Wp/kiu/Dewletê Amerikaê Jübiyaey

Dewletê Amerikaê Jübiyaey


Ala	Arma

Paytext Waşîngtin

Bajaro tewr gird New York

Ziwan Îngilizkî

Hukmat Federasyon

Erd

- Pêro pîya 9.631.418

- Awe % (%) 4,87

Nufus

- Pêro pîya 298,754,511

- Sixletîya nufusî ser o km² 30/km²

Yewîya Pereyî Dolar ($) (USD)

Mintiqa Saete (-4) - (-10)

Kilmnuşteyê înternetî .us

Kodê telefonî +1

Dewletê Yewbîyayeyî yê Amerîka (DYA) yew dewleta qitaya Amerîka ya. Cayê xo mintiqa ra vakurê qitaya Amerîka de yo. Vakurê Amerîka de Kanada, başûrê xo de Meksîka, rojawanê xo de Okyanûso Gird, rojhelatê xo de Okyanûsê Atlantîkî estê. Paytextê Amerîka Waşîngtin o. Dewletê Yewbîyayeyî yê Amerîka eyaletan ra ênê pêra; 50 eyaletê xo estê. Amerîka endama NATO, Dewletê Yewbîyayî (UN), NAFTA û G8'î ya.

Tarîx

Îşxalê şaranê Ewropayijan ra ver, êlê Postesûran (Kızıldereli) Amerîka de ronişteyîbîyî. Wextê Seserra 15îne de miletê Ewropayijan ameyî Amerîka û erdê Postesûran îşxal kerdî. Merdimanê Ewropayijan zaf Postesûrî kiştî (11 mîlyon). O wext ra dime, Amerîka kolonîya Brîtanya bîye. Labelê serra 1776îne de Amerîka xoserîya xo îlan kerde. Seserra 18îne de Amerîka 13 eyaletan ra îbaret bîyî. Serra 1803îne de Dewletanê Amerîka 15 mîlyon Dolar pereyî dayî Fransa û mintiqa Louisiana girewte (Louisiana Purchase). Mabênê serranê 1845 û 1848îne de Amerîka eyalatê Texas, Kalifornia, Arizona, New Mexico, Colorado û Nevada îşxal kerdî û Meksîka ra girewtî. Amerîka Cengê Cîhan ê Yewine û Dîyine de xalib vejîya û bîya yew serhêze.

Îklîm û Bajarî

Erdê Amerîka zaf hîra û gird o, aye ra hewayê Amerîka zaf vurîyeno. Vakurê Amerîka zaf serd o, labelê başûrê xo zî zaf germ o. Qutubê cemed û çolî tede estê.

Bajarê Girdî:

1. New York City. Nufus: 8.104.079
2. Los Angeles. Nufus: 3.845.541
3. Chicago. Nufus: 2.862.244.
4. Houston. Nufus: 2.012.626.
5. San Francisco. Nufus: 744.230.

Bajarê New York City û Los Angelesî zaf raver şîyê. New York City de bîna û banê xeylê berzî estê, bajarê dewîzî yo, paytextê borsa yo, merkezê îqtisadê Amerîka û Cîhanî yo. Los Angeles merkezê fîlm û xejelîyayîşî yo. Hollywood Los Angelesî ra zaf nezdî yo.

Saraya Sipîye, Waşîngtin D.C.

Nufus

Nufusê Amerîka 298 mîlyonî yo. Mîletê zaf mixtalifî tede ciwîyenê, şarê Ewropa, Afrîka û Asya tede zaf ê. Têkilîya komelanê sîpîyan û zencîyan semedê polîtîkaya cêrakerdişî ya verêne ra serdin a. Seba zencîyan derd û qehrê weşîye giranêr ê. Sindorê Meksîka ra zaf merdimî Amerîka derbaz kenê; labelê zaf Meksîkayijî Amerîka de bêîzîn gurînê. Amerîka de xeylê dînî ênê dîyene. Amerîka de Xirîstîyan û mîyanê nînan ra Protestanî zaf ê, labelê hem Yahudîyî û hem zî Muslumanî zaf ê. Ziwano resmî çînîyo, labelê neteweya Amerîka Îngilizkî qisey kena. Tayêne Spankî zî qisey kenê.

Îqtîsad

Angorê îqtîsadî ra DYA zaf hêzin ê. Cîhan de sira yewine gênê. Teknolojî û kompûterê Amerîka zaf kalîteyin ê. Amerîka xeylê tomofîlan (otomobîlan) vejena. Ford, GM, Toyota, Honda Amerîka de virajîyenê. İdxalatê (eksportê) Amerîka zaf o. Amerîka îdxalat û îxracat ra cîhan de yewin a.

Eyalatê Amerîka

Xerîtaya Eyalatanê Amerîka

Çimeyî

Atlasê Amerika (Îngilizkî)
CIA World Factbook ( (Îngilizkî)
White House (Seraya Sipîye) (Îngilizkî)

Template:Wp/kiu/Dewletê Amerîka