Wp/kjp/စဝ်လးထံင်ႋ၊ ဍုဂ်တိုင်

< Wp‎ | kjp
Wp > kjp > စဝ်လးထံင်ႋ၊ ဍုဂ်တိုင်

ဍုဂ်တိုင်စဝ်လးထံင်ႋယိုဝ် ဍေဆိုဒ်ဖေါဟ်အ်ုၯင်ႋၮှ် ကုက်ကၠေစိုဒ်ဝေ့ၯံင် တိုဒ်လာဲထင်း ဆ်ုလင်ႋဍာ ကုံရွာဲလ်ုဖးအိုဝ်သီး ဆေဝ်ဆိုင့်ဍိုဝ်ကေဝ် (အှ်လ်ုခဝ့်ဖါ)သာ ဍုဂ်ဆိုင့်ထာင်ဝေ့ အ်ုသာနိုင်အှ် မွာဲဖၠုံဆိုင်ဖေါဟ် သီးဆြာ့(စာသဝ့်)လ်ုၯာဆေဝ်ႋလှ်။

ဍုဂ်တိုင် စဝ်လးထံင်ႋ
အ်ုမိင်ယှာင်း စဝ်လးထံင်ႋ
ဆိုဒ်ဆ မျေန်မာႋ
ဘာႋသာ့ ဗုဒ္ဓဘာႋသာ့
ပညာ့ ဍုဂ်တိုင်ၜွဲ၊
သီးဆ်ုမာႋလောဟ်

ဍုဂ်တိုင်စဝ်လးထံင်ႋၮှ် ဖၠုံထီ့ခါန်ႋ၊ ဍုံလာ့တ်ုကဝ်သၞေဝ့်ဍောဟ်ကၞင့်၊ ထီ့ဝါန်ႋရဝ်လင်ႋဍာ၊ ခၠိုင့်စံင်မံင်ထုင်းခံင်လ်ုဝါ၊ လ်ုတံင့်တီႋတ်ုဝါန့်အိုဝ်ၮှ် (၁၇၀၆)ဏိင်း၊ လာအဝ့်ဂ်ု (၈)သင့် မူႋဏီခါ့ အင်းထင်းဍေဝ် အှ်ဖၠဲဖါထင်းဝေ့လှ်။

အ်ုဝေ့မောဝ်ႋဖါႋဏီ့ၯာဏှ်ဍဝ် မွာဲဝေ့ မာန်ညိင်ႋမင် (ဟ်ုကိုဝ်) မာန်ခါ့သးလူ့၊ (ကဲသိင်းခေါဟ်) ဖါ့ပြတ်ုဝါန့်ဖေါဟ်ဆာႋ ဍေၯာႋခါအု၊ တံင့်တီႋတ်ုဝါန့် ဖေါဟ်ဆာႋသီးဏှ်လှ်။

ဍုဂ်တိုင် စဝ်လးထံင်ႋ နူႋတာ်ထၠာ့ ထိုင့်ဖူႋဝဲါ (၈) ၯာသီးဏှ်ၯး မာန်ယေအေႋ၊ ၯာႋသာဲညှာ (ဟ်ုကိုဝ်) ဏင်ႋမူးလုဂ်၊ စဝ်လးထံင်ႋ (ဍုဂ်တိုင်)၊ မာန်ကျဝ်ဇံ (ဟ်ုကိုဝ်) မာန်ယေႋပါင်၊ မာန်သိင်းဖဝ့်၊ မာန်ငိုဲအင်၊ ၯာႋတေန်တေန်အေႋ ဍေဏင်ႋတေန်တေန် (ဟ်ုကိုဝ်) ဏင်ႋဍးၜိုဒ်သီး ဏှ်လှ်။

ဍုဂ်တိုင် စဝ်လးထံင်ႋယိုဝ် ထိုင့်ဖူႋဝဲါၰိုဝ်းၯာကၠာအိုဝ်ဏှ် မွာဲဝေ့သိုင့်ၯာထင်းၜါ ဖေါဟ်ခွါ့မေံၰီ့ယးအွာ လ်ုၯာဏှ်လှ်။ အ်ုဏှ် ခိုဒ်ႋၯင်ပေဝ့်ဍာ် အ်ုယုက်ထင်းၜါ (၉)ဏိင်းခါ့ လေဝ်မာလောဟ်ဏေဝ်ႋဝေ့ ပညာအ်ုခင်းထာ် လ်ုဍုံမဝ်လ်ုမျာင်အိုဝ်ဏှ်လှ်။

