ပ်ုထီ့ခါန်ႋယိုဝ် ပ်ုကိုဝ်ဝေ့ ခါန်ႋမျေန်မာၮှ်လှ်။ ခါန်ႋမျေန်မာအ်ုၮါင်ၰံင် လ်ု(ထီ့ခီ့)ခင်းထါ်လးလ်ုခဝ့်ၮှ် "တ်ုရုဂ်ခါန်ႋ" အှ်ဝေ့ဍးလှ်။ လ်ုမူႋနုက်ခဝ့် ခေါဝ်လာ "အိန္ဒိယခါန်ႋ"အှ်ဝေ့ဍးတာႋ လ်ုမူႋထင်းလ်ုခဝ့် "လှ်ခါန်ႋ"ဍေ "သါင့်ခါန်ႋ" အှ်ဝေ့ဍးၯံင်၊ လ်ုမေံ(မိက်)တာခေါဟ် (လီထါ်)လ်ုခဝ့်ၮှ် "ဗင်ႋဂ်ုလာ"မာ့ဆၟာ် အှ်ဝေ့ဍး ဆေဝ်ႋလှ်။
| |||||
![Wp/kjp/ခါန်ႋမျေန်မာခဝ့် အှ်လင်ႋဍာ (green) ASEAN အတွင်း (dark grey) – [Legend]](/wiki/File:Location_Burma_(Myanmar)_ASEAN.svg) | |||||
_-_MMR_-_UNOCHA.svg) | |||||
| မြို့တော် | နေပြည်တော် | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| အကြီးဆုံးမြို့ | ရန်ကုန်မြို့ | ||||
| ရုံးသုံး ဘာသာစကားများ | မြန်မာ | ||||
| လူမျိုးစု | |||||
| ကိုးကွယ်မှု | ဗုဒ္ဓ (၈၇.၉%)၊ အစ္စလာမ် (၄.၃%)၊ ခရစ်ယာန် (၆.၂%)၊ အခြား(၁.၆%)[1] | ||||
| အစိုးရ | |||||
• သမ္မတ | ဦးဝင်းမြင့် | ||||
• ဒုတိယသမ္မတ ၁ | ဦးမြင့်ဆွေ | ||||
• ဒုတိယသမ္မတ ၂ | ဦးဟင်နရီဗန်ထီးယူ | ||||
| တည်ထောင် | |||||
| ၁၀၄၄-၁၂၈၇ | |||||
• တိုင်းပြည်အသေးများ | ၁၂၈၇-၁၅၃၁ | ||||
| ၁၅၃၁-၁၇၅၂ | |||||
| ၁၇၅၂-၁၈၈၅ | |||||
| ၁၈၈၆-၁၉၄၈ | |||||
• လွတ်လပ်ရေး | ၄ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၈ | ||||
• အာဏာသိမ်းမှု | ၁၉၆၂ | ||||
• စုစုပေါင်း | ၆၇၆,၅၇၈ km² (၂၆၁,၂၂၇ sq mi) (အဆင့်: ၄၀) | ||||
• ရေထု (%) | ၃.၀၆ | ||||
| လူဦးရေ | |||||
• ခန့်မှန်း | ၅၁,၄၈၆,၂၅၃ (၂၀၁၄)[2] (အဆင့် - ၂၅) | ||||
• သိပ်သည်းမှု | ၇၆/km²(၁၉၆.၈/sq mi) (အဆင့် - ၁၂၅) | ||||
| GDP (PPP) | 2017 ခန့်မှန်း | ||||
