Nuştoxê na meqaley Faruk İremet o
Philip Kotler, suka Dewletê Amerikaê Yewbiyaey (USA) Chicago serra 1932 dı yeno dınya u profesorê iqtısad ê bazariyo.
Vatenê verni edit
Philip Kotler, Dewletê Amerikaê Yewbiyaey dı Üniversiteyê Northwestern İllinois dı profesorê iqtısad ê bazariyo. O bı xü profesorêya xü Üniversiteyê Chicago dı kerdo u verê êy zi tıxtoreya xü zi M.İ.T (Massachusetts İnstitute of Technology) dı ser iqtısad fıraşto. Dıma tıxtoreya xü ya ekonomi serra, Üniversiteyê Harvard dı alımeya xü matematik ser vırazeno. Kotler éyni wext dı nefsê insanan ser alimeya xü zi Üniversiteyê Chicago dı vırazeno. Weçeynayenda wendenda nefsê insanan zi qandê iqtısad vırazeno u vano kı; "Tamamê iqtısad ewro reqeman serdıro u ez wazena nefsê insanan peydı biyara iqtısad ser"[1]
Xeyatê gürwey edit
Philip Kotler iqtısad u bazaran ser zaf zaf müjaganey gıroto u nêy müjaney zi biyo semedê gürwe gırotenda Kotleri. Yani zaf şirketi qin kerdo teori u zanayenda Kotleri u cı ze konsult ardê kar. Kotler serdemaya zaf şirketan zı kerdo ézayê merkezi dı ca gıroto. Şirketê kı beynelminen (enternasyonal) Kotler gürweyayo u yan zi biyo ézayê merkezi zi nêyê;
- 1. IBM
- 2. Ford
- 3. Motorola
Philip Kotler éyni wext dı zaf üniversiteyê welatandê binan dı féxri tıxtor o. Nımune; Stockholm, Zürich u Paris. O éyni wext dı dınya dı en veşi merdımê do naskerdeyo. Teoriyê cı "Praktik u stratejik bazarkerden" êy dınya dı keno ekspertê (expert) en mühim u êy keno ekspertê (alimê) "Management Centre Europe". Teoriyê Kotler ser bazar kerdenda fıkır u mal bı prensibê disiplinê alimey. No vatena disiplinê alimey zi merdım şeno qandê Kotler vaco.
Alimê fıkrê bazarkerdeni edit
Bol cayan dı vatenê Kotler; "-Marketing is not the art of finding clever ways to dispose of what you make. Marketing is the art of creating genuine customer value. It is the art of helping your customer become better off. The marketer's watchwords are quality, service and value."[2] (Bazarkerdenı nino o méne kı merdım kerdena xü rê nameyê alimey vineno. Bazarkerdenı alimeyda çiman ver vetenda, qıymet dayenda qandê erinoxan o. Alimey, qandê erinoxan yaremetey kerdena kı erinoxi réhetey xü dest finê. Vatena sıfteyıni qandê bazarkerdox noyo; qalite, servis u qıymet dayenı).
Philip Kotler, hirıs (30) sero ser bazarkerdenı semineri dano u ser bazarkerdeni zi vateyê newey vıraşto/peyda kerdo. Nımune; "megamarketing, demarketing, socialmarketing, segmentation, targeting u positioning"[3]. (mega/zaf zaf bazarkerdenı, bazarkerdeni ra serbest kerdenı, soysal bazarkerdenı, sınor verdayenı,waştenı/hedefı, pozisyon/xü rê ca dayenı). Kotler bı serana bazaran dı bı rayê ticaretiya xet vinayenı erzeno ju quncık u metodÜe do newe roneno u êy rê zi vano; "Customer Relationship Management CRM" yani (iqtısad dı gıraneya erinoxan) yani o zi yeno no méne (mana) rayê newe ser waştenda erinoxan ronayenı. Teoriyê Kotler ronayo u bı 4 qıseya yeno sınasnayenı o azi noyo; "price, place, product u influence" (fiyat/qıymet, ca, mal u tesir/nıfus) nêy fıkır u toeriyê Kotler qandê ekonomista ze İncil. Teoriyê êyê newey zi vêşêri élaqayan sero yani élaqa mabênê şaran dı u senin T.E (teknikê enfermasyoni) medım şeno kar biyaro u bı no raya merdım senin şeno bazarê newey akero qandê kı malê xü bıresno bazaran[4]. Qin kerden da Kotleri bazaran ser, en vêşi bazarê şexsi sero.
Çı wext Kotler peydı bewneno héyatê xü yê kari ser, çiyê vineno kı o zi bazari her tım vırênê. Verê merdım çi vıraştê qandê kı çiyê xü bıroşo u êy rê erinox peyda kero. Nıka bazar wuni nêbiyo. Nıka bazari fabriqa dı waştena vıraştoxano. Mal verê kı bıvıciyo bazar waştena erinoxan pers beno u ê ra zi merdım fabriqayan dı çi vırazeno. Yani weçeynayenda çiyan ser waştendı erinoxan hadıre beno. Bazarkerdoxi iqtısad ewro şenê héme erinoxan bı mal u çiyandê xü memnun kerê u bıresê waştenda inan.
Kotler teorıyê bazakerdeni éyni wext qandê pawutenda héqê insanan, enstitüyê mektaban dıö müzeyan dı, sukan dı u welatanê binan dı teoriyê cerıbnayo. Bı kıtabê xü yê "Marketıng of nations" vano kı vewtê verni dı welati zi zeydê şirketana bıgürweyeyê. Gıraneya teoriyê cı vırnayenda dewletan u welatan o. Kotler vano kı; "Welat zi şenê zeydê şirketana bıgürweyeyê. Dewleti zaten bı serra şirketiyê."
Çımey edit
NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u mekteban dı bê izin kar ardenı yasaxo. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.