnti plɛnti na efs.

Di ɔrijin fɔ ‘F’ na di Sɛmitik lɛta waw we bin de ripresent wan sawnd lɛk /v/ ɔ /w/. Grafik wan i go bi se fɔs i bin de sho wan huk ɔ wan klɔb. I go bi se dɛn bin yuz wan Ijipshian ayroglif we dɛn kɔmpia am lɛk di wan we tinap fɔ di wɔd mace (we dɛn translet as ḥ(dj)): T3 Dɛn bin tek di Fonishian fɔm fɔ di lɛta insay Grik as vaybul, upsilon (we bin tan lɛk in pikin ‘Y’ bɔt na bin di gret gret granpa bak fɔ di Roman lɛta dɛn ‘U’, ‘V’, ɛn ‘W’); ɛn, wit ɔda fɔm, as kɔnsonant, digamma, we bin de sho di we aw dɛn kɔl /w/, lɛk aw dɛn kin kɔl Fonishian. Latin ‘F,’ pan ɔl we dɛn kin kɔl am difrɛn we, i kin dɔn kɔmɔt frɔm digamma ɛn i rili fiba am pan fɔm. Afta we di sawnd chenj dɛn dɔn pul /w/ frɔm Grik we dɛn de tɔk, dɛn bin jɔs de yuz digama as nɔmba. Bɔt di Grik alifbɛt bin mek ɔda alifbɛt dɛn bak, ɛn sɔm pan dɛn lɛta dɛn ya we dɛn bin kip bin kɔmɔt frɔm digama. Insay di Etruscan alfabɛt, i go bi se ‘F’ bin ripresent /w/, lɛk insay Grik, ɛn di Etruscans bin mek di digraf ‘FH’ fɔ ripresent /f/. (Di tɛm we dɛn bin de lɛnt dɛn lɛta ya, no Grik lɛta nɔ bin de we tinap fɔ /f/: di Grik lɛta phi ‘Φ’ da tɛm de bin tinap fɔ wan aspirated voiceless bilabial plosive /ph/, pan ɔl we insay Mɔdan Grik i dɔn kam fɔ ripresent /f/ .) We di Roman dɛn bin tek di alfabɛt, dɛn nɔ bin jɔs yuz ‘V’ (frɔm Grik upsilon) fɔ di vaybul /u/ nɔmɔ, bɔt dɛn bin de yuz bak fɔ di kɔrɛspɔndɛns sɛmivaybul /w/, ɛn lɛf ‘F’ fɔ /f/. Ɛn so frɔm di difrɛn vav difrɛns dɛn na di Mɛditarenian wɔl, di lɛta F bin go insay di Roman alfabɛt we dɛn tay pan wan sawnd we di Grik dɛn nɔ bin gɛt. Di Roman alifbɛt na in mek di alifbɛt we dɛn de yuz tide fɔ Inglish ɛn bɔku ɔda langwej dɛn.