| Bahasa Armenia | |
|---|---|
| Հայերեն Hayeren | |
| Dipakay bak | Jolma Armenia |
| Jumlah Panutur | 5,3 juta |
| Wilayah | Armenia |
| Kaluwarga Basa | Indo-Eropa • Bahasa Armenia |
| Huruf | Alfabet Armenia |
| Status | |
| Resmi di |  Armenia
|
| Diatur bak |
|
| Status Basa | Lokok tipakay |
| Kode Basa | |
| ISO 639-1 | hy |
Basa Armenia joda da basa Rumpun Bahasa Indo-Eropa say dituturko Jolma Armenia di nagara Armenia, Basa sija sa joda da cabang basa posay jak Rumpun Basa Indo-Eropa atawa istilahna Bahasa Isolat.[1]
Huruf
| Bontuk | Golar | Huruf | Nilai Angka | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Klasik | Reformasi | Pangucapan | Pangucapan | Transliterasi | |||||||
| Klasik | Darak | Topi | Klasik | Darak | Topi | Klasik | ISO 9985 | ||||
| Ա • ա | այբ
ayb
|
/ɑjb/ | /ɑjpʰ/ | /ɑ/ | a | 1 | |||||
| Բ • բ | բեն
ben
|
/bɛn/ | /pʰɛn/ | /b/ | /pʰ/ | b | 2 | ||||
| Գ • գ | գիմ
gim
|
/ɡim/ | /kʰim/ | /ɡ/ | /kʰ/ | g | 3 | ||||
| Դ • դ | դա
da
|
/dɑ/ | /tʰɑ/ | /d/ | /tʰ/ | d | 4 | ||||
| Ե • ե | եչ
yečʼ
|
/ɛtʃʰ/ | /jɛtʃʰ/ | /ɛ/ | /ɛ/ pangkal kata /jɛ/ | e | 5 | ||||
| Զ • զ | զա
za
|
/zɑ/ | /z/ | z | 6 | ||||||
| Է • է | է
ē
|
/e/ | /ɛ/ | /e/ | /ɛ/ | ê | ē | 7 | |||
| Ը • ը | ըթ
ëtʼ
|
/ətʰ/ | /ə/ | ə | ë | 8 | |||||
| Թ • թ[2] | թօ
tʼò
|
թո
t'o
|
/tʰɔ/ | /tʰ/ | t̔, tʿ | tʼ | 9 | ||||
| Ժ • ժ | ժէ
žē
|
ժե
že
|
/ʒe/ | /ʒɛ/ | /ʒ/ | ž | 10 | ||||
| Ի • ի | ինի
ini
|
/ini/ | /i/ | i | 20 | ||||||
| Լ • լ | լիւն
liwn
|
լյուն
lyun
|
/liwn/ | /ljun/ | /lʏn/ | /l/ | l | 30 | |||
| Խ • խ | խէ
xē
|
խե
xe
|
/χe/ | /χɛ/ | /χ/ | x | 40 | ||||
| Ծ • ծ | ծա
ca
|
/tsɑ/ | /dzɑ/ | /ts/ | /dz/ | c | ç | 50 | |||
| Կ • կ | կեն
ken
|
/kɛn/ | /ɡɛn/ | /k/ | /ɡ/ | k | 60 | ||||
| Հ • հ | հօ
hò
|
հո
ho
|
/ho/ | /h/ | h | 70 | |||||
| Ձ • ձ | ձա
ja
|
/dzɑ/ | /tsʰɑ/ | /dz/ | /tsʰ/ | j | 80 | ||||
| Ղ • ղ | ղադ
ġat
|
/ɫɑt/ | /ʁɑt/ | /ʁɑd/ | /ɫ/ | /ʁ/ | ł | ġ | 90 | ||
| Ճ • ճ | ճէ
čē
|
ճե
hy
|
/tʃe/ | /tʃɛ/ | /dʒɛ/ | /tʃ/ | /dʒ/ | č | č̣ | 100 | |
| Մ • մ | մեն
men
|
/mɛn/ | /m/ | m | 200 | ||||||
| Յ • յ | յի
yi
|
հի
hi
|
/ji/ | /hi/ | /j/ | /h/ /j/ | y | 300 | |||
| Ն • ն | նու
nu
|
/nu/ | /n/, /ŋ/ | n | 400 | ||||||
| Շ • շ | շա
ša
|
/ʃɑ/ | /ʃ/ | š | 500 | ||||||
| Ո • ո | ո
vo
|
/ɔ/ | /ʋɔ/ | /ɔ/ | /ɔ/ pangkal kata /ʋɔ/ | o | 600 | ||||
| Չ • չ | չա
čʼa
|
/tʃʰɑ/ | /tʃʰ/ | č̔, čʿ | č | 700 | |||||
| Պ • պ | պէ
pē
|
պե
pe
|
/pe/ | /pɛ/ | /bɛ/ | /p/ | /b/ | p | 800 | ||
| Ջ • ջ | ջէ
ǰē
|
ջե
ǰe
|
/dʒe/ | /dʒɛ/ | /tʃʰɛ/ | /dʒ/ | /tʃʰ/ | ǰ | 900 | ||
| Ռ • ռ | ռա
ṙa
|
/rɑ/ | /ɾɑ/ | /r/ | /ɾ/ | ṙ | 1000 | ||||
| Ս • ս | սէ
sē
|
սե
se
|
/se/ | /sɛ/ | /s/ | s | 2000 | ||||
| Վ • վ | վեւ
vew
|
վեվ
vev
|
/wɛw/ | /vɛv/ | /w/ | /v/ | v | 3000 | |||
| Տ • տ | տիւն
tiwn
|
տյուն
tyun
|
/tiwn/ | /tjun/ | /dʏn/ | /t/ | /d/ | t | 4000 | ||
| Ր • ր | րէ
rē
|
րե
re
|
/ɹe/ | /ɾɛ/ | /ɹ/ | /ɾ/ | r | 5000 | |||
| Ց • ց | ցօ
cʼò
|
ցո
cʼo
|
/tsʰɔ/ | /tsʰ/ | c̔, cʿ | cʼ | 6000 | ||||
| Ւ • ւ | հիւն
hiwn
|
հյուն
hyun
, վյուն vyun
|
/hiwn/ | /hjun/
, /vjun/ |
/hʏn/ | /w/ | — | /v/ | w | 7000 | |
| Ու • ու | — | ու
u
|
— | /u/ | — | — | /u/ | — | u | ow | - |
| Փ • փ | փիւր
pʼiwr
|
փյուր
p'yur
|
/pʰiwɹ/ | /pʰjuɹ/ | /pʰʏɾ/ | /pʰ/ | p̔, pʿ | pʼ | 8000 | ||
| Ք • ք | քէ
kʼē
|
քե
kʼe
|
/kʰe/ | /kʰɛ/ | /kʰ/ | k̔, kʿ | kʼ | 9000 | |||
| Օ • օ | օ
ò
|
— | /o/ | — | /o/ | ô | ò | - | |||
| Ֆ • ֆ | ֆէ
fē
|
ֆե
fe
|
— | /fɛ/ | — | /f/ | f | - | |||
| և | — | և
yew
|
— | /jɛv/ | — | /ɛv/ pangkal kata /jɛv/ | ew | - | |||
Cuntuh Tulisan
UDHR pasal 1
Բոլոր մարդիկ ծնվում են ազատ ու հավասար իրենց արժանապատվությամբ և իրավունքներով։ Նրանք օժտված են բանականությամբ ու խղճով, ե պարտավոր են միմյանց նկատմամբ վարվել եղբայրության ոգով։
Bolor mardik c'nvowm en azat ow havasar' irenc arjhanapatvowt'yamb ew iravownqnerov: Nranq o'jhtvac' en banakanowt'yamb ow xghtwov, ew partavor en mimyanc nkatmamb varvel eghbayrowt'yan ogov:
Բոլոր մարդիկ կը ծնուին ազատ եւ հաւասար իրենց արժանապատուութեամբ եւ իրաւունքներով։ Իրենք օժտուած են բանականուքեամբ ու խիղճով, եւ պարտաւորուած են միմեանց հանդէպ եղբայրութեան ոզիով վարուիլ։
Polor martig gy' dz'nowin azad ew hawasar irenc arjhanabadowowt'eamp ew irawownqnerov. Irenq o'jhtowadz' en panaganowt'eamp ow xightwov, ew bardaworowadz' en mimeanc hante'b eghpayrowt'ean oqiov varowil.
Kaunyin jolma tilahirko mardeka rik uwat pi'il rik hak-hak sai goh-goh. Tiyan tiunjuk akal pikiran rik hati nurani mari tiyan dapok nyampur rik sai barihna dilom semangat bukolpah.
Rujukan
- ↑ Պարիս Մ․ Հերունի, Հայերը և հնագույն Հայաստանը (Հիմքերը հայոց)։ Արխաեաստղագիտություն։ Լեզվաբանություն։ Հնագույն պատմություն, Երևան, Տիգրան Մեծ, 2006 թ․, 320 էջ: 2015-04-26 Բնօրինակը՝ "Paris M. Herouni, Armenians and Old Armenia: Archaeoastronomy, Linguistics, Oldest History. Armenia, Yerevan: Tigran Metz Publishing House, 2004": Անգլերենից թարգմանությունը՝ Մերի Սարգսյանի։ OCLC: 773955059, ISBN 9789994101771, ISBN 9994101773
- ↑ Zareh Melkonian, Gorçnakan K̕erakanowt̕iwn — Ardi Hayerēn Lezowi (Miǰin ew Barjragoyn Dasënt̕ac̕k̕) (1990), Fourth, Los Angeles, 6 Գործնական Քերականութիւն — Արդի Հայերէն Լեզուի (Միջին եւ Բարձրագոյն Դասընթացք)