ထံင်မဝ်လ်ုမျာင် ဂျးဆေန်ဘာႋမာလောဟ်လိက် အ်ုထဝ့် ဆောတ်အိုဝ်ဏှ် ဖၠံင့်ၯခွိက်ဝေ့ အ်ုထဝ် (၁၀)လ်ုဆီ့ နုက်လင်စံင်မံင် အ်ုဆောတ်ဏှ်လှ်။ (၁၇၂၇)ဏိင်းခါ့ဏှ်ဍဝ် လေဝ်မာလောဟ်ထာင်ပညာလ်ုဍုံလ္ဂုင်ႋ ဘာႋမာလောဟ် သီးလင်ႋဍာအိုဝ်လှ်။

(၁၇၃၂)ဏိင်းခါ့ ဏေဝ်ႋဝေ့ သီးဆ်ုသှ်ေၜးပညာ ဍီၜ်ုလိုဝ်မိုင်ၜွဲၯံင် ကဲထင်းဝေ့သီးဆြာ့ (စာသဝ့်) ဏှ်လှ်။

ဍုဂ်တိုင် စဝ်လးထံင်ႋဏှ် ကဲထင်းသီးဆြာ့ၯံင် လ်ုဍုံယှိုဲၜိုဝ်၊ မျေန်ႋချိုင်၊ မျေံကျီႋဏာႋ၊ သာယာဝတီ၊ သုဓုမ်(သ်ုထုံ)၊ ပ်ုကိုဝ်ႋသယ်သီး လ်ုဖးအိုဝ်ဏှ် မာဏေဝ်ႋအ်ုတာ ဆ်ုအုဲးဆ်ုယောဝ်ဏှ်လှ်။

တိုဒ်က်ုရေင့်ထာင် ဂျိုင်ပေန် (ဂျာပင့်) အ်ုခါ့အိုဝ်ဏှ် လ်ုသ်ုထုံ၊ မဝ်လ်ုမျာင့် ဍေထ်ုအင်လင်ႋဍာခဝ့် တ်ုတွယ်ဏေဝ်ႋစူး ဍေတိုဒ်က်ုရေင့်ထာင်ဖက်ဆှ်ေကုံရွာဲသယ် ဏှ်လှ်။ ထံင်ဖၠုံဆိုဒ်ဖေါဟ် တာ်အ်ုခေါဟ်လေင်ႋလ်ုဖး ကၠာအိုဝ်ဏှ် အ်ုသီးပါဝေ့ လ်ုဟှာဆေဝ်ႋလှ်။

ဂျိုင်ပေန် ကေန်ပေတာင်သီး ဖံင်းဏေဝ်ႋအ်ုဝေ့ၯံင် ပ်ုယောတ်အ်ု ဍေကၠံင်း လာႋဏင့်သီး အ်ုဝေ့လ်ုဟှယ်ဖၠူႋဝါဖၠင်ဏင်မိင် အှ်ဝေ့သာ ပုင်ႋသာဍူၯုင်ႋဖုင်ႋအ်ုခေါဟ်ကျံင် အ်ုဝေ့သာမိုင့်လ်ု လင်မာႋလ်ုထံင်ဆ်ုသီ့ ၯယ့်ၯာဖၠေဝ်ထင်းထာင် ကဲဍာ်လှ်။

ဍုဂ်တိုင် စဝ်လးထံင်ႋၮှ် လင်ႋခါင့်ထုက်ၜုဂ်ကး မ်ုပါင်မိင် အ်ုၮိင်း (၂၀) ထင်းၜါခါ့ဖံင်းဖါ်ထဝယ် အ်ုဝေ့သီးဆြာ့အ်ုကျး ဍေဆ်ုၜးၮေဝ်ႋ (အ်ုဝိုႋ) သယ်သီးလ်ုဖးၮှ်အိုဝ် ယာထူႋ(ခၠိုင်ထဝ်ႋ) ခွိက်ဝေ့ၯံင်၊ မ်ုကုက်မာထာင် ဆိုဒ်ဆၯာင်ႋ ဍေထီ့ခါန်ႋၯာင်ႋ က်ုလုံ့ဆ်ုမာခဝ့် အ်ုခေါဟ်ကျံင်ၮှ် အှ်ကှ်ေၯုင်ႋခိုင့် ခၠိုင်လင်ထဝေ့ အ်ုသာၮှ်လှ်။

