Wp/igl/Ado, Benue

< Wp‎ | igl
Wp > igl > Ado, Benue

Ado chi lokà komínetí ogbagbala yi Benue State, Nigeria ku ma ñyi efu ọdọ 1991.[1] I chi lokà komínetí ka, efu amí Lokà komenití mẹla ki dẹ ọpata újo ògbégbale sénatorìa ki ojile uwewe amonẹ ku ma dẹ ojanẹ lẹ chi Idoma kpai abo Igbo ku ma dẹ Benue State. Efu ewo agboji ugbo ku ma kpilo chi Igumale, ki dẹ eju ọna ùgbo kí oko ana ale gwudu tẹ ọwọ ọpata-sòôth yi Nigeria. Ojanẹ lẹ che nẹ ami ewñ akoko kí jefu áne ku ma du ñyaja dabi limestone, kaolin, Ekpo pàtro kpai íkoal. I ch'efu ewo ki nẹ ẹñwu ọgwu wewe mañyi ami ẹñwu ojoji yi Agila/Apa, Ulayi, Ijigbam, Utonkon kpai Igumale, ewo Ekile.[2] I ch'ugbo ka efu ami ewo ejodudu ojanẹ Idoma ki tuta dama kpai amajuchẹ ẹñyọ Europe, ta ki jẹñwu ma nẹ uñyi ukọchẹ abo uchẹ ẹñyọ ejodudu ojanẹ Idoma (Methodist High School, Igumale). Ami ajuchẹ ẹñyo Catholic lẹ wa ojanẹ Utonkon efu ewo Ado ejodudu efu ọdọ 1922 ugbo ku ma du unyí aladí catolic kí chí St. Paul's (Paraísh) ñyanẹ efu ewo Utonkon, uñyi HRH, eneyakwu Amb. Dr. Edwin Ogebe Ogbu, ki che Ochi'doma III of Idoma, Hon. (Chief) Dennis Ekpe Ogbu, ki chi Ogakwu K'Idoma, kpai Justice George I. Uloko (Rtd) ki chi Chief commísona kwobi,ka àmone akóla ñ‘o rú commísona , Nigeria. Utonkon chugbo ki Apa State Universití dẹ kpai Igumale chugbo ku ma achi oná Benue state chímentí kwo dẹ.

Ma fu ma ru anẹ ki ñyọ ñwu uchẹ elo ñyọñyọ, ololo ñwu chi ojanẹ Agila. Ma fu ma lugbo uchu lile kuma du dufu kw'oko ma, abẹlẹ gẹ oli alemu ẹkpa wewe kpai ọtẹ ẹkpẹ ẹriñyọ.[3]

References