Wp/knc/Adam Smith

Adam Smith Sha chasambo yim miyon araskin bǝ lan kǝntawu Aji bǝ lan suro saa duwu mǝyon tulurin findin yaskin bǝ lan (16-june-1723)shidə kam Scotlandbe ilmuma razəwube kuru falsafama shidoni fayoniya nasha razəwu siyasabe kuru kam kura zaman kəlafərəm Scotlandbedən.[3] Am laa ye “Awa razəwu ye”[4] au “Awa razəwu ye” ro sorin, [5] shiye cida’a indi ruwozəna, Theory of Moral Sentiments (1759) kuru kulashi kəla futu arzinyi’a suwudin ma. Lardəwa (1776). Shi dareye də, nguwusoro kasarrataro sha( The Wealth of Nations) lan bowotiyin, sha cidanzə kura kuru cida zamanye buro salak yin, shi do economics də nizam kəzəkkə’a kuru fannu ilmuye’a ro gozənama. Smith ye bayan kəla arzinyi-a kərmai-a samtəyen futu awo Alaye sədinro bayantəro waano kuru susudəro lamarra alagəlabe-a, siyasabe-a, naptəram jamabe-a, razəwube-a, sharabe-a, korbe-a, nzundube-a kuru futu sandiya letəgəramnza-aro njilarzəna. Suro nazariya kasuwu ye gade so yen, cida dəye raayi Smith ye kəla awo faida’a wuzəna yen yitagatsəgəna.[6]

Adam Smith

human

Sex or gender	male
Country of citizenship	Kingdom of Great Britain
Name in native language	Adam Smith
Given name	Adam
Family name	Smith
Date of birth	June 1723
Place of birth	Kirkcaldy
Date of baptism	5 June 1723
Date of death	17 July 1790
Place of death	Edinburgh
Place of burial	Canongate Kirkyard
Father	Adam Smith
Mother	Margaret Douglas
Spouse
Languages spoken, written or signed	English
Writing language	English
Employer	University of Edinburgh, University of Glasgow
Educated at	University of Glasgow, Balliol College
Professorship	professor
Academic degree	Legum Doctor
Doctoral advisor	Francis Hutcheson
Work location	Scotland
Work period (start)	1748
Religion or worldview	deism
Notable work	The Theory of Moral Sentiments, The Wealth of Nations
Member of	Royal Society, Royal Society of Edinburgh, The Select Society, The Poker Club
Influenced by	François Quesnay
Award received	Fellow of the Royal Society, Fellow of the Royal Society of Arts, Fellow of the Royal Society of Edinburgh
Copyright status as a creator	copyrights on works have expired

Smithdə Jamiya Glasgow-a Balliol College, Oxford-an falsafa naptəram jamabe kərawono, na shidə fuwurawa buro salakbe bana kərabe am Scotbe kamanzə John Snellbe səbandənadə. Ngawo digirizə tamozənayen, darasəwa jamaye kənasartəna Jamiya Edinburghyen cina,[7] shiye səkə David Hume'a kəllata loktu Scottish Enlightenmentben. Smithdə Glasgowlan kəra gultuwuye səbandəna, falsafa nəmngalwobe gulzəyin kuru loktudən, nazariya nəmngalwobe ruwozə kuru baksəna. Kənənganzə dareyedən, nasha kəra gultəye gozəna shi done shiga kolzə Europe sammason bəlawurozəna, nadən kazadalawa ilmuwu zamanzəye gade'a kəllatə.

Kaida’a do kasuwu lardəye’a kasuwu’a faitəye də, awo’a lardə diyaye’a, awo’a lardə diyayero sutuluwuna də’a fulutə, awo do sha mercantilism lan notəna də, Smith ye furtu do classical market free economic theory ye də’a kokkono. Arziyi lardə’a ye də shima burozə fantəram ilmuye zaman ye economics ye dəa. Cidawa adə-a cidawa gade-a lan, shiye raayi cida yektəye yitagatsəgəna kuru futu kəlabe-a gaska-aye fuwutə razəgəbe suwudinro bayanzəna. Smith də zamanzən kambiwuwa kuru futu ruwozəna-a futu ruwozəna-adə ngəwusoro ruwowu jili Horace Walpole ye sha zorzana.

Kenengan nzǝ buro yǝ

Smith də sha Kirkcaldy lan katambo, Fife lardə Scotland yen. Baanzə, Adam Smith kuradə, shima ruwotəma Scottishbe Signetro (loya kura), lawyer kuru sharama (hakim lawyer) kuru shidə shima kaltəma adabe Kirkcaldylan.[9] Yanzə Smith ye də Margaret Douglas lan katambo, fero cidi Robert Douglas ye Strathendry ye, shiye Fife lan; shiye baanzə Smith ye dəga nyawono saa 1720 lan. Kawu kəntagə indi Smith tambinro, babanzə bawono, yanzə kamu kwazəna kolzəna.[10] Loktu Smith ye Coci Scotland ye Kirkcaldy ye lan baptisma tǝdǝna dǝ shima 5 June 1723 [11] kuru adǝma yim tambonzǝye ro gozana, [9] shi do notǝnyi ma.

Awowa gana kəla Smith ye gananzən wakazəna də notəna yayi, hawarwu Scottish ye John Rae, gargam Smith ye də, Smith də Romani ye sha sa’anzə yakkə lan gozəna kuru sha am gadeye sha banatəro lezana lan kwalzana.[b][13] Smith də karəngə yanzə, shi done waneye shiga ilmu kəratəye gotəro ndəlamzəgənadə.[14] Moworonti Burgh of Kirkcaldy ye dəro karaa—Rae ye sha "mowonti secondary Scotland ye shiro ngəla wo loktu dən"[12]—saa 1729 lan səta 1737 ro saadənan, təlam Latin ye-a, isawu-a, gargam-a, ruwo-a səlina.[14]

Kǝrmu Nzǝ

Yim mǝyon tulurin bǝ lan kǝntawu maram bǝ lan saa duwu mǝyon tulurin fillaarin bǝ lan (17-july-1790) Adam Smith dǝ shi malum Economics yǝ cidi Scottish yǝ. (Father of modern Economics) bǝ lan sha botin kasadin nzu ro. Kakkadi wan nzu guda indi dinalan zauro notunama sandi ma. ( The theory of moral sentimens) suro saa duwu mǝyon tulurin fillaarin laarrin bǝ lan (1759) (An inquiry into the nature and cause of the wealth) suro saa duwu mǝyon tulurin fitulurrin araskin bǝ lan (1776).