• စုစုပေါင်း | အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၃၄.၈၅၆ ဘီလီယံ[3] (အဆင့် - ၅၃) | ||||
• Per capita | US $ ၆,၃၆၀[3] (အဆင့် - ၁၂၇) | ||||
| HDI |
 ၀.၅၅၆[4]အလယ် · ၁၄၅ | ||||
| ငွေကြေး | ကျပ် (MMK "K") | ||||
| အချိန်ဇုန် | +၆:၃၀ | ||||
| ယာဉ်ကြောစနစ် | ညာမောင်း | ||||
| တယ်လီဖုန်းကုဒ် | +၉၅ | ||||
| Internet TLD | .mm | ||||
ခါန်ႋမျေန်မာယိုဝ်၊ လ်ုအ်ုလာဲႋလ်ုခဝ့် လီႋတြင့်ၮှ် အ်ုတိုင် (မါင်)အှ်ဝေ့ (၂၆၀၀၀၀)ၮီ့လုဂ် ၰူ့ထံင့်ၜၠဲၮှ်လှ်။ လ်ုမာႋဆၟာ်ၮါင် တြင့်အ်ုယုဝ်ၮှ်ဍဝ် အ်ုတိုင်ၮှ်ဍဝ် အ်ုတိုင် (မါင်)အှ်ဝေ့ဍး လ်ုထံင့်နိုဲ့ယာၜၠဲၮှ်လှ်။ ခါန်ႋမျေန်မာယိုဝ် လ်ုခဝ့် လ်ုမေံ(မိက်)ထာခေါဟ် အ်ုခေါဟ်ထိုဝ်ၮှ်၊ ထံင်စိုဝ်ၯ လ်ုခင်းထါ်လး အ်ုခေါဟ်ထိုဝ်အိုဝ်၊ အ်ုတိုင်(မါင်)အှ်ဝေ့ (၁၃၀၀)လ်ုထံင့်သိုင့်ယာဍေ လ်ုမူႋထင်းခဝ့် အ်ုၮါင်ၮှ် ထံင်စိုဝ်ၯ လ်ုမူႋနုက်ခဝ့် အ်ုၮါင်အိုဝ် အ်ုလာဲလ်ုခဝ့် အ်ုမါင့်အှ်ဝေ့ ၰူ့လာၮှ်လှ်။ လ်ုပ်ုထီ့ခါန်ႋဖိုင်ၜိုဝ်ၮါင်းအ်ုခါ့ဍးယိုဝ်၊ မၞီႋထံင်အ်ုလုက်ဆိင့်ၮှ် ထံင်စိုဝ်ၯ လ်ုမူႋနုက်ခဝ့် အ်ုၮါင်အိုဝ် အ်ုလာဲလ်ုခဝ့် အှ်ဝေ့ဍး (၂၅၀၀၀၀၀၀)ၮီ့ဆီ့ယာဲသုဂ်ၮှ်လှ်။ လ်ုထီ့ခါန်ႋ မေါဝ်ႋယှာႋဖိုင်ယိုဝ် ထီ့ခါန်ႋ အ်ုဆိုဒ်ဖေါဟ် အှ်အင်းဝေ့ဆေဝ်ႋလှ်။
လ်ုထီ့ခါန်ႋဖိုင် မၞီႋဆာႋမွာဲအှ်၊ ယာဲပုံလီႋပုံၮှ် မွာဲဝေ့ဍး ဆ်ုမာအင်းဆိက်ၰုဂ် သုင်းအင်းဖၠါအင်းဆ်ုသီးၮှ်လှ်။ ၜူး၊ ဍိင်း၊ ၜူးခယ့်၊ ၜွယ်ၯင်းခေါဟ်၊ ၜယ်၊ ရဝ်ၜါ၊ ပီလဝ်ႋ သီးလ်ုဖး၊ သုင်းလင်ထဝေ့ အးမာႋဆေဝ်ႋလှ်။
ထီ့ယှောတ်ခၠေါဟ် ဧရာဝတီယိုဝ် အ်ုခီ့အှ် လ်ုခါန်ႋမျေန်မာ ခင်းထါ်လးၮှ်တာႋ လင်ယွာထံင်လင်ဝေ့ လ်ုမေံ(မိက်)တာခေါဟ် "ဗင်ဂ်ုလာႋ" မာႋဆၟာ်အ်ုဖိုင်အိုဝ်ၯံင်၊ လ်ုထီ့ယှောတ်အ်ုၮါင် လာႋခဝ့်ၮှ်၊ ၯင်းခေါဟ်သီးလ်ုဖး ၯေဝ်ဝေ့စွမာႋဆေဝ်ႋလှ်။ လ်ုထီ့ထကေါဝ် (ထီ့ထကၠုင်ႋ) လ်ုဖးသီးၮှ်၊ ဆ်ုဆိုင်အးဝေ့ အ်ုခေါဟ်စံင် ဆ်ုမာဆိက်မာၮာ ဖၠာၜူးသီး ၯေဝ်ဝေ့ဆေဝ်ႋလှ်။
