Wp/hke/ABABANGUBANGU

Ababangubangu

Ababangubǎngu ba Bantu banaba mwa kihuo kya Repubulika ya Kitemokarasia y'aKongo. Lingilingi, bali mwa porofensi ye Maniema mwa teritware ye Kambare na ye Kasongo. Ni baxubeba mwa porofensi ye Tanganyika mwa teritware ye Kabalo, ye Kongolo na ye Nyunsu. Wetuwe, bananba bangi iManiema, mwa teritware ye Kabambare. Ababangubangu bawete luhiso n'abahemba, n'aBalǔba.

Amatsina m'abipfunga bya babangubangu

Kwe kulikirana n'axoko y'abinwa bino , hanaba móko mángi ma babangubangu : Babangu-Bangu, Babangu-Bangu Hemba, na Baluba Bangu-Bangu, na Bamanyema.

Amuneenere

Amuneenere wabo kyo Kibangubangu. Mwa Repubulika ya Kitemokarasia y'aKongo amuancho w'abaneeni b'akibangubangu abaa niashembashemba 100.000.

Ngani

Ababangubangu waete ngǎni nguma n'abandi bahii baběre (abahii baxondotsi ba Babembe) bobatsukaa mwa kyango umo, tikuno Babembe, aBaboyo, aBahemba be Bunyaluulu, n'aBaholoholo. Aboshi aba bawete bubachi bushushene kweherera boshekulitsa babo. Batengaa mwa ndagalishi ye tako mwa Repubulika ya Kitemokarasia ya Kongo mwa mitirimitiri y'alwichi lwa Lualaba. Kweba hofi n'angetsi ya Tanganika muno biro, babaa banaenda bichiri bichiri. Ngakuno abahemba, niabanatsimba kwa mǐcho y'aBalǔba. Mwa kinyeana kya XIX niabanaumpfikana n'abichǎma bya baisilamu ba kwa ndangalishi ra nyǎncha ye Tanganika. Niabanakola kibu kyeulitsa mo bapfubulwa i Kabambare. Kubushi bw'abita, n'abupfubulwa, n'amakoni, amuancho wabo nianakeha ra kalengyo. Nekyo kyakituma amisialiǐtsa y'abubachi bwa Babangubangu iba mǐke.

Ndungo

Ababangubǎngu abaikiritse Bilie Nambi (nga ongo) n'ambero y'abwimirire bwabo iimanirire ku bo shekulǐtsa babo. Amaherero manahimbwa kwetsiranya abatsimu ba mwa kipfunga. Na kandi, baimirire abatsimu (Mujimu) bobali hakatikati ka bandu ne Bilie Nambi. Abangubangu bawete na kwamicho ya buisilamu : Banaubaha abixwatsi (neri djini), nabyo abihema itsitsibwa. Mwa Babangubǎngu , abalautsi neri ahitebura n'abahési , n'abashakeshake bawete maala ma ndungo.