ဍုဂ်တိုင် စဝ်လးထံင်ႋ လေဝ်နုက်လင် ဖၠုံဆိုဒ်ဖေါဟ် အ်ုကုံရွာဲၮှ် အှ်ကှ်ေလက်ဝေ့အ်ုခင်းထာ် ဖၠုံထီ့ခါန်ႋကၞင့်လင်ႋဍာ အင်းတာင်ထင်းထဝေ့ ယူကေအိုဝ် (Union Karen Organization) ဟ်ုကိုဝ် ခါန်ႋစိုင်ဖိုဝ် ဖၠုံဆိုဒ်ဖေါဟ်ကုံရွာဲၮှ်လှ်။

ထံင်ကုံရွာဲ ဖိုင်အိုဝ်ၮှ် မွာဲၜးကဲဝေ့ ဝီႋကုံကၟဝ့်ခေါဟ် လ်ုၯာၮှ်ဆေဝ်ႋလှ်။ (၁၄၅၁-၅၂) ၮိင်း၊ အင်းရုဲႋ (ရုဲႋစိုုင်) အင်းထိုင့်ထင်းဆ်ု ကိုဝ်မိင်ကိုဝ်စိင်ဖိုင်အိုဝ်ၮှ် လ်ုဍုံလာ့တ်ုကဝ်သၞေဝ့်ဍောဟ်ဆ်ုၜးသာလင်ႋဍာခဝ့် ၜးကဲပါလီမိုင် ပၠယ်လင်ဟ်ုဍောဟ်အ်ုၯင်ႋ ဍိုဝ်ရုဲႋ (ထုံရုဲႋ) လင်သာၯံင် ၜးထုံႋတွယ်ၮေဝ်ႋဝေ့ ဆ်ုအင်းရုဲႋ (ဆ်ုရုဲႋ) အင်းထိုင့်ထင်းအ်ုၮှ်လှ်။

ထံင်ၮှ်သိုဝ် လ်ုခါင့်ယိုဝ် ကဲထင်းဝေ့ ဟ်ုဍောဟ် (ဆ်ုပိုင်ကြိုင်) နုက်လင်ကုံရွာဲဖိုင်လ်ုၯာဍေဖၠုံထီ့ခါန်ႋကၞင့် အ်ုခေါဟ်ကြိုင်ၮှ်လှ်။ (၁၄၅၆) ၮိင်း၊ အင်းရုဲႋ(ရုဲႋစိုင်) အင်းထိုင်ထင်းဆ်ု ကိုဝ်မိင်ကိုဝ်စိင်ဖိုင်အိုဝ်ၮှ်ဍဝ် ထံင်ဍုံလာႋတ်ုကဝ်သၞေဝ့်ဍောဟ်ၮှ်လဝ့် ရုဲႋက္ဍာထာင်အ်ုၯံင် ၜးကဲထာင်ဝေ့ ပၠယ်လင်ဟ်ုဍောဟ် လ်ုၜၠင်ဍဝ်ၮှ်လှ်။

(၁၄၅၆)- ၮိင်း၊ လာဂျူလာင်(၄)သင့်ဖိုင်အိုဝ်ၮှ် အင်းတာင်ထင်းထာင် ဟ်ုဍောဟ်ဆ်ုပိုင်ကြိုင်ကုံရွာဲအ်ုသင့် လ်ုၜၠင်ခါ့ ဍုဂ်တိုင် စဝ်လးထံင်ႋၮှ် ၜးထုံႋရုဲႋထုဂ်ထာင်သာၯံင် ကဲထင်းဝေ့ ဟ်ုဍောဟ်(ဆ်ုပိုင်ကြိုင်)ကုံရွာဲ ပ်ုဍောဟ်(ဝံင့်ဍောဟ်) ဍေဖၠုံထီ့ခါန်ႋကၞင့် ဟ်ုဍောဟ်ကုံရွာဲ အ်ုခေါဟ်ကြိုင်ဍဝ်ၮှ်လှ်။

(၁၄၅၇) ၮိင်း၊ သုဂ်ခေါဟ်ကြိုင် မာန်နေဝေန်ႋ အှ်ခိုဝ်ၯိင်း ဟ်ုဍောဟ်ၯယ့်ထင်းထာင်ခါ့ၮှ်ဍဝ်သီး ဍုဂ်တိုင်စဝ်လးထံင်ႋၮှ် ၜးထုံႋရုဲႋထုဂ်ထာင်သာၯံင် ကဲထာင်းထာင်ဝေ့ ဖၠုံခါန်ႋကၞင့်တာ်ခေါဟ်ကုံရွာဲ အ်ုခေါဟ်ကြိုင်ဍဝ်လှ်။

(၁၄၆၂)ၮိင်း၊ တိုဒ်က်ုရေင့်ဆ်ုပိုင်ကြိုင်ကင်စီ ၯယ့်ကဲထင်းၯံင် လ်ုခါင့်ယိုဝ် (၁၄၇၄)-ၮိင်း၊ အင်းတာင်လင် အ်ုခင်းထာ်အ်ုသံင့်အ်ုသင့်ထံင်လ်ု ဆူ့ကေဝ်အှ်ကှ်ေ ဆ်ုၯုင်ႋခိုင့်အိုဝ်လ်ုဆင့် ၜးမာၮေဝ်ႋဝေ့ ဖၠုံခါန်ႋကၞင့် တာ်ခေါဟ်ကုံရွာဲအ်ုတာၮှ်ကၠ်ုဍာ်လှ်။

ဍုဂ်တိုင်စဝ်လးထံင်ႋၮှ် ထုဂ်ဖၠဟ်ထင်းဖၠုံလိက်လာဲ ဍေဆ်ုၰီ့လာ ကုံရွာဲဖိုင်အိုဝ်ၮှ်သီး ၜးကဲဝေ့အ်ုခေါဟ်ကြိုင်ၯံင်၊ လ်ုဖၠုံထီ့ခါန်ႋကၞင့်ဖိုင်အိုဝ်ၮှ် ကျာ်သာသၞာ့ မ်ုလာဲထင်းအ်ုၯင်ႋ ဆ်ုဖါ်ဆ်ုမာလ်ုဖးအိုဝ်သီး ကုက်ကၠေစိုဒ် ပါလ်ုဝီႋမာတယ်ဝေ့ တ်ုယှာႋယှာႋဆေဝ်ႋလှ်။

ဍုဂ်တိုင် စဝ်လးထံင်ႋၮှ် လ်ုထီ့ခါန်ႋဖိုင်ယိုဝ် ဆ်ုဖှ်ေလင့် ထ္ၜာဝေ့ ထီ့ခါန်ႋဂုၮ်ခဝ့် အ်ုၮာင်းလ်ု (ပထမ)အ်ုဆောတ်ၮှ်အိုဝ်သီး ထုံၮေဝ်ႋၜးဝေ့ဍာ်ဆေဝ်ႋလှ်။

စင်ၜိုဝ် ဍုဂ်တိုင်စဝ်လးထံင်ႋယိုဝ် ထီ့ခါန်ႋ၊ ဆိုဒ်ဆ၊ ဘာႋသာ့ ဍေသာသၞာ့အ်ုၯင်ႋ ကုက်ကၠေစိုဒ်ဝေ့ အးအးလေံၯံင် (၁၄၈၁) ၮိင်း၊ လာဂျူလာင် (၄)သင့်၊ အ်ုယုက်ထင်းၜါ (၇၅)ၮိင်း အ်ုခါ့အိုဝ်ၮှ် ခၠိုဝ်ထဝ်ႋခွိက်ဝေ့ ပ်ုထီ့ခါန်ႋ၊ ဆိုဒ်ဆ ဍေဘာႋသာ့သီးၮှ်ၯံင် ၜးသီးခွိက်ဝေ့ဆေဝ်ႋလှ်။[1]


တုဂ်ဏေဝ်ႋအ်ုဍံင် edit

  1. ၂၇၅၂-ခုနှစ်၊ နှစ်သစ်စိန်ရတုစာစောင်