ထီ့ခါန်ႋဖိုင် လ်ုမိင်လးကၠါၮှ် သိင်းပ်ုယီး ၯယ့်မဲထင်း အးဝေ့အ်ုခေါဟ်စံင် မိင်လးသီးလ်ုဖး မွာဲဝေ့လ်ုအ်ုလူႋအ်ုၰိုဲ ဍောဟ်ဝေ့လှ်။ ၜူး၊ ဝူ့ဆး၊ သိင်းပ်ုယီး၊ ကၠါင်တာ်၊ ယှးသး၊ ယှသိုင့်၊ ထာ၊ သတ္တု၊ စေဝ်၊ လုံႋယေဝ်ႋ၊ လုံႋဝဝ်၊ လုံႋလာ့၊ ဍေမၞိက်သီးလ်ုဖး တါ်ထင်းအးဝေ့ဍး ဆေဝ်ႋလှ်။
သိင်းပ်ုယီးဍေ သိင်းအ်ုယးၮံင် ဃွှာင့်သီးလ်ုဖး သုံ့အင်းဆာ့ၜး လ်ုထီ့ခါန်ႋ ၰာႋၰံင်အိုဝ် ၮေဝ်ႋဝေ့ၯေဝ်ၯေဝ်ၜးၜး ၮှ်လှ်။ ၯယ့်ဍဝ်လ်ု ဝူ့ဆးသီးဍဝ်၊ ခါန်ႋမျေန်မာဝူ့ဆးၮှ်၊ သုံ့အင်းဆာ့ၜး လ်ုခါန်ႋ အ်ုၰာႋၰံင်အိုဝ် ကဲအ်ုအးထုက်လှ်။ ပ်ုထီ့ခါန်ႋယိုဝ် ၜေ့ဟ်ုလဝ်ဝယ်သိုဝ်၊ ဃွှဲတဝ်လီတဝ် ဆ်ုဆိုင်ဆ်ုခေါဝ်ႋၜးၯဝ်ႋ ဍေ ၯင်းခေါဟ်အ်ုသောဟ်အှ် ၯေဝ်ဝေ့ၮှ်တာႋ ယှူးမုက်ၜှ်ယဝ့်ဝေ့ဆေဝ်ႋ၊ အေၯံင် ဓါတ်သတ္တု လ်ုၯင်းခေါဟ်လအိုဝ်သီး အှ်အးဝေ့အ်ုခေါဟ်စံင်၊ ဍောဟ်ယှာႋစီကြာ ဝေ့ဍေဆေဝ်ႋ မွာဲၜိုဝ်လှ်။
ပ်ုထီ့ခါန်ႋယိုဝ် ပ်ုဖီ့ပ်ုဖူ့လ်ုအ်ုဝီႋဍးအိုဝ် ပ္တုံလင်ဝယ်ဝေ့ ဆ်ုဍုဂ်ပါင်လိုက့်ၰိုဲ ကိုဝ်မိင်ဍေယုဂ် အ်ုခေါဟ်စံင်၊ မွာဲဝေ့ဍး ထီ့ခါန်ႋ လ်ုအ်ုပြေထုက် လ်ုခါန် ဍေ မွာဲ တ်ုယှာႋဝေ့ ပ်ုဖီ့ဖူ့စူးလင်ႋခင်းခေါဟ် ခံင်ႋအယ် ပ်ုထီ့ခါန်ႋယိုဝ်လှ်။ ပ်ုထီ့ခါန်ႋ ၜေမ်ုဍောဟ်ယှာႋထင်းလ်ုယာ့သိုဝ် ကၠေစိုဒ်တါင်ၯေဝ် ယောဝ်ႋၯေဝ်လာႋ ကိုဝ် ၯာဍေဆာ်။
အ်ုထါ်ၜံင်
edit- ↑ http://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNION_2-C_religion_EN_0.pdf
- ↑ (2015) The 2014 Myanmar Population and Housing Census Highlights of the Main Results Census Report Volume 2 – A. Department of Population Ministry of Immigration and Population.
- ↑ 3.0 3.1 Burma (Myanmar)။ World Economic Outlook Database။ International Monetary Fund။
- ↑ 2015 Human Development Report Summary 21–25။ United Nations Development Programme (2015)။ 14 December 2015 ခါ့ ယောဝ်ႋထီ့ထာင်ၯံင်။
Bibliography
edit- Aung-Thwin, Michael A. (2005). The Mists of Rāmañña: The Legend that was Lower Burma, illustrated, Honolulu: University of Hawai'i Press. ISBN 978-0-8248-2886-8.
- Charney, Michael W. (1999). History of Modern Burma. Cambridge University Press.
- Cooler၊ Richard M. (2002)။ The Art and Culture of Burma။ Northern Illinois University။
- Hall, D.G.E. (1960). Burma, 3rd, Hutchinson University Library. ISBN 978-1-4067-3503-1.
- Htin Aung, Maung (1967). A History of Burma. New York and London: Cambridge University Press.
- Hudson, Bob (March 2005). "A Pyu Homeland in the Samon Valley: a new theory of the origins of Myanmar's early urban system". Myanmar Historical Commission Golden Jubilee International Conference.
- Kemp, Hans (2013). Burmese Light, Impressions of the Golden Land, illustrated with text by Tom Vater, Visionary World.
- Lieberman, Victor B. (2003). Strange Parallels: Southeast Asia in Global Context, c. 800–1830, volume 1, Integration on the Mainland. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-80496-7.
- Moore, Elizabeth H. (2007). Early Landscapes of Myanmar. Bangkok: River Books. ISBN 974-9863-31-3.
- Myint-U, Thant (2006). The River of Lost Footsteps—Histories of Burma. Farrar, Straus and Giroux. ISBN 978-0-374-16342-6.
External links
edit- Government
- myanmar.gov.mm
- Chief of State and Cabinet Members. Last Updated: 18 Oct 2012 from the Central Intelligence Agency (CIA)
- General information
- General information about Myanmar
- Burma Myanmar search Engine
- Burma။ The World Factbook။ Central Intelligence Agency။
- Burma from UCB Libraries GovPubs
- Wp/kjp/ခါန်ႋမျေန်မာ at DMOZ
- Burma profile from the BBC News
- Myanmar at Encyclopædia Britannica
Wikimedia Atlas of Myanmar- Interactive timeline of turning points in Burmese history
- Key Development Forecasts for Myanmar from International Futures
- Online Burma/Myanmar Library: Classified and annotated links to more than 17,000 full-text documents on Burma/Myanmar
- Economy
- Taipei American Chamber of Commerce; Topics Magazine, Analysis, November 2012. Myanmar: Southeast Asia's Last Frontier for Investment, By David DuByne
- Agriculture
- Myanmar Business Today; Print Edition, 27 February 2014. A Roadmap to Building Myanmar into the Food Basket of Asia, by David DuByne & Hishamuddin Koh
- Myanmar Business Today; Print Edition, 19 June 2014. Myanmar's Institutional Infrastructure Constraints and How to Fill the Gaps, by David DuByne & Hishamuddin Koh
